جنگ ریالی صاحبان نفوذ با مردم
جهان صنعت نیوز| به گفته کارشناسان و آگاهان بازار، عمده‌ترین دلیل افزایش غیرمنطقی قیمت خودرو، بلاتکلیفی خریداران و فروشندگان است. از اوایل سال ۹۷ نوسانات بازار ارز بر قطعات خودرو و مواد اولیه آن تاثیرگذار بود و باعث رشد روند صعودی قیمت خودروهای داخلی شد و تاکنون قیمت این خودروها دو تا سه برابر شده است.
فعالان بازار تاکید دارند خریداری در بازار نیست، هر چند تعداد فروشنده‌ها اندک است، اما خریداران باز هم کمتر از این میزان هستند. در همین رابطه امیرحسن کاکایی عضو هیات‌علمی دانشگاه امیرکبیر و دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت به سوالات «جهان صنعت» پاسخ داد.
در حال حاضر دلایل گرانی خودرو در بازار و راهکار مهار آن چیست؟
اواخر سال ۹۶ وقتی سود بانکی کاهش پیدا کرد قابل پیش‌بینی بود که سرمایه مردم به سمت خرید دلار، طلا و خودرو می‌رود. اگر در این شرایط نرخ سود بانکی اصلاح شود حداقل بخشی از سرمایه سرگردان مردم به سمت بانک می‌رود و سران بازار خودرو قیمت‌ها را به صورت دلخواه افزایش نمی‌دهند. یعنی وقتی شاهد هستیم طی یک روز قیمت خودرو بدون هیچ دلیلی جهش قیمت چند میلیونی به خود می‌گیرد و از مرز واقعی عبور می‌کند باید منتظر پیامدهایی اینچنینی باشیم.
این در حالی است که قرار بود با آزادسازی قیمت خودرو بازار شرایط تعادلی به خود بگیرد و قیمت‌ها با کمترین نوسان باشد مانند سال ۷۶ که با اعلام شورای اقتصاد، قیمت بازار و کارخانه یکی شد تا دیگر بازار سیاه خودرو شکل نگیرد.
وقتی ما بر آزادسازی قیمت‌ها اصرار کردیم تصورمان این بود که قیمت بازار کنترل می‌شود و دیگر بازار دلالی تقویت نمی‌شود، حال با درست اجرا نشدن این موضوع مردم دیگر حرف کارشناسان را باور نمی‌کنند.
افزایش قیمت سلیقه ای
زمانی که وزیر صمت دستور برگشت قیمت‌ها را داد عملا نشان داد که سیاست‌ها ثبات ندارد و در نتیجه فعالان بازار که قطعا در شکل و شمایل نمایشگاه‌داران خودرو نیستند، به راحتی به کار خود ادامه می‌دهند. افرادی که با اختلاف قیمت بازار و کارخانه سودهای کلان برده‌اند با خودروسازان به صورت رسمی وارد جنگ شدند و این جنگ جدا از جنگ تحریم است که صنعت خودروسازی با آن مواجه شده است.
افزایش بی‌دلیل و سلیقه‌ای قیمت خودرو در بازار به‌طور قطع از جایی دیکته شده است در غیر این‌صورت یک خودرو در شرایطی که پیش‌فروش خودرو صورت می‌گیرد این چنین گران نمی‌شود و سایر خودروها هم از این قاعده مستثنی نیستند. هر روز بر مشکلات اقتصادی افزوده می‌شود. زمانی که فضا برای ایجاد سوء‌استفاده‌ها برای افراد خاص مهیا باشد نمی‌توان به بعدهای دیگری همچون حمایت و توسعه تولید فکر کرد چراکه در این زمان دیوار اعتماد‌ها بین دولت و مردم فرو می‌ریزد.
چرا تمام هجمه‌ها به سمت وزارت صنعت است؟
جریان فاسدی که در بازار خودرو شکل گرفته است در این مدت سعی کرده با تناقض‌گویی‌هایی که در حوزه خودرو می‌شود بیشترین بهره را ببرد. هر زمان که اختلاف قیمتی در هر کالایی به وجود بیاید خودبه‌خود فساد قدرتمند می‌شود. در حال حاضر مساله اصلی این است که بررسی کنیم و ببینیم چرا تولید کاهش یافته است.
مشکلات گمرکی
تاکنون مشکل زیان‌دهی خودروسازان و هیچ‌کدام از مسائلی که ذاتا باعث کاهش تولید می‌شد، حل و رفع نشده است چطور باید دستور بدهیم خودروساز تولید کند، خودروساز تا کجا می‌تواند با زیان تولید کند. برخی به‌راحتی به وزارت صنعت تهمت می‌زنند و آن را به کاهش عرضه متهم می‌کنند. اگر خودروسازی از قیمت‌های بازار منتفع شود، باید نتیجه افزایش قیمت خودرو را در سود این واحدهای تولیدی ببینیم. ما چنین چیزی نمی‌بینیم، آنچه مشاهده می‌شود، زیان خودروسازان است.
نباید خود را گمراه کنیم و تحلیل غلط بدهیم. یکسری اتفاقات ارزی به همراه مشکلات گمرکی، صنعت خودرو را دچار مشکل کرد. هنوز نمی‌دانیم قطعات خودرو را با چه رقم دلار می‌توان وارد کرد در نتیجه، قبل از وقوع تحریم‌ها، به دلیل مشکلات ارزی و گمرکی، تولید کاهش یافت و این مشکلات هنوز هم حل نشده است.
دور زدن تحریم‌ها و داخلی‌سازی برنامه می‌خواهد که وزارت صنعت برنامه‌هایی در این زمینه‌ها دارد و وضعیت تولید به نسبت گذشته بهتر شده است و امیدواریم شرایط تولید با تلاش وزارت صمت به حالت عادی بازگردد.می‌خواهم بگویم دلایل کمبود تولید، مسائل دیگری بود که بعد در کنارش مساله قیمت‌گذاری هم تبدیل به معضل شد.
راهکار تقویت قطعه‌سازان در جهت تامین قطعات مورد نیاز خودروسازی چیست؟
در حال حاضر دولت باید روی نقاط کلیدی و بحرانی فناوری در صنعت خودرو سرمایه‌گذاری کند یا سرمایه‌گذاران را تشویق کند در این رابطه سرمایه‌گذاری کنند زیرا سال‌هاست داخلی‌سازی انجام می‌دهیم، اما با روش دستوری قطعا موفق نخواهیم شد. مسوولان کشور و دولت از تصمیم‌گیری‌های جزیره‌ای دست بردارند، در حالی که در یک تصمیم‌گیری منطقی باید همه ارکان در کنار یکدیگر دیده شوند.
اگر برنامه‌ریزی برای توسعه نامتوازن باشد، خرید از سوی مردم کاهش خواهد یافت و با مشکلات جدی در بازار داخلی مواجه خواهیم شد، به این ترتیب تصمیم‌گیری‌های متناقض سبب می‌شود فضا برای کسب‌و‌کار محدود شده و درآمدهای مردم افزایش نیابد. مشکلی که وجود دارد، اکثر خریدها از سوی دلالان انجام شد و خودروها را انبار کردند، اما اگر قیمت‌ها به روال عادی بازگردد دلالان خودروها را حتی با قیمت‌های پایین‌تر به بازار عرضه می‌کنند. شرایط رونق یاد شده حتی اگر وضع درآمدی مردم بهبود یابد با تاخیر همراه خواهد بود و خودروسازان را تا مدتی با چالش بازار و کمبود تقاضا مواجه خواهد کرد.
زیان خودروسازان
امروز با شرایط مناسبی در بازار خودروی کشور مواجه نیستیم و با وجود گذشت یک سال از تلاطم قیمتی در بازار، زیان خودروسازان به طور مرتب در حال افزایش است که در ادامه قطعه‌سازان را با مشکلات جدی مواجه خواهد ساخت.
با وجود مشکلات یاد شده اما هنوز جا برای جبران وجود دارد، به شرط اینکه دولت سریع‌تر اقدام کند، زیرا شرایط کنونی حاصل عوامل کلان بیرون و درون دولت است. از سوی دیگر باید مساله گمرکات در راستای ترخیص قطعات لازم و تخصیص ارز حل شود.
قیمت‌گذاری از معضلاتی است که خودش به مشکلات صنعت خودرو اضافه شده است در حالی که خیلی راحت می‌توانست معضل نباشد. اگر قیمت‌ها منطبق بر قیمت‌های واقعی بازار بود، دلالان نمی‌توانستند این میزان حاشیه سود ایجاد کنند و خودبه‌خود بازار در تعادل جلو می‌رفت.
از یک سو یکسری دلال داریم که هزاران میلیارد تومان را در زمانی بیش از یک‌سال خورده‌اند و در مقابل‌مان بازار به‌هم‌ریخته‌ای داریم که نه‌تنها مشکل تولید آن حل نشده است، بلکه تقاضای زیادی نیز در آن وجود دارد در نتیجه قیمت در چنین بازاری افزایش می‌یابد.
طی این چند ماه، اختلاف معنی‌داری بین قیمت کارخانه و بازار خودروها ایجاد شد به‌طوری‌که عواملی همچون افزایش نرخ دلار، اشباع سایر بازار‌ها مانند سکه، طلا و همچنین احتکار دلالان، به رشد قیمت‌ها دامن زد. وقتی قیمت‌ها واقعی و خودروسازان با زیان مواجه نشوند، می‌توانند به تمدید قرارداد‌های خود با قطعه‌سازان بپردازند و در این صورت تولید خودرو افزایش می‌یابد و بازار متعادل می‌شود.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانصنعت و معدنگفتوگولینک کوتاه :