لزوم مدارای دولت با صنایع مادر
علیرضا تاجبر * اینکه ما از خام‌فروشی به پله بالاتری حرکت و محصولات با تکنولوژی برتر را تولید کنیم امر پسندیده‌ای است. اما شرط این موفقیت آن است که بتوانیم این فناوری را به دست آوریم و دولت هم به شرکت‌های پتروشیمی و معدنی کمک کند تا بتوانند تکنولوژی خود را ارتقا دهند و از خام‌فروشی فاصله بگیرند. در زمینه فلزات و متالوژی این مسیر تا حدودی طی شده است اما در حوزه پتروشیمی فناوری بالاتری نیاز است و دستیابی به آن نیز آسان نیست.
از آنجا که این شرکت‌ها سهامداران زیادی دارند، برخی از آنها نیز در پرتفوی سهام عدالت قرار دارند و در نتیجه دست‌کم نیمی از مردم سهامداران این شرکت‌ها هستند، دولت باید مدارای بیشتری با این حوزه‌ها داشته باشد. اگر چه پارامترهای بودجه وضع شده است اما در حال حاضر باید درباره سیاست‌های دولت جدید صحبت کرد. در واقع به جای اینکه برای جلوگیری از خام‌فروشی به این شرکت‌ها فشار وارد شود باید دو نکته را مدنظر قرار داد؛ نخست اینکه بسیاری از محصولات صنعت پتروشیمی قابل انبار نیست و باید به نحوی فروخته شود. از سوی دیگر کشور هم با تحریم و کمبود ارز مواجه است. از همین رو این شرکت‌ها ناچار هستند که این محصولات را صادر کنند و این صادرات هم به نفع کشور است.
نکته دوم اینکه تکنولوژی تولید محصولات ثانویه به آسانی به دست نمی‌آید و باید در این حوزه به شرکت‌ها کمک شود تا بتوانند خود را ارتقا دهند. به نظر من تاکنون این اتفاق نیفتاده است و شرکت‌های پتروشیمی به عنوان یک ممر درآمد دیده شده‌اند. امیدواریم در دولت بعدی هم وزارتخانه‌های نفت و اقتصاد کمک کنند این شرکت‌ها از چنین وضعیتی خارج شوند. این به نفع کلیت اقتصاد است که این شرکت‌ها بتوانند یک پله بالاتر بروند اما در شرایط فعلی این امر مقدور نیست. از سوی دیگر نیز این مالیات در مصارف و مخارج دولت هزینه می‌شود زیرا برای توسعه صنعت پتروشیمی برنامه‌ای دیده نشده است و عموما شرکت‌ها باید راسا برای این امور اقدام کنند. در همین حال ما روز گذشته هم شاهد اعلام عوارض صادراتی برای کامودیتی‌ها از سوی وزارت صمت بودیم که طرحی غیرکارشناسی در آخرین روزهای دولت دوزادهم بود. ما در بخش سنگ‌آهن خام‌فروشی نداریم و این کنسانتره تبدیل به گندله می‌شود و گندله هم در صنعت فولاد به شمش تبدیل می‌شود که در داخل مصرف بالایی دارد.
شاید بخش خصوصی مقداری از کنسانتره خود را صادر کند و این بخشنامه هم شاید برای آنها دیده شده است. اما این هم در مقیاس کلی اصلا عدد قابل توجهی نیست. در زمینه روی و مس هم ما با مازاد عرضه مواجه هستیم. یعنی در روی تقریبا ۷۰ درصد تولید ما صادر می‌شود. به نظر من این طرح‌ها کارشناسی شده و منطبق با شرایط واقعی و قابل اجرا نیست. مشخص هم نیست که منشاء این طرح‌ها کجاست اما اگر هدف آن بخش سنگ‌آهن باشد بسیار کم مطابقت دارد و در سایر موارد هم اگر صادر نشوند باید دپو شوند زیرا در داخل با مازاد عرضه مواجهیم. قبلا هم این تجربه را داشته‌ایم که عوارض صادراتی را در مقطعی افزایش دادند و مجددا به حال اول بازگشت. با این حال اما وقتی خبری در اواسط کار بازار منتشر می‌شود قطعا یک اثر روانی کوتاه‌مدت می‌گذارد تا بعد از آن معامله‌گران و سرمایه‌گذاران فرصت کنند صورت‌های مالی را ارزیابی و صادرات شرکت‌ها را برآورد کنند. اما موکدا این طرح تاثیر بنیادی بر شرکت‌ها نخواهد داشت اما اثر روانی آن را روز گذشته هم در بازار سهام مشاهده کردیم.
* تحلیلگر بازار سرمایه
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :