بورس در بیم و امید

به گزارش جهان صنعت نیوز: این مذاکرات از آن جهت برای اهالی بورس مهم است که می‌تواند چشم‌انداز آتی شرکت‌ها را تا حدی روشن‌تر و انتخاب استراتژی معاملاتی را برای سرمایه‌گذاران آسان‌تر کند. اما در همین حال با توجه به تنوع شرکت‌های فعال در بازار سرمایه به نظر می‌رسد در هر صورت (توافق یا عدم توافق بر سر احیای برجام) بخشی از شرکت‌های بورسی رشد را تجربه کنند. از سوی دیگر اما از آنجا که عموم شرکت‌های شاخص‌ساز بازار سرمایه از دسته شرکت‌های صادرات‌محور هستند، برجام می‌تواند آثار متنوعی را بر عملکرد آتی آنها داشته باشد که نتیجه آن در روند معاملات بازار و افت‌وخیز شاخص کل موثر است. در همین حال، انتشار اخبار ضد‌ونقیض از مذاکرات وین طی روزهای گذشته افق نرخ دلار و گشایش‌های بانکی و تجاری را در ابهام فرو برده و بازیگران بازار را از تعیین استراتژی میان و بلندمدت ناتوان کرده است. بازار سرمایه اکنون سناریوهای غیرقطعی گوناگونی را پیش‌روی خود می‌بیند که هر کدام مسیر متفاوتی را طی خواهند کرد.

ششمین دور از مذاکرات ایران، ۱+۴ و آمریکا به تازگی پایان یافته است؛ با این حال هنوز نتیجه مشخص و روشنی از این گفت‌و‌گوها به دست نیامده و انتظار برای توافق بر سر احیای برجام ادامه دارد. در این میان اگرچه رییس‌جمهوری طی سخنانی اعلام کرده بود که دسترسی به توافق نزدیک است اما انتشار اظهاراتی از سوی طرف‌های آمریکایی و فرانسوی طی روزهای گذشته، تردیدها برای توافق را دست‌کم تا پایان دوره دولت فعلی افزایش داده است. با این حال اما وزیر امور خارجه هفته گذشته گفته بود که احتمال توافق تا پایان دولت کنونی بالاست. از سوی دیگر عباس عراقچی مذاکره‌کننده ارشد ایران در وین به تلویزیون الجزیره گفته است: «ما می‌خواهیم اطمینان کسب کنیم که آنچه با خروج ترامپ از توافق رخ داد، دیگر توسط هیچ رییس‌جمهور دیگری در آمریکا، رخ نخواهد داد.» خواسته ایران درباره تضمین توافق البته تاکنون از سوی مقامات آمریکایی با واکنش منفی روبه‌رو بوده است. نیویورک‌تایمز در گزارشی یکی از موانع اصلی در روند احیای برنامه جامع اقدام مشترک را درخواست ایران برای تعهدنامه کتبی از سوی واشنگتن دانسته است که هیچ دولت دیگری در آمریکا نتواند همانند دونالد ترامپ از آن خارج شود. یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا اما اعلام کرده است که روند مذاکرات برای همیشه باز نخواهد بود و ممکن است در صورت تداوم اختلافات اساسی میان طرفین، دولت بایدن در رویکرد خود درباره توافق برجام تجدیدنظر کند. این دست از نوسانات در مذاکرات وین مدتی است که به همین منوال ادامه دارد و هر بار خبرهای مثبت توافق با خبری منفی خنثی شده است. این روند اما توانسته است در بازارهای مالی و سرمایه‌ای کشور خودنمایی کند؛ به نحوی که طی هفته‌های گذشته دلار کانال‌های قیمتی متفاوتی را تجربه کرده و افت و خیزهای زیادی را پشت سر گذاشته است. در همین حال بازارهای سکه و طلا نیز با تغییر چشم‌انداز مواجه شده و نوسان قیمتی را تجربه کرده‌اند، اما واکنش‌ها در بازار سرمایه قدری پیچیده‌تر بوده است. ابهام در توافق برجام سناریوهای مختلفی را پیش پای اهالی بازار سرمایه قرار داده که هر کدام می‌تواند سرنوشت متفاوتی را برای بورس رقم بزند.

اثرپذیری شرکت‌ها از مذاکرات وین

شاخص کل بورس طی هفته گذشته بازدهی ۷/۵ درصدی را ثبت کرده است. با توجه به رشد ارزش معاملات طی روزهای اخیر و شکسته شدن رکورد سه‌ماهه نخست سال جاری، به نظر می‌رسد مقدمات حرکت بازار سرمایه در مسیر صعودی فراهم شده است. به ویژه آنکه بررسی وضعیت شرکت‌ها حاکی از عملکرد مطلوب آنها و پیش‌بینی رشد سودآوری است. از سوی دیگر نیز اصلاح قیمتی سهام شرکت‌های فعال در بازار سرمایه طی ماه‌های اخیر شرایط ارزندگی را برای آنان به ارمغان آورده است.

با این حال اما با وجود آنکه متغیرهای درونی، معاملات را جذاب و بازیگران بازار را به تحرک واداشته‌اند، متغیرهای بیرونی با ارسال سیگنال‌های مختلف، گاه حرکت بورس در مسیر صعودی را با دست‌انداز مواجه می‌کنند. با پشت سر گذاشتن انتخابات ریاست‌جمهوری، مذاکرات برجام به اصلی‌ترین عامل بیرونی اثرگذار بر چشم‌انداز بازار سرمایه بدل شده و تردید تازه‌ای را برای معامله‌گران ایجاد کرده است. گفته می‌شود توافق برجام می‌تواند با رفع تحریم شرکت‌ها، گشایش راه‌های تجاری و توسعه بازارهای هدف را برای شرکت‌های صادرات‌محور به دنبال داشته باشد.

در همین حال آزاد شدن معاملات طرف‌های خارجی با شرکت‌های ایرانی، تهیه مواد اولیه تولید را سهل کرده و بهبود عملکرد و رشد سودآوری شرکت‌ها را به دنبال دارد. این در صورتی است که بر اساس توافق نقل‌و‌انتقال بانکی نیز برای طرف‌های ایرانی از دایره تحریم‌ها خارج شوند. در این صورت در کنار افزایش معاملات و مبادلات بانکی، هزینه‌های کمتری برای نقل‌و‌انتقال پول برعهده شرکت‌ها خواهد بود. تمامی این تحولات در نهایت در صورت‌های مالی و عملکردی شرکت‌ها نمود پیدا خواهد کرد که می‌تواند رشد سود و کاهش زیان را برای سهامداران به ارمغان آورد که سبب گرم شدن بازار دادوستد سهام می‌شود. با این حال اما با آغاز مذاکرات وین، نرخ دلار همواره به اصلی‌ترین عامل اثرگذار بر تصمیم‌گیری بورسی‌ها تبدیل شده است. گفته می‌شود در صورت توافق احتمال کاهش میان‌مدت نرخ دلار به کمتر از ۲۰ هزار تومان وجود دارد.

کاهش نرخ دلار به معنای کاهش درآمد شرکت‌های صادرات‌محور و افزایش زیان از محل عدم تناسب هزینه و درآمد خواهد بود که ممکن است نرخ سهام آنان را با نوسانات زیادی روبه‌رو کند. روند کاهشی لیدرهای بازار ممکن است به نمادهای دیگر نیز تسری یابد و تا زمان متناسب شدن مجدد هزینه‌ها و درآمدها، بورس با افت مواجه شود. در مقابل اما گفته می‌شود که در صورت کاهش نرخ دلار، شرکت‌های ریالی که عموم تولیدات خود را در داخل به فروش می‌رسانند، کاهش هزینه و افزایش درآمد را تجربه خواهند کرد. از همین رو به نظر می‌رسد شرکت‌های غذایی، دارویی و شوینده‌ها بتوانند با رشد مواجه شوند. این در صورتی است که معامله‌گران گرفتار هیجان و عدم تحلیلگری نباشند. در این میان اما گفته می‌شود در صورت عدم توافق، چشم‌انداز تورمی سبب رشد نرخ دلار، افزایش قیمت سهام و در نتیجه صعود شاخص کل بازار سرمایه خواهد شد.