۷۰ درصد بازار در اختیار ۱۵ نفر
به گزارش جهان صنعت نیوز: عوامل مختلفی دست به دست هم می‌دهد تا قیمت سیمان چندین برابر نرخ فروش درب کارخانه، به دست سازندگان مسکن برسد و بعضی وقت‌ها دو برابر شود. برخی برهه‌ها هم مثل شرایط فعلی که برق کارخانجات قطع شده، قیمت‌ها تا پنج برابر افزایش پیدا می‌کند. در حال حاضر هر پاکت سیمان ۷۰ تا ۱۰۰ هزار تومان و در برخی مناطق دوردست تا ۱۲۰ هزار تومان به دست سازندگان می‌رسد. اما در شرایط معمولی قیمت سیمان در بازار تقریبا دو برابر قیمت کارخانه است.
اما در حال حاضر هر یک از فعالان این حوزه هم سعی می‌کنند منافع بیشتری را برای خود به دست بیاورند. واسطه‌ها وجود مافیا در بازار سیمان را رد می‌کنند اما تولیدکنندگان مدعی هستند که از ۱۵ سال قبل ۳۰ نفر دلال که مصرف‌کننده و تولیدکننده را نابود کرده‌اند، در این بازار حضور دارند. سازندگان هم وجود مافیا را تایید می‌کنند. در این رابطه فرشید پورحاجت دبیر کانون انبوه‌سازان گفت: ظاهرا از سلطان شکر و سکه به سلطان سیمان رسیده‌ایم.
همچنین رییس انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان گفت: ۷۰ درصد سیمان خریداری‌شده در یک سال گذشته در کشور در اختیار ۱۵ نفر بوده است. رضا جمارانیان تصریح کرد: اسامی این ۱۵ نفر کاملا مشخص است و بنده از واحدهای نظارتی نظیر سازمان بازرسی کل کشور و وزارت اطلاعات درخواست می‌کنم به این موضوع ورود کنند تا مشخص شود در ۱۵ سال گذشته چه اتفاقی در صنعت سیمان افتاده است و چه کسانی از این صنعت بهره‌مند شده‌اند.
رییس انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان با بیان اینکه هرجا از نظام عرضه و تقاضا خارج شدیم و قوانین دستوری را جایگزین کردیم، به‌غیر از رانت و فساد برای عده خاص، هیچ عایدی نه برای تولیدکننده و نه برای مصرف‌کننده نداشت، اضافه کرد: عده‌ای با استفاده از این رانت و ایجاد فساد، سیمان ۱۶هزارتومانی را به مصرف‌کننده به قیمت ۶۰ هزار تومان فروختند.
قطعی برق بهترین بهانه
البته توزیع‌کنندگان سیمان مدعی هستند کارخانجات از فروردین امسال می‌خواستند قیمت هر پاکت سیمان را به ۵۰ هزار تومان برسانند که قطعی برق بهترین بهانه را به دستشان داد. صاحبان کارخانه اما می‌گویند درآمدهایشان کفاف هزینه‌ها را نمی‌دهد. البته کارخانجات از یارانه‌های دولتی و انرژی ارزان‌قیمت بهره می‌برند اما بعضا عنوان می‌کنند که ۷۷ کارخانه سیمان در کشور به دلیل کمک به مسائل اجتماعی، چندین برابر ظرفیت خود نیرو جذب کرده‌اند که بخش عمده هزینه‌های این واحدهای تولیدی را دربر می‌گیرد. از حق هم نگذریم سیمان در ایران قیمت چندانی ندارد. هر کیلو سیمان تقریبا هزار تومان قیمت دارد که حدود یک دهم یک کیلو ماست است.
به گزارش ایسنا، یکی از توزیع‌کنندگان عمده مصالح ساختمانی وجود دلال و مافیا را رد می‌کند و می‌گوید اگر سیمان به اندازه کافی عرضه شود قیمت‌ها به تعادل می‌رسد و هیچ وقت فضای دلالی شکل نمی‌گیرد. این فروشنده مدعی است که تولیدکنندگان سیمان بعضا از قطعی برق و گاز، سوءاستفاده می‌کنند و نرخ‌ها را بالا می‌برند. حتی اگر نگاه بدبینانه را کنار بگذاریم و فکر کنیم هماهنگی در کمبود انرژی و کاهش عرضه وجود ندارد، صاحبان کارخانجات از قطع برق برای افزایش قیمت‌ها استفاده کرده و در واقع از آب گل‌آلود ماهی می‌گیرند.
از سوی دیگر تولیدکنندگان می‌گویند که عمده سود سیمان به جیب دلالان می‌رود. یکی از راهکارهای تولیدکنندگان این است که سیمان در بورس عرضه شود تا بدون واسطه به دست مصرف‌کننده برسد. تاکنون حدود ۷۰ درصد شرکت‌های سیمانی وارد بورس شده‌اند و ۳۰ درصد مابقی نیز به تدریج در حال ورود هستند. اما طبیعی است که واسطه‌ها از بورسی شدن سیمان خوشحال نباشند.
گفته می‌شود که قبل از ورود سیمان به بورس، دلالان این محصول را پاکتی ۲۲ هزار تومان از درب کارخانه می‌خریدند و ۶۰ هزار تومان در بازار می‌فروختند، پس جای تعجب ندارد که نسبت به بورسی شدن سیمان هجمه وارد کنند.
تیر آخر دلالان سیمان به سنگ می‌خورد
امیر مسعودپرور کارشناس بازارهای کالایی می‌گوید که تلاش دلالان سیمان که طی هفته‌های اخیر از قطع برق واحدهای تولیدی سوءاستفاده کرده و با افزایش یکباره قیمت‌ها برای ایجاد خلل در روند شفاف‌سازی بازار تلاش کردند به سنگ خواهد خورد زیرا اثرات مهم و مثبت بورسی شدن سیمان در همین مدت کوتاه نمایان شده و این بازار در مسیر شفافیت و رانت‌زدایی قرار گرفته است.
این کارشناس بازارهای کالایی به افزایش قیمت سیمان و چرایی وضعیت موجود اشاره کرد وگفت: در تلاطم اخیر بازار سیمان، عوامل مختلفی دخیل است که مسبب رشد قیمت این محصول شده که قطعی برق در کنار اقدامات واسطه‌ها، دو دلیل اصلی به شمار می‌رود. شاید پررنگ‌ترین موضوع در بحث گرانی سیمان به حضور دلالان سودجویی برمی‌گردد که از هر فضای ابهام‌آلودی به نفع خود استفاده می‌کنند.
او گفت: طی دو هفته اخیر نیز همین افراد از کاهش تولید سیمان بهره برده و با وجود آنکه در آن زمان سیمان در انبارهایشان موجود بود اما از عرضه خودداری کردند تا زمینه افزایش قیمت فراهم شود.
به گزارش کالا خبر، این کارشناس بازار سرمایه متذکر شد: اصرار برخی افراد به چرایی عرضه سیمان در بورس کالا آن هم در شرایطی که آمار شفاف بورس به وضوح بیانگر کاهش فاصله قیمتی سیمان درب کارخانه و بازار قبل از قطعی برق بود، نشان داد که سودهای هنگفت دلالان سیمانی به واسطه عرضه‌ها در بورس به خطر افتاده است.
رهایی بازار از رانت و دلالی
به گفته پرور، اینها همان دسته افرادی هستند که از رانت‌های این بازار بهره می‌برند و عرضه سیمان در بورس را به نفع خود نمی‌دانند؛ به همین دلیل هرگونه تلاشی خواهند کرد تا در عرضه‌های سیمان خلل ایجاد کنند.
این کارشناس بازار کالایی معتقد است: بورس بازاری شفاف است که تنها فضایی را برای خرید و فروش رقابتی کالا فراهم می‌کند؛ نه تعیین قیمت توسط بورس انجام می‌شود و روند عرضه و تقاضا از سوی بورس تعیین می‌شود. در بورس کالا صرفا محیطی شفاف ایجاد می‌شود تا معاملات واقعی بین خریدار و فروشنده انجام شود که این شیوه بهترین مسیر حمایت از تولیدکننده و مصرف‌کننده بدون ایجاد انگیزه برای حضور دلالان در بازارهاست.
پایان قیمت‌گذاری دولتی
پرور تصریح کرد: سیمان از مدتی پیش در بورس عرضه شده و با این اتفاق، این محصول از شمول قیمت‌گذاری دولت خارج شد. تا پیش از آن، دولت برای هر کیسه سیمان نرخ دولتی تعیین می‌کرد اما تولیدکنندگان سیمان به نرخ‌های اعلامی معترض بودند. به عقیده آنها با توجه به اضافه شدن کرایه‌های حمل از ابتدای امسال نرخ‌های دولتی سنخیتی با هزینه تمام‌شده محصولات نداشت و فعالان این حوزه از زیان به بار آمده سخن می‌گفتند. در چنین شرایطی، عرضه سیمان در بورس زمینه‌ای فراهم کرد تا در یک بازار رقابتی و براساس نظام عرضه و تقاضا، قیمت‌ها تعیین شود و تولیدکنندگان از زیانی که متوجه شان شده بود رهایی یابند.
این کارشناس بازار کالایی یادآور شد: در همین وضعیت اما گروهی بودند که حضور در بورس را به ضرر خود می‌دیدند چراکه نه در ردیف تولیدکنندگان قرار داشتند و نه در زمره مصرف‌کنندگان به شمار می‌آمدند؛ این گروه در بازار سنتی، سیمان را با نرخ دولتی از کارخانه‌دار خریداری کرده و در بازار آزاد با نرخ‌های بالا به فروش می‌رساندند.
او گفت: این افراد اکنون نیز برای آنکه رانت‌شان باقی بماند، تمام تلاش خود را می‌کنند تا از عرضه این کالا در بورس جلوگیری شود اما منطق اقتصادی همانند رویدادی که سال‌ها قبل در صنعت فولاد و پتروشیمی و سایر محصولات بورسی رقم خورد، حاکم می‌شود و رانت‌های عظیم صنعت سیمان نیز حذف شده و منابع به بخش تولید هدایت می‌شود.
کمبود و گرانی در استان بوشهر
این در حالی است که در شرایط فعلی با کمبود و گرانی قابل توجه سیمان در برخی استان‌های کشور روبه‌رو هستیم. به عنوان مثال استان بوشهر دارای ظرفیت‌های بسیار خوبی در حوزه تولید سیمان است و با وجود فعالیت سه کارخانه بزرگ سیمان نباید کمبودی برای ورود این کالا به بازار داشته باشد ولی این روزها نیاز استان تامین نمی‌شود. سه کارخانه سیمان در دشتی، کنگان و دشتستان در استان بوشهر فعال است که در مجموع سالانه ۲/۴ میلیون تن سیمان و کلینیکر تولید و به بازارهای داخلی و خارجی عرضه می‌شود. این روزها مردم این منطقه به طرق مختلف نارضایتی خود از وضعیت توزیع سیمان در استان بوشهر اعلام کرده‌اند.
در این خصوص یکی از فروشنده‌های سیمان بوشهر به مهر گفت: متاسفانه درخواست‌های ما از کارخانه‌های سیمان و عاملان فروش راه به جایی نبرده و با کمبود جدی در این زمینه روبه‌رو هستیم. یوسف مرادی اضافه کرد: این کمبود در بازار باعث شده است تا نتوانیم پاسخگوی نیازهای مردم و فعالان حوزه عمرانی باشیم و این کم‌یاب شدن سیمان باعث افزایش قیمت شده است.
یکی از پیمانکاران پروژه‌های عمرانی استان بوشهر نیز اظهار کرد: به دنبال کمبود سیمان در استان پروژه‌های ما تعطیل شده و کارگران ما نیز فعلا بیکار هستند. وی ادامه داد: طی روزهای گذشته تلاش زیادی برای تامین سیمان داشته‌ایم ولی پیدا نمی‌شود و در برخی نقاط هم هر پاکت به قیمت ۷۰ هزار تومان و بیشتر پیدا کرده‌ایم که برای ما مقرون به صرفه نیست.
برق صنایع نباید قطع شود
در همین رابطه نماینده مردم شهرستان دشتستان در مجلس نیز گفت: متاسفانه قطعی برق صنایع اثرات ناگواری هم روی تولید و هم روی اشتغال دارد و باید مدیریت بهتری در این زمینه صورت گیرد. ابراهیم رضایی اضافه کرد: به دنبال قطع برق صنایع میزان تولید محصولات مختلف از جمله سیمان کاهش می‌یابد و این قطعی برق خود را در نوسانات سطح بازار نشان خواهد داد.
در شرایط فعلی، سیمان به معادله‌ای چندمجهولی تبدیل شده است. پس از قطعی حدود یک هفته‌ای برق کارخانجات و رسیدن ظرفیت تولید به ۱۰ درصد، طبق موافقت شرکت توانیر از روز ۳۱ تیر تا سوم مردادماه صنایع سیمان می‌توانند به صورت ۲۴ ساعته بدون محدودیت برق و صنایع فولادی از ساعت ۲۴ تا هشت صبح با ۵۰ درصد دیماند مصرفی و از هشت صبح تا ۲۴ شب با ۱۰ درصد دیماند فعالیت کنند.
با توجه به وصل شدن کامل برق کارخانجات سیمان برخی فعالان صنعت ساختمان می‌گویند که حتی اگر سیمان به وفور وارد بازار شود، بعید است نرخ آن به کمتر از ۵۰ هزار تومان در بازار برسد؛ همان هدفی که بعضی تولیدکنندگان از ماه‌ها قبل دنبال می‌کردند.
سال ۱۳۹۹ حدود ۷۰ میلیون تن سیمان در کشور تولید شد که ۱۵ میلیون تن صادر و ۵۵ میلیون تن به مصرف داخلی رسیده است. اگر امسال نیز همین حدود تولید شده باشد ظرف ۱۰ روز که بازار سیمان از قطعی برق رنج می‌برد با فرض اینکه تولید ۱۰ روز کارخانجات از قبل توسط برخی واسطه‌ها دپو شده باشد، حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن سیمان در انبارها وجود دارد که با توجه به اختلاف قیمت هر پاکت سیمان ۲۴ هزار تومانی درب کارخانه با نرخ بالای ۷۰ هزار تومانی این محصول در بازار آزاد رقمی معادل ۱۷۰۰ میلیارد تومان رانت می‌تواند فقط در ۱۰ روز به جیب واسطه‌ها برود. با این پول می‌توان حدود ۶۰۰۰ واحد اقدام ملی مسکن با نرخ هر مترمربع سه میلیون و ۷۰۰ هزار تومان مطابق آخرین هزینه‌های اعلام شده احداث کرد.
در این میان از لابه‌لای صحبت‌های تولیدکنندگان و واسطه‌ها می‌شنویم که بغل گوش کارخانجات، دلالان بیتوته کرده‌اند و حتی کارهای بارگیری کامیون را انجام می‌دهند. اعدادی هم که در فرآیند واسطه‌گری بازار سیمان به دست می‌آید بزرگتر از آن است که برخی به راحتی از آن عبور کنند. پس هرچقدر هم که بخواهیم با خوش‌بینی، وجود سلطان و مافیا در صنعت سیمان را انکار کنیم، دلمان به این انکار رضا نمی‌دهد که نمی‌دهد!
براساس دستور کار کمیسیون صنایع و معادن مجلس قرار است امروز چهارم مرداد ماه اعضای این کمیسیون موضوعات تولید، توزیع و نحوه قیمت‌گذاری سیمان و فولاد در کشور را با حضور دستگاه‌های اجرایی و نظارتی بررسی کند. کمیسیون صنایع‌و‌معادن روز سه‌شنبه پنجم مردادماه نیز میزبان وزیر صنعت، معدن و تجارت، معاون امور صنایع، رییس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی، رییس هیات عامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران خواهد بود تا علاوه بر این مشکل، به برخی مباحث دیگر نیز رسیدگی شود. بنابراین انتظار می‌رود ضمن تلاش جدی برای افزایش میزان تولید سیمان، مدیریت مناسبی بر بازار این محصول صورت گیرد تا از تشکیل بازار سیاه سیمان جلوگیری شده و نیاز مردم تامین شود.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهصنعت و معدنلینک کوتاه :