سودسازی تورمی در سایه رشد دلار

به گزارش جهان صنعت نیوز: این روند صعودی به ویژه با توقف مذاکرات وین و کاهش امیدها برای احیای برجام شدت گرفت. در همین حال افزایش اختلاف‌نظرها میان ایران و طرف‌های غربی بر سر تحولات منطقه‌ای نیز برخی شوک‌های افزایشی را برای دلار رقم زده است؛ به نحوی که این ارز توانسته در مقاطعی کانال ۲۶ هزار تومانی را نیز ببیند. اثر روانی افزایش نرخ دلار بر تعیین استراتژی سرمایه‌گذاران و نقش پررنگ نمادهای صادرات‌محور در جهت‌دهی به بازار سرمایه، چشم‌انداز صعودی بورس را در سایه رشد نرخ دلار ترسیم کرده است. امری که مهدی سوری تحلیلگر بازار سرمایه نیز در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» بر صحت آن تاکید کرده و رشد بورس به دنبال صعود دلار را موجب تکرار سودهای تورمی نامطلوب دانسته است.

شرکت‌های بزرگ بازار سرمایه را که عموما شرکت‌های صادرات‌محور نیز هستند می‌توان به عنوان اصلی‌ترین لیدرهای بازار سهام قلمداد کرد. رهبرانی که چنانچه در جهت نزولی قرار گیرند، بازار را به دنبال خود می‌کشند و اگر در مدار صعودی حرکت کنند، موجب تقویت کلیت بازار اعم از نمادهای بزرگ و کوچک خواهند شد. این شرکت‌ها همچنین عموما به دلیل ارزآوری بالا مورد توجه و حمایت دولت‌ها نیز قرار دارند. در همین حال به دلیل وابستگی هزینه و درآمد به نرخ ارز، به شدت از روند قیمتی دلار اثر می‌پذیرند. اگر چه با حرفه‌ای‌تر شدن سهامداران در قیاس با سال گذشته، برخی نوسانات مقطعی نرخ دلار دیگر اثرگذاری سابق را بر بازار سرمایه ندارد اما به دلیل پیوستگی عملکرد شرکت‌های بزرگ به دلار، این ارز همچنان می‌تواند با پایداری در مسیر صعودی یا نزولی در بازار سرمایه نقش موثری را ایفا کند. صاحب‌نظران بازار سرمایه نرخ واقعی دلار را عموما در میانه قیمت‌های ۲۰ هزار تا ۲۲ هزار تومان برآورد می‌کنند و این رقم را برای بازدهی مناسب شرکت‌های حاضر در بازار سرمایه مناسب می‌دانند. از همین رو گفته می‌شود اکنون که دلار مدتی است در مسیر صعودی خود در کانال ۲۵ هزار تومانی قرار گرفته است، ممکن است مجددا انتظارات تورمی سرمایه‌گذاران را نسبت به رشد قیمت سهام افزایش دهد. بدین ترتیب ریسک‌های هیجانی سال گذشته در بازار سرمایه تکرار خواهد شد. از سوی دیگر در کنار کسری بودجه بالای دولت در سال جاری، افزایش نرخ‌ها در بازارهای کالایی نیز انتظارات تورمی را در جامعه تشدید کرده است. در همین حال از آنجا که بسیاری از نمادهای کوچک با پشت سر گذاشتن یک دوره اصلاحی عمیق و مناسب اکنون در سطح ارزندگی قرار گرفته‌اند، می‌توان انتظار داشت رشد سهام صادرات محور به عنوان محرک رشد کوچک‌ترهای بازار عمل کند. اگر چه بازار به خودی خود نیز در سطوح ارزنده قرار گرفته و مهیای رشدی ملایم و متعادل است اما در صورت تداوم روند کنونی اقتصاد و حرکت در مسیر تورم‌زایی بیشتر، بورس نیز روزهای صعودی شتابانی را در پیش خواهد داشت.

کسب سود نامطلوب از محل رشد تورم

مهدی سوری تحلیلگر بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» اظهار می‌کند: «سهام فعال در بازار سرمایه اعم از صادراتی و غیرصادراتی می‌توانند از دو محل افزایش سرمایه داشته باشند؛ یکی از محل افزایش میزان فروش و بهبود بهره‌وری است و دیگری از منظر رشد نرخ‌هاست. زمانی که شرایط اقتصادی کشور نابسامان شود و انتظارات تورمی افزایش یابد، قاعدتا رشدها تورمی خواهند بود. مثلا چون نرخ دلار افزایش پیدا می‌کند، بسیاری از سهامی که نرخ‌های آنان متاثر از قیمت دلار است رشد می‌کنند. این سهم‌ها لزوما هم صادرات‌محور نیستند؛ برخی از شرکت‌هایی که مواد اولیه وارداتی و فروش بر اساس قیمت‌گذاری دستوری دارند هم از روندهای نرخ دلار اثر می‌پذیرند.» او می‌افزاید: «در حالت کلی من دست‌کم در کوتاه‌مدت اعداد بسیار بالایی برای نرخ دلار نمی‌بینم و امیدوار هم هستم که این اتفاق نیفتد. اما اگر ما چشم‌انداز نرخ دلار را صعودی فرض کنیم، یک سود تورمی و شاید بتوان گفت سود غیرواقعی را در این سهم‌ها تجربه خواهیم کرد. سودی که در اثر تورم ایجاد شود البته سود واقعی و مطلوبی نیست؛ چرا که با افزایش هزینه‌ها بخش زیادی از این سود پوشش داده می‌شود.» این تحلیلگر بازار سرمایه تصریح می‌کند: «اما اگر ما شرایط اقتصادی درستی داشته باشیم، شرکت‌ها بتوانند به راحتی صادرات انجام دهند و پول حاصل از صادرات را دریافت و وارد کشور کنند، مجبور نباشند محصولات خود را ۲۰ درصد کمتر از قیمت‌های جهانی بفروشند تا ریسک تحریم‌ها را پذیرفته باشند، در این صورت است که ما در شرکت‌ها یک رشد و شکوفایی واقعی را تجربه خواهیم کرد و نتیجه آن، بازدهی مطلوب‌تر و جذاب‌تر خواهد بود.» سوری با این حال تاکید می‌کند: «اما متاسفانه در حال حاضر دیدگاه‌های حاکم بر سرمایه‌گذاری همان دیدگاه نوع اول یعنی تورمی است. امیدوارم این دیدگاه تغییر کند و شرایط اقتصادی آنقدر مثبت باشد که بتوانیم روی افزایش بهره‌وری شرکت‌ها و تبادل کاری و تجاری آنها تمرکز و سرمایه‌گذاری کنیم.»

سهم‌های کوچک زیر سایه بزرگترها

این تحلیلگر بازار سرمایه در تشریح وضعیت نمادهای کوچک در قیاس با نمادهای بزرگ بازار می‌گوید: «طی مدتی که بازار سرمایه با چالش مواجه بود بسیاری از اوقات، سهم‌های بزرگ با حمایت‌های دولتی، نقدشوندگی را تجربه کرده‌اند. از آنجا که بسیاری از این نمادها در واقع شرکت‌های تولیدکننده کالاهای پایه هستند، معمولا مشکلی برای فروش ندارند و با P/E معقولی معامله می‌شوند. از همین رو این شرکت‌ها عموما زیان کمتری را به سهامداران وارد آورده‌اند. اما سهامداران نمادهای کوچک بازار بسیاری مواقع از کوچک‌ترین روند ایجاد شده در بازار متاثر شده‌اند. به نحوی که تعداد زیادی از این نمادها برای مدت طولانی در صف فروش قفل بودند و برخی از آنها همچنان نیز در این وضعیت گرفتار هستند. در حقیقت می‌توان گفت این نمادها از آن دست از اقدامات حمایتی دولت نصیبی نبرده‌اند.» سوری می‌افزاید: «در همین حال بسیاری از سرمایه‌گذارانی که به دعوت دولت و در نتیجه تبلیغات زیاد وارد بازار سرمایه شده بودند، تفاوت نمادها را نمی‌دانستند؛ چرا که نکات مهم سرمایه‌گذاری و مفهوم اساسی نقدشوندگی برای تازه‌و‌اردها تشریح نشده بود. فقط افراد را به بازار دعوت کرده بودند و در نتیجه سرمایه بسیاری از این افراد مدت‌های طولانی در نمادهای کوچک بازار قفل شده بود.» او اضافه می‌کند: «در حال حاضر هم ممکن است ارزندگی برخی از این نمادهای کوچک با ابهامات زیادی مواجه باشد. زیرا آن گونه که نمادهای بزرگ همواره در راس خبرها، مصاحبه‌ها و شفاف‌سازی‌ها قرار دارند، نمادهای کوچک دیده نمی‌شوند و گاه حتی نادیده گرفته می‌شوند. اما در میان همین نمادهای کوچک برخی شرکت‌ها هستند که شاید بتوان گفت بیش از آنچه مستحق آن بودند ریزش قیمتی را تجربه کرده‌اند و اکنون به ناحیه ارزندگی نسبتا خوبی رسیده‌اند. از همین‌رو می‌توان انتظار رشد خوبی از آنها داشت مشروط بر اینکه شرایط بازار سرمایه نرمال باشد.» سوری تاکید می‌کند: «اما اگر قرار باشد بازار سرمایه مجددا با بحث حمایت دولتی صعود کند و با خالی کردن پشت بازار سرمایه از سوی دولتی‌ها نزولی شود، باز هم بازیگران اصلی بازار، نمادهای بزرگ خواهند بود. اما اگر بازار سرمایه بر مبنای ارزندگی و چشم‌انداز اقتصادی درست و قابل پیش‌بینی حرکت کند و از دستکاری‌هایی که از بیرون بازار انجام می‌شود در امان باشد، سهم‌ها می‌توانند مسیر خود را جدا کنند. در این میان برخی از سهم‌های کوچک همچنان می‌توانند از نقطه کنونی اصلاح بیشتری را تجربه کنند و برخی نیز می‌توانند بازدهی بسیار بیشتر از سهام بزرگ بازار نصیب سرمایه‌گذاران کنند. همان گونه که در هر بازار سرمایه استانداردی در جهان رقم می‌خورد.»