توفیق اجباری
به گزارش جهان صنعت نیوز: بخش قدرت‌طلب‌تر در این جریان سیاسی اصرار داشت که واگذار کردن انتخابات و عدم کنشگری در این عرصه با روح و ذات کار سیاسی منافات دارد لذا نباید بیرون گود نشست و تماشا کرد. گروه جامعه‌محورتر اما چون می‌دانست که معرفی نامزد و نهایتا رضایت دادن به امثال علی لاریجانی ثمری غیر از ناامیدی بیشتر بدنه اجتماعی اصلاح‌طلبان ندارد، حرف از مشارکت مشروط زد. دست آخر تصمیم گرفته شد که آقایان و خانم‌های اصلاح‌طلب با نامزدهای مورد نظر خود وارد شوند اما اگر در فرآیند تایید صلاحیت آنان را از دست دادند، کنار بکشند و بار دیگر ائتلاف نکنند.
از وفای به عهد تا فرار از ریسک
همین‌طور هم شد و ۹ نامزد مورد نظر جبهه اصلاحات یعنی سازوکار انتخاباتی آنها در این دوره از انتخابات، ردصلاحیت شدند. شوک بزرگ آنجا بود که گزینه آنان برای ائتلاف احتمالی یعنی علی لاریجانی نیز تایید صلاحیت نشد. توفیق اجباری همین‌جا حاصل شد و اصلاح‌طلبان در شرایطی قرار نگرفتند که با زدن زیر حرف خود و تکرار الگوی ۹۲، سرمایه اجتماعی خود را بیش از قبل برنجانند. در عین حال از ریسک انتخابات نجات یافتند.
اگر در نظر داشته باشیم که گزینه اصلی آنان اسحاق جهانگیری یعنی معاون اول دولت روحانی که شریک وضع موجود است، بود و نامزد جایگزین نیز مسعود پزشکیان که امیدی به رای‌آوری مقابل چهره‌هایی از جمله رییسی نداشت، این وضعیت نه تنها بد و زیان‌آور نیست، بلکه سودآور و نجات‌بخش نیز است.
چرایی تشکر
سیاسیون در جبهه اصولگرایی نیز اگرچه وضعیت را از منظر خود می‌بینند اما به این امر واقف هستند که وضعیت کنونی خیلی هم برای اصلاح‌طلبان بد نیست. شاهدش همین حرف‌هایی که لاله افتخاری، نماینده تهران در دوره نهم مجلس به همشهری آنلاین گفته است. او از بیانیه اخیر اصلاح‌طلبان که در واکنش به ردصلاحیت‌ها منتشر شده بود، انتقاد کرده و معتقد است که اصلاح‌طلبان باید قدردان شورای نگهبان هم باشند. او می‌گوید: «اصلاح‌طلبان تا پیش از این اصلا امیدی به اینکه کاندیدایی در ریاست‌جمهوری داشته باشند نداشتند و شورای نگهبان در روند بررسی‌ها امکان حضور در رقابت‌های انتخاباتی را برای آنها فراهم کرد. اصلاح‌طلبان به جای بیانیه دادن و گلایه‌مندی، باید از شورای نگهبان ممنون باشند چرا که همانطور که گفتم هیچ امیدی به داشتن نامزد در انتخابات ریاست‌جمهوری نداشتند و شورای نگهبان پس از بررسی صلاحیت‌ها این فرصت را در اختیار آنها قرار داد تا آنها هم از کاندیدا و از فرصت برای رقابت انتخاباتی برخوردار باشند.»
اقدام نجات‌بخش
افتخاری از زاویه دید خود به وضعیت اصلاح‌طلبان می‌نگرد اما بیراه هم نمی‌گوید. در یک نگاه واقع‌بینانه به موقعیت اصلاح‌طلبان به این نتیجه می‌رسیم که واقعا جای تشکر وجود دارد.
شاهد آنکه احمدزیدآبادی، تحلیلگر سیاسی معتقد است که وضعیت فعلی خیلی هم به زیان اصلاح‌طلبان تمام نشده است. او در گفت‌وگویی با «جهان‌صنعت» گفت: «به نظر من این ردصلاحیت‌ها برای اصلاح‌طلبان حتی نجات‌بخش بود زیرا اگر آنها در این انتخابات یک نامزد متوسط یا وابسته به دولت روحانی می‌داشتند، رای نمی‌آورد. اگر فرض کنیم که یک اصلاح‌طلب رادیکال‌تری مثل آقای تاجزاده هم تایید صلاحیت می‌شد، احتمالا با این پرسش مواجه بود که اگر رای بیاورید در این ساختار قدرت که همه اجزای آن علیه شما عمل می‌کند، چه خواهید کرد؟ آیا قرار است این روند فرسایشی را ادامه دهید؟»
وی افزود: «چه اصلاح‌طلبان کاندیدایی داشتند که شکستی مفتضحانه را تجربه کند و چه کاندیدایی داشتند که کاملا شانس پیروزی داشته باشد، در هر دو صورت برایشان مفید نبود لذا عملکرد شورای نگهبان از این جهت کاملا به نفع اصلاح‌طلبان تمام شد.»
جایگاه مظلومیت
زیدآبادی ادامه داد: «از سوی دیگر با رد نامزدهای اصلاح‌طلبان، اصولگرایان نوعی از عدم اعتماد به نفس را نسبت به خود به جامعه نشان دادند. این به معنای آن است که خودشان را قادر به چالش و گفت وگو با حتی عناصر سطح دوم جناح مقابل و یا حتی اصولگرایان میانه‌روتر و پراگماتیسم‌تر هم ندیدند. به نظر من این روندی که طی شد، کاملا به زیان اصولگرایان بود.»
وی با اشاره به اینکه «این رویه تقریبا همه امتیازات را به سبد اصولگرایان و اعتدال‌گرایان و میانه‌روها فرستاد» گفت: «اصلاح‌طلبان در موضع مظلومیت نشسته‌اند و ادعاهایی مطرح می‌کنند که جناح اصولگرا برای ابطال آن هیچ راهی ندارد. اصلاح‌طلبان در این شرایط می‌توانند بگویند که ما همچنان محبوب هستیم، همچنان رای بالایی داریم و همچنان شانس پیروزی داریم. درحالی که هیچ کسی نمی‌تواند این را رد کند که آن زمینه آزمون وزن‌کشی واقعی جناح‌ها از بین رفته است.»
زیدآبادی خاطرنشان کرد: «به هرحال این خودزنی اصولگرایان بود و کاملا به نفع اصلاح‌طلبان تمام شد. فکر می‌کنم که اصلاح‌طلبان اگرچه اعتراضاتی را مطرح می‌کنند اما در دل خودشان خوشحال هم هستند.»
اتکا به وزن اشخاص یا احزاب
محسن کوهکن فعال سیاسی اصولگرا نیز از جمله کسانی است که رویکرد شورای نگهبان در این دوره از انتخابات ریاست‌جمهوری را فرصت‌سازی برای اصلاح‌طلبان تلقی می‌کند. او در گفت‌وگویی با «جهان‌صنعت» گفت: «حرف‌هایی که برخی دوستان اصلاح‌طلب درباره ردصلاحیت شدن نیروهایشان می‌زنند یک ایراد اساسی دارد و آن هم این است که در دنیای امروز وقتی یک تشکیلات و نحله فکری فردی را معرفی می‌کند، معتقد است که طرفداران آن جریان سیاسی به آن شخص حقیقی بر اساس شناخت از وی رای نمی‌دهند، بلکه به واسطه اعتماد به تشکل و حزب است که به او رای می‌دهند. شما به آمریکا و اروپا و حتی شرق آسیا که تکثر داوطلب در انتخابات‌ها ندارند، نگاه کنید، دلیلش این است که مردم در آن کشورها عملا به حزب و برنامه‌های حزب رای می‌دهند. برای آنها اهمیت ندارد که شخص حقیقی معرفی‌شده کیست. اولا باور دارند که حزب برای صلاح و مصلحت خودش هم که شده، فرد ضعیفی را معرفی نمی‌کند و دوم اینکه مشی، اساسنامه و راهکارهای آن حزب برای مسائل سیاسی، اقتصادی و… را قبول دارد و فقط به نامزد آن رای می‌دهند. حال اگر اصلاح‌طلبان می‌خواهند بر اساس وزن شخصیت‌های حقیقی رای به دست آورند که کارشان ایراد دارد.»
وی افزود: «برخی مدام از اینکه اصلاحات زمینه اجتماعی و بین مردم پایگاه دارد می‌گویند. اگر واقعا اینطور است که نباید نگران باشند آقای الف معرفی می‌شود یا آقای ب.»
فرصت‌سازی برای اصلاح‌طلبان
این نماینده پیشین مجلس با ابراز تاسف از اینکه «ما با الفبای کار احزاب در دنیا آشنا نیستیم» گفت: «در همه دنیا وقتی حزب می‌خواهد یک نفر را به عنوان نامزد معرفی کند، همه حساسیت‌های مثبت و منفی روی او را چک می‌کنند. می‌بینند که آیا او چهره محبوب یا منفوری است و یا مردم نسبت به او بی‌تفاوت هستند. اگر مردم بی‌تفاوت بوده و شناخت نداشته باشند، بدون دغدغه او را معرفی می‌کنند. مساله این است که اگر یک چوب کبریت هم معرفی شود، این حزب است که برای او رای جمع می‌کند. کافی است که گزینه انتخابی فرد منفوری نباشد.»
کوهکن انتقادات اصلاح‌طلبان به ردصلاحیت شدن برخی نیروهایشان را «یک سیاست نخ‌نما» دانست و گفت: «روی دیگر این سکه آن است که شورای نگهبان پنج نامزد اصولگرا و دو نامزد اصلاح‌طلب که یکی از آنان چسبندگی کمتری به جریان اصلاحات دارد را تایید صلاحیت کرده است. حال اگر قبول داشته باشیم که تکثر داوطلب برابر است با تقسیم آرا، به این نتیجه می‌رسیم که شورای محترم نگهبان اتفاقا برای جریان اصلاح‌طلب فرصت‌سازی کرده است.»
حرف‌های تکراری
وی افزود: «اینکه بگویند اگر شورای نگهبان گزینه‌های مورد نظر ما را تایید کند، خوب است و اگر نکند، بد است مبنا ندارد. من شخصا دو مرتبه از سوی شورای نگهبان ردصلاحیت شده‌ام اما نمی‌توانم چشمم را بر واقعیت‌های کارشناسی‌شده ببندم.»
این فعال سیاسی اصولگرا تاکید کرد: «جریان اصلاحات اگر یک تشکیلات است و معتقد است که پایگاه دارد، اگر می‌گوید نقش اساسی در دولت روحانی نداشته و می‌تواند خرجش را از آن جدا کند که نباید نگرانی داشته باشد. همان طور که گفتم یک حزب با پایگاه اجتماعی می‌تواند برای یک چوب کبریت هم رای جمع کند. شورای نگهبان در این دوره فرصت اصلی را به اصلاح‌طلبان داده و این اصولگرایان هستند که مانده‌اند با پنج نامزد جدی و شاخص که اطرافیان برخی هم مدام اصرار دارند که اینها باید بمانند و رقابت کنند، یا کار کرده، برنامه و دولت در سایه دارند و امثال این حرف‌ها.»
وی خاطرنشان کرد: «انتقادات امروز اصلاح‌طلبان از جنس همان حرف‌هایی است که در ادوار گذشته نیز برای تلنگر زدن به قشر خاکستری می‌گفتند و حرف تازه‌ای نیست.»
جمع‌بندی
خلاصه آنکه اوضاع و احوال اصلاح‌طلبان آنقدرها نیز بد نیست. البته اگر نگاهشان صرفا به قدرت نباشد و بدانند که وضعیت موجود چه فرصت مناسبی برای ترمیم سرمایه اجتماعی و احیای جایگاه خود در عرصه سیاست است.
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسیلینک کوتاه :