ظریف: بهره‌برداری از تمامی ظرفیت‌های برجام در یک قدمی ایران است
به گزارش جهان صنعت نیوز: توافقی که اگرچه فراز و فرود زیادی داشت و دو سال است که با خروج یکجانبه ترامپ رییس‌جمهور وقت آمریکا از آن، تحریم‌های آمریکایی علیه کشورمان تشدید شده است، اما اکنون چند ماهی است که دور جدید مذاکرات در وین پایتخت اتریش بدون حضور مستقیم آمریکا در جریان است و شش دور این مذاکرات به پایان رسیده و همزمان با آغاز به کار دولت جدید در ایران، در شرف ورود به دور هفتم این گفت‌وگوها هستیم.
همان زمان طبق تبصره اول قانون اقدام متناسب و متقابل ایران در اجرای برجام، مقرر شد وزیر خارجه کشورمان هر سه ماه یک بار به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در این باره گزارش دهد. در این راستا، روز گذشته در آستانه ششمین سالگرد انعقاد برجام و بیست‌ودومین و آخرین گزارش سه ماهه وزارت خارجه، محمدجواد ظریف به عنوان وزیر خارجه و مسوول هیات مذاکره‌کننده برجام به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس علاوه بر گزارش نهایی، خطاب به آنها و مردم نامه‌ای نوشت. در این گزارش مهم‌ترین دستاوردها و چالش‌های اجرای برجام طی شش سال گذشته و آخرین نتایج شش دور مذاکرات وین که به زعم ظریف، «تبلور شکست فشار حداکثری دولت آمریکا در برابر مقاومت مردم ایران» است ارائه شد.
آخرین گزارش وزارت خارجه درباره روند اجرای برجام
بنابر بیست‌ودومین گزارش برجامی وزارت خارجه به مجلس، بر اساس چارچوبی که تاکنون در مذاکرات وین به دست آمده است، در صورت حصول توافق و بازگشت آمریکا به برجام، کلیه تحریم‌هایی که وفق برجام رفع شده بودند، مجددا رفع خواهند شد. بخشی از این گزارش شامل آخرین وضعیت مذاکرات برجام و مذاکرات صورت گرفته در وین است. همچنین ۴۴ صفحه از این گزارش ۲۶۲صفحه‌ای، در قالب ۱۴ بخش به ارائه گزارشی از تحولات برجام در طول شش سال گذشته پرداخته است و مابقی به نامه‌نگاری‌ها و اسناد مربوط به برجام اختصاص دارد.
از این رو در گزارش فوق به بخش‌هایی از این گزارش و نکات مهم نامه ظریف به رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس اشاره خواهیم کرد.
با احیای برجام کدام تحریم‌ها لغو خواهند شد؟
گفتنی است، در صورت به نتیجه رسیدن مذاکرات وین در دور هفتم که به گفته ظریف این امر بسیار نزدیک است، کلیه تحریم‌های ترامپ که در صورت استمرار عضویت آمریکا در برجام، نمی‌توانستند وضع شوند (ولو به بهانه‌های دیگر) نیز رفع خواهند شد. بر این اساس، طرف مقابل عنوان می‌کند که در نتیجه بازگشت به برجام، تمامی تحریم‌های ذکرشده در برجام (به شمول بخشی، موضوعی یا شخصی) و نیز کلیه تحریم‌های وضع‌شده بعدی که مانع انتفاع ایران از آثار لغو تحریم‌های برجامی می‌شوند رفع خواهند شد.
تمامی تحریم‌های موضوعی علیه اقتصاد ایران شامل تحریم‌های قبل از برجام (مالی و بانکی، بیمه، انرژی و پتروشیمی، کشتیرانی، کشتی‌سازی و بخش بنادر، طلا و فلزات گرانبها، نرم‌افزار، صنعت خودرو، فروش هواپیما و خدمات مربوطه و واردات فرش و مواد غذایی از ایران) و تحریم‌های بعد از برجام، زمان ترامپ (صنایع فلزات ایران، صنایع معدنی، عمران، صنایع نساجی، تولید) رفع خواهند شد.
نکته حائزاهمیت اینکه آمریکا حاضر به رفع بخشی از تحریم‌های خود شامل «تحریم‌های اولیه» که افراد و نهادهای آمریکایی را از مبادلات اقتصادی با ایران منع می‌کند و از سال‌های آغازین انقلاب اسلامی برقرار و به تدریج انباشته شده است، نیست. همچنین فهرستی از افراد و نهادهای ایرانی که به بهانه‌های غیرهسته‌ای وضع شده‌اند (مثل به اصطلاح تروریسم، موشکی، حقوق بشر… و) رضایت نخواهد داد. از طرفی هم مقامات کشورمان نیز بارها صراحتا اعلام کرده‌اند که هیچ‌گاه درباره این موضوعات مذاکره نکرده و نمی‌کنند.
کلام آخر ظریف به مردم و مسوولان: برجام در یک قدمی ایران است
در بخشی از این گزارش ۲۶۲صفحه‌ای که همراه با نامه ظریف به رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با عنوان «وآخر دعوانا» ارسال شده، آمده است: «پس از دو سال مذاکره فشرده و طاقت‌فرسا برای دستیابی به یک توافق قابل قبول نیز شش سال کوشش نفسگیر برای حراست از حقوق ملت شریف ایران و جلوگیری از متلاشی شدن توافق همراه با هشت سال ناسزا شنیدن، خون خوردن و دم نیاوردن بر سر اتهاماتی ناروا، اینک در آستانه واگذاری مسوولیت به برادران و خواهرانی تازه‌نفس و پرنشاط لازم است چند تجربه و نکته به عنوان جمع‌بندی صادقانه و مشورت مشفقانه تقدیم شود.»
او نوشته است: «برجام حاصل کوششی عاشقانه برای رهانیدن ایران از دام امنیتی‌سازی آمریکا و تحریم‌های ظالمانه، در عین حفظ توان هسته‌ای با رعایت حداکثری خطوط قرمز در شرایطی دشوار بود، ولی همچون هر توافق دیگری حاصل مذاکره و دادوستد بین‌المللی است که در شرایطی خاص در سال ۱۳۹۲ شمسی و به دنبال رای قاطع مردم به حل و فصل موضوع هسته‌ای براساس تعامل سازنده و عزتمند شکل گرفت.»
در ادامه این نامه آمده است: «هیچ توافقی برای هیچ‌یک از طرف‌های آن توافق بی‌نقص نیست. هر یک از طرف‌ها از بخش‌هایی از توافق ناراضی و ناخشنود است. این طبیعت هر توافقی است. بنابراین لازمه رسیدن به توافق درک این واقعیت است که بدون توجه به حداقل قابل قبولی از نگرانی‌ها و مطالبات همه طرف‌ها، امکان مصالحه وجود ندارد. گرایش حداکثری تنها به مذاکرات فرسایشی و بی‌پایان می‌انجامد که تقریبا در تمامی شرایط ضرر و یا لااقل عدم نفع آن برای کشور و مردم از منافع فردی رسیدن- ناممکن- به توافق ایده‌آل کمتر نیست. تلاش هر یک از کنشگران برای پیروزی به هزینه شکست طرف مقابل، بازی با حاصل جمع صفر به ناکامی هر دو طرف بازی با حاصل جمع منفی می‌انجامد. البته ممکن است ضرر همه طرف‌ها یکسان نباشد…»
برای حفظ منافع ملی، سیاست خارجی صحنه دعوای سیاسی و جناحی نشود
او در بخش دیگری از نامه خود نوشته است: «… اما واقعیت این است که دستاورد هر جنگی در پشت میز مذاکره نقل می‌شود و ناکامی‌های هر نبردی در مصاف دیپلماتیک تعدیل و نه واژگون منافع ملی و مصالح عالی مردم و کشور اقتضا می‌کند که سیاست خارجی صحنه دعوای سیاسی و جناحی داخلی نباشد…»
وزیر خارجه کشورمان در ادامه نامه خود نوشته است: «… همزمان باید پذیرفت که کارگزاران دیپلماسی و سیاست خارجی (از کارشناس، سفیر یا وزیر) تصمیم‌گیر نهایی نیستند و در همه جای دنیا مجری تصمیمات نهادهای بالادستی هستند. مصالح عالی هر کشور در یک حوزه خلاصه نمی‌شود و تصمیم‌گیر نهایی باید همه جنبه‌ها در یک وضعیت را بسنجد. یک دیپلمات یا یک مجری در میدان نمی‌تواند توقع داشته باشد که تصمیم نهایی را او بگیرد و یا حتی تصمیم نهایی مطابق سلیقه، نگرش و یا گزینه پیشنهادی‌اش باشد. البته باید در ارائه نظر کارشناسی صادقانه و شجاعانه نظراتش را بیان کند، اما به هنگام عمل بهترین و بیشترین کوشش برای اجرای بهینه و تمام‌عیار تصمیمات ملی (هر چند مغایر پیشنهاد خود یا سازمانش باشد) را به کار بسته و از همان سیاست جانانه دفاع کند.»
ظریف در بخش دیگری از این نامه می‌افزاید: «اگر به عوض مناقشه و مجادله بر سر اینکه برجام پیروزی قطعی بود و یا شکست کامل- که حتما هیچ یک نبود- همگی کوشیده بودیم بیشترین منفعت را از برجام ببریم، چه‌بسا شرایط به گونه‌ای دیگر رقم خورده بود. اگر از ابتدا در پی استفاده حداکثری از هر میزان دستاورد برجام، حتی در بدترین نگرش‌ها بودیم و مقدار بیشتری سرمایه خارجی جذب کرده و تعداد بیشتری از شرکت‌ها از همه نقاط جهان را به کشور کشانده بودیم، تحریم ایران و اعمال فشار حداکثری بسیار دشوارتر می‌شد.»
وقت همدلی و همصدایی درباره برجام است
وزیر خارجه کشورمان نوشته است: «اگر در مورد ضرورت کار متوازن با شرق و غرب به یک اجماع ملی رسیده بودیم و از یک سو با خوش‌خیالی، دوستان دوران سختی را در سراب طمع سرازیر شدن شرکت‌های غربی از خود نرنجانده بودیم و از سوی دیگر از همه امکانات برجام برای ایجاد منافع اساسی اقتصادی برای همه کنشگران- به شمول شعبات خارجی شرکت‌های آمریکایی- بهره برده بودیم هم دوستانمان سرخورده نمی‌شدند و در دوران سختی رهایمان نمی‌کردند و هم ترامپ برای فشار حداکثری با مانع جدی سردمداران جهانی- از جمله در داخل آمریکا- مواجه می‌شد. فقط نیاز بود همدل و همصدا از همه امکانات برای اجرای بهینه سیاست کشور و پذیرش برجام استفاده می‌کردیم.»
رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان افزود: «اکنون بهترین زمان برای ایجاد این همدلی و همصدایی است. موفقیت در مذاکرات اخیر وین و شکست نهایی سیاست فشار حداکثری با بازگشت آمریکا به تعهدات برجامی می‌تواند در فضای جدید، زمینه را برای بهترین بهره‌برداری از تمام ظرفیت‌های برجام فراهم کند، با اصالت دادن به روابط با همه شرکا و ایجاد توازن در روابط اقتصادی خارجی (و صدالبته با تکیه بر اقتصاد مقاومتی مبتنی بر درون‌زایی و برون‌گرایی) رشد و شکوفایی بی‌نظیر را برای کشور و نسل‌های بعدی به ارمغان آورد. برنامه ۲۵ساله با چین، روابط راهبردی با روسیه، سیاست همسایگی و اولویت همسایگان و استفاده حداکثری از تعهدات کشورهای غربی در برجام بستر مناسب برای چنین آینده‌ای است.»
ظریف در حالی چنین نامه‌ای برای رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس یازدهم نوشته است که این مجلس از همان ابتدا کمر همت را بر تخریب و زیر سوال بردن خدمات ظریف و تیم هسته‌ای و توافق برجام بسته بود. حالا او تنها چند روز دیگر عهده‌دار مسوولیت وزارت خارجه است و مذاکرات وین و تلاش برای احیای برجام و رفع تحریم‌ها در نزدیک‌ترین فاصله ممکن با ایران قرار دارد. حتی توانسته است بین کشورهای متحد عربستان و آمریکا و اسراییل درباره احیای برجام، اختلاف‌نظر ایجاد کند. بنابراین حالا که وقت احیای برجام و فصل چیدن میوه آن است، باید دید که تصمیم حاکمیت در این باره چیست؟ آیا بنا دارد افتخار احیای برجام را در همان گام نخست نصیب تیم مذاکره‌کننده دولت جدید کند یا با نه بزرگ و رویگردانی از مذاکرات، تلاش بی‌وقفه مذاکره‌کنندگان ارشد کشورمان را طی سال‌های اخیر نادیده گرفته و شرایط را به وضع قبل از برجام باز می‌گرداند؟
اخبار برگزیدهسیاسیلینک کوتاه :