سیاستگذاری عامه‌پسند
به گزارش جهان صنعت نیوز: این شرایط به ویژه در بورس وخیم‌تر بوده است. نمادهای بزرگ بورسی که پیش از این هر روز رکورد جدید میلیاردی در حجم و ارزش معاملات ثبت می‌کردند حالا شاهد سقوط ارزش دادوستدها تا محدوده‌های دو و سه میلیون تومانی هستند! برخی کارشناسان بازار سرمایه دلیل اصلی افت ارزش معاملات را عدم ورود نقدینگی جدید و نبود پول در بازار سرمایه می‌دانند.
اما در مقابل، برخی دیگر با استناد به آمار سرمایه‌های موجود در صندوق‌ها از پارک شدن نقدینگی سخن می‌گویند و بر این باورند که سهامداران خرد و عمده شرکت‌ها نیز به دلیل ابهامات سیاسی و اقتصادی و همچنین تغییرات ناگهانی در ریزساختارهای بازار سرمایه از جمله اعمال محدودیت دامنه نوسان نامتقارن برای ورود به معاملات دچار تردید هستند. از همین رو عملا سیالیت نقدینگی در بازار از دست رفته است.
این در حالی است که سازمان بورس مدعی است با هدف جلوگیری از ریزش شاخص کل و ارزش سهام دست به اعمال چنین قانونی زده است. با این حال علیرضا باغانی تحلیلگر بازار سرمایه معتقد است همین دامنه نوسان نامتقارن نیز نتیجه دخالت‌های غیرکارشناسی و سیاست‌زده افرادی خارج از بازار سرمایه از جمله اعضای مجمع تشخیص مصلحت و نمایندگان مجلس در ساز‌و‌کار بازار سرمایه بوده و بیش از آنکه مفید واقع شود، زیان وارد کرده است. در واقع به نظر می‌رسد تلاش می‌شود به هر نحوی از سقوط شاخص کل جلوگیری شود که نتیجه آن حبس نقدینگی در بازار سرمایه بوده است.
اعمال دامنه نوسان نامتقارن که گفته می‌شد با هدف حفظ ارزش سهام و حتی افزایش قیمت سهام گروه‌های ارزنده صورت می‌گیرد، حالا به اصلی‌ترین عامل اخلال در ساز‌و‌کارهای بازار سرمایه بدل شده است. شاخص کل بازار سرمایه که پس از اعمال زودهنگام دامنه نوسان نامتقارن، در نتیجه خریدهای هیجانی با هدف نوسانگیری مدت کوتاهی مثبت بود، بلافاصله پس از شروع اجرای این قانون در مسیر نزولی قرار گرفت و حالا چند روزی است که به صورت متوالی با افت مواجه بوده است. با این حال اجرای محدودیت دامنه نوسان نامتقارن دست‌کم در ابتدای مسیر ارزش معاملات را افزایش داده بود و طرفداران آن، با استناد به این روند، مقررات جدید را تایید می‌کردند اما با گذشت هیجان اولیه، بازار سرمایه چند روزی است که با افت کاهش ملموس ارزش معاملات روبه‌رو شده و حالا مخالفان دامنه نوسان نامتقارن و طرفداران حذف دامنه نوسان، آن را تاییدی بر مدعای خود می‌دانند.
طی روزهای گذشته، فروشندگان به سرعت پول خود را از سهام خارج و عموما به صندوق‌های با درآمد ثابت منتقل کرده‌اند. این صندوق‌ها پس از آنکه در تاریخ بیست و پنجم ماه گذشته رکورد خروج پول حقیقی به مبلغ چهار هزار و ۲۳۴ میلیارد ریال را ثبت کرده بودند، حالا با ادامه محدودیت دامنه نوسان نامتقارن، مجددا میزبان پول حقیقی‌ها و به محلی برای پارک مجدد پول تبدیل شده‌اند به نحوی که روز گذشته شاهد جذب سه هزار و ۹۶۷ میلیارد ریال نقدینگی حقیقی‌ها بوده‌ایم. در همین حال سهام شرکت‌ها رقیب دیگری به نام اوراق دولتی نیز پیدا کرده‌اند و سهم خود از اندک نقدینگی در گردش را هم به این اوراق باخته‌اند.
بورس؛ قربانی سیاسی‌کاری
علیرضا باغانی در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» از زاویه‌ای کلان به دلایل افت ارزش معاملات بازار سرمایه نگاه کرده است. این تحلیلگر بازار سرمایه می‌گوید: «جدا از دستکاری در ریزساختارهای بازار سرمایه، مساله اصلی این است که هر فردی به خود اجازه می‌دهد راجع به بورس اظهار نظر کند. فعالان حوزه سیاست و بخش عمده‌ای از نمایندگان مجلس که دانشی هم درباره بازار سرمایه ندارند به این عرصه ورود کرده‌اند و هر روز درباره آن مطلبی منتشر می‌کنند و مدعی تخلفات و ارسال اسامی متخلفان به قوه قضاییه می‌شوند.» او ادامه می‌دهد: «این روند به معنای آن است که در یک بازار کاملا تخصصی شرایطی ایجاد شده که افرادی نظیر مالکان عمده شرکت‌های بازار سرمایه یا مدیران صندوق‌های بازنشستگی که شرکت‌های آنان در بورس فعال هستند و همواره از بازار حمایت می‌کردند، برای ورود به معاملات دچار ترس هستند.
در واقع این نگرانی وجود دارد که با تهمت ارزان خریدن و گران فروختن مواجه شوند و برای آنان پرونده‌سازی شود.» باغانی تصریح می‌کند: «بسیاری از همین آقایان نماینده مجلس در تیرماه که بازار روند رو به اوجی داشت به حقوقی‌ها فشار می‌آوردند که چرا عرضه نمی‌کنند. من افرادی را سراغ دارم که در همان زمان در نتیجه این فشارها عرضه کرده‌اند اما حالا برای آنها پرونده مبنی بر تخریب بازار تشکیل شده است!» این تحلیلگر بازار سرمایه تاکید می‌کند: «به باور من مهم‌ترین آسیبی که بازار سرمایه در سال ۹۹ با آن مواجه شد، سیاسی کردن یک بازار کاملا تخصصی بود. ما این تجربه بسیار نامطلوب را در سایر بازارها نظیر بازار سکه هم داشته‌ایم و با اعدام فردی به نام سلطان سکه مواجه بوده‌ایم. اما آیا این کمکی به روند قیمتی سکه کرد؟ متاسفانه راه مواجهه مجموعه حاکمیت اقتصادی با این مشکلات در کشور ما امنیتی کردن است. مهم‌ترین آسیبی هم که بورس امسال دیده از همین محل بوده است.»
آفت‌های دستکاری در ریزساختارها
باغانی تصریح می‌کند: «ما در پیک بازار در تابستان امسال ۱۲۰ هزار میلیارد تومان معامله خرد تنها در طول یک هفته را تجربه کرده بودیم که به معنای متوسط ۲۵ هزار میلیارد تومان معاملات روزانه است. اما این میانگین در هفته گذشته به کمتر از ۱۰ هزار میلیارد تومان رسید.» او می‌افزاید: «مردم به شکل غیرحرفه‌ای به بازار سرمایه دعوت شدند و تمامی ابزارهای معاملاتی بازار مانند صندوق‌ها مغفول ماندند. مردم به سمت خرید مستقیم سهام سوق داده شدند و حالا ضرر کرده‌اند. از سمت دیگر به جای آنکه مشکلات شناسایی شود فقط برای آرام کردن مردم زیان‌دیده دست به اقدامات نمایشی زده‌اند و به عنوان مثال رییس سازمان بورس را مجبور به استعفا کردند.» این تحلیلگر بازار سرمایه ادامه می‌دهد: «حالا هم دامنه نوسان را نامتقارن کرده‌اند. همین اقدام هم در مجلس ریشه داشته است. چرا حالا مجلس به وضعیت بازار سرمایه اعتراضی ندارد؟ وضعیت بازار سرمایه الان بدتر است یا یک ماه قبل که آقایان هر روز اعتراض می‌کردند؟ به این دلیل است که همین نمایندگان به دنبال تغییرات مدیریتی در بورس بودند و عقیده داشتند دامنه نوسان باید نامتقارن شود تا طرف منفی محدود شود!» او تاکید می‌کند: «برآیند این اقدام این بوده که اگر قیمت سهمی باید حداکثر طی یک هفته اصلاح می‌شد حالا باید دست‌کم یک ماه زمان سپری کند تا قیمت اصلاح شود. این روند قدرت نقدشوندگی سهام را گرفته است. اگر کسی می‌خواست پول خود را نقد کند و کار دیگری با آن انجام دهد، حالا دست بسته است.» باغانی تاکید می‌کند: «من در مردادماه پیشنهاد دادم که دامنه نوسان مثبت و منفی ۱۰ شود. آن زمان آقای قالیباف‌اصل واکنش نشان دادند که این‌گونه پیشنهادات می‌تواند باعث سقوط شاخص به محدوده ۵/۱ میلیون واحد شود. این در حالی است که شاخص در آن زمان ۸/۱ میلیون واحد بود. اما حالا شاخص روی چه رقمی است؟»
نبود استراتژی مشخص
این تحلیلگر بازار سرمایه توضیح می‌دهد: «روز شنبه به دلیل افزایش نرخ جهانی مس به بالای ۹ هزار دلار، تاثیر مثبت صف خرید شرکت ملی مس بر شاخص سه هزار و ۲۶۸ واحد بوده است. در حالی که صف فروش هلدینگ خلیج‌فارس، شستا، تاپیکو، سرمایه‌گذاری غدیر و بانک صادرات جمعا سه هزار و ۲۵۵ واحد تاثیر منفی در شاخص کل داشتند. به این معنا که یک صف خرید، پنج صف فروش را بی‌اثر کرده است. این نشان می‌دهد که دامنه نوسان نامتقارن سهامداران را دچار زجر فرسایشی می‌کند زیرا ممکن است سهامدار بخواهد سهم خود را نقد کند و از بازار سرمایه خارج شود یا در سهم دیگری سرمایه‌گذاری کند. اما این اصلاح تدریجی که در هر صورت هم رخ می‌دهد، سهامدار را متوقف کرده است.
در واقع مجموعه حاکمیت اقتصادی استراتژی مشخصی ندارد. نگاه می‌کنند ببینند چه اقدام یا خبری مردم را آرام می‌کند، همان را انجام می‌دهند. در حالی که اهل فن عنوان می‌کردند که این روزها بهترین زمان برای رسیدن سهام به قیمت واقعی و ارزنده خود است.» باغانی تصریح می‌کند: «اخبار غیررسمی حاکی از آن است که بیش از یک میلیون ایرانی وارد بازار ارزهای دیجیتال شده است. شما نگاه کنید که بیت‌کوین یک روز ۴۰ هزار دلار است و روز دیگر ۵۷ هزار دلار و دامنه نوسان ندارد. بازار سرمایه هم این روزها فضایی دارد که یا مردم ضرر کرده‌اند و رفته‌اند یا مانده‌اند و منتظرند که قیمت سهامشان سربه‌سر شود و خارج شوند. در واقع بازار مانده است با افراد حرفه‌ای و نیمه‌حرفه‌ای که معمولا در این شرایط از مکانیسم سهامداری بلندمدت استفاده کنند. دامنه نوسان باز یا زیاد می‌توانست بازار را برای نوسانگیران حرفه‌ای جذاب و دوره اصلاح را هم کوتاه کند و دلیل جذابیت بیت‌کوین هم همین است.»
این تحلیلگر بازار سرمایه گفت: مردم عادی که در کشور با این تورم بالا دست و پنجه نرم می‌کنند دیگر تحمل زیان مضاعف را ندارند، اما از مسیر اشتباه وارد بازار شده‌اند. از سوی دیگر دائما در قوانین بازار دستکاری کرده‌اند و محدودیت‌ها را هم افزایش داده‌اند. بنابراین فکر می‌کنم اگر با قید فوریت در دامنه نوسان نامتقارن تجدیدنظر کنند، کمک‌کننده باشد. از سوی دیگر هم آقایان در مجلس نشسته‌اند و هر روز موردی را مطرح می‌کنند و حالا هم از تحقیق و تفحص در بورس سخن می‌گویند. کدام تحقیق و تفحص مجلس تا به حال به نتیجه رسیده است؟ مشکلی را حل می‌کند یا فقط شوی تبلیغاتی است؟ بیایند طرح یک‌فوریتی بگذارند که ناشران یا بانک‌ها به عنوان منابع صاحب پول و سرمایه به این مشکل ورود کنند. ناشران باید طبق قانونی با عنوان سهام خزانه، ۱۰ درصد از سهام خود را در بازار بخرند اما با یک مانع قانونی دیگر روبه‌رو هستند. مجلس باید این موانع را رفع کند تا شرکت‌ها این اقدامات را صورت دهند. اما به جای راهکار و رفع موانع، نگاه عامه‌پسند را در پیش گرفته‌اند و حرف‌هایی را تکرار می‌کنند که مردم خوششان بیاید.»
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانبانک و بیمهپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :