یادگاری دولت روی دیوار معدن
به گزارش جهان صنعت نیوز: از جمله آخرین اقداماتی که دولت حسن روحانی در هفته پایانی فعالیت خود در وزارت صنعت، معدن و تجارت انجام داد این بود که به بهانه رونق تولید و ایجاد ارزش‌افزوده، تصمیم به افزایش تعرفه صادرات مواد معدنی از جمله کنسانتره و گندله سنگ‌آهن آن هم تا ۷۰ درصد گرفت. تصمیمی که باعث تعجب همه کارشناسان معدن شد و هیچ تناسبی با رونق معادن کشور نداشت. از این رو بسیاری از کارشناسان، تصمیم وزیر صمت را تصمیمی دقیقه نودی و مخل تولید دانستند که به دنبال منفعت طلبی شخصی بوده و در آن به منافع ملی توجهی نشده است. درباره چنین تصمیمی از سوی دولت آن هم در آخرین لحظات پای سخنان سید احمد مشکانی عضو هیات مدیره انجمن مس ایران نشستیم. او در این خصوص به «جهان‌صنعت» گفت: درخواست افزایش تعرفه صادرات مواد معدنی تا ۷۰ درصد آن هم در آخرین روزهای دولت را تصمیمی غیرکارشناسانه می‌دانم. درست در آخرین لحظات و یک هفته مانده به تغییر کابینه یک مورد از زیر میز بیرون می‌آید. در این روند کار دولت یک عمل غیر‌معمول و غیرحرفه‌ای است، چراکه این موضوع باید قبل‌تر از اینها بررسی می‌شد. متاسفانه مساله را به اواخر دولت موکول کرده‌اند چراکه برخی حتی در آخرین لحظات هم می‌خواهند از این ماجرا سود ببرند.
مشکانی تصریح کرد: روال طبیعی این بود که موضوع در صحن علنی مجلس بررسی و از طرف نماینده‌ها تحقیق و تفحص شود. در عین حال نظر بخش خصوصی مورد توجه قرار گیرد، اینکه چقدر روی این موارد دخالت داشته باشد تا با تجمیع نظرات به کار کارشناسی برسیم. او تاکید کرد: امروز تمام کارشناسان متفق القول هستند که چرا دولت باید الان و در روزهای پایانی چنین تصمیمی را بگیرد!
نمایندگان و وزیرانی که خط می‌گیرند!
مشکانی با اشاره به نقش نمایندگان و اخباری از این قبیل که دست برخی نمایندگان هم در کار است، ادامه داد: بعضی نمایندگان مجلس تحت‌تاثیر یک‌سری از بنگاه‌های اقتصادی هستند و برای بقای خود یا جناح خاصی فعالیت می‌کنند. بنابراین وقتی به طور مثال فولادی‌ها فشار می‌آورند که سنگ‌آهن یا کنسانتره صادر نشود، آنها هم در این جهت همراستا شده و در مجلس از این دیدگاه حمایت می‌کنند. در این بین با توجه به اینکه نمایندگان در آینده تصمیم‌گیرنده و تاثیر‌گذار در تعیین وزیر پیشنهادی هستند، این موضوع مهم‌تر و کلیدی‌تر می‌شود.
او تصریح کرد: اگر نمایندگان مجلس به بخش‌های اقتصادی وابستگی داشته باشند و از آنها خط بگیرند، به وزیری رای می‌دهند که با آنها همراه باشد. بنابراین بسیار اسف بار است که وزیر صمت مطلبی را ارائه می‌دهد که در راستای منافع یک جناح و به عبارتی خط گرفته از آنهاست.
نیازمند کار کارشناسی
عضو هیات مدیره انجمن مس ایران با اشاره به اینکه افزایش قیمت به برنامه‌ریزی و یک سری دلایل منطقی نیاز دارد، ادامه داد: اگر بخواهیم قیمتی را افزایش دهیم باید یک سری ادله‌های متقن، مهندسی، محاسباتی و چالشی در ارتباط با آن بررسی شود، سپس نرخ پیشنهادی را اعلام کنند. در این بین باید دولتی‌ها، خصولتی‌ها و خصوصی‌ها کنار هم قرار گیرند و در این رابطه همه بتوانند نظرات خود را مطرح کنند. همچنین باید بررسی شود که اعدادی که برای ارزش‌افزوده اعلام می‌شود، درست یا غلط است.
او ادامه داد: نکته دیگری که قابل ملاحظه است اینکه مگر صنایع ما دارای مضرب مشخصی هستند که دولت پیشنهاداتی با مضرب ۵ را ارائه داده است. گویی مضرب ۵ مورد علاقه افرادی در آن جلسه بوده است و تنها بر این عدد تمرکز شده است! به این ترتیب مشخص است که اصلا کار کارشناسی صورت نگرفته است و یک شبه تصمیماتی گرفته شده که به نفع اقتصاد و معدن نیست بلکه سودش به جیب عده خاصی می‌رود. او به طور مثال گفت: درحالی که بخش مس و سرب و روی از نظر ارزش‌افزوده یکسان نیستند اما باید مضارب آنها ۵ باشد! معلوم است اتاق فکری که تصمیم‌گیری کرده، هیچ چیزی از بخش معدن نمی‌داند و تنها یک کاغذ را بیرون داده‌اند.
رزم‌حسینی خودش را زیر سوال برد
مشکانی با بیان اینکه از چنین تصمیمی تعجب می‌کنیم و وزیر صمت با چنین کاری خودش را زیر سوال برده است، تاکید کرد: از وزیر صمت برای چنین تصمیم دقیقه نودی درخواست تجدیدنظر داریم و می‌خواهیم که با چنین تصمیماتی خودش را زیر سوال نبرد. صنایع و بخش معدن با هم متفاوت بوده و صادراتشان هم متفاوت است. درحالی که دولت با این کار تنها جلوی صادرات را گرفته و ضربه بزرگی به بخش معدن می‌زند.
این فعال معدنی ادامه داد: این تصمیم به این معنی است که رقابت را از بین می‌برند و یک سری افراد که از رانت برخوردار هستند و منتظر چنین فرصت‌هایی می‌باشند، بیشترین منافع را به دست می‌آورند. در نهایت بدبختی‌اش برای معدنکار است، چراکه رانت خوار دیگری زاییده شده و از این تصمیمی‌گیری نابخردمندانه سود می‌برد. درواقع با این تصمیم دولت یک عده پول‌های کلانی به دست آورده و عده‌ای هم پول و سرمایه شان را از دست می‌دهند.
او با بیان اینکه شاهد یک نقشه کثیف بودیم که وزیر هم به آن تن به داد، تاکید کرد: اینکه یک فضا را می‌بندند و یک فضا را برای بقیه باز می‌کنند به ضرر بخش معدن تمام شده و به معنای ایجاد رانت است.
نفوذ رانت‌جویان در صنایع بالادستی
عضو هیات مدیره انجمن مس ایران با انتقاد از اینکه تصمیم‌گیری‌ها در کشور روی اصول خاصی نیست، ادامه داد: بارها شاهد بوده‌ایم که یک‌سری کارخانه‌ها بدون اینکه تصمیم‌سازی درستی شود، تاسیس شده اند. درواقع قبل از اکتشاف و افزایش تولید مواد معدنی دست به کارخانه‌سازی زده‌ایم که به طور حتم به دلیل وجود یک سری رانت‌ها بوده است. بعد هم که کارخانه ساخته شده، می‌گویند به ما امتیاز دهید. رانت اول اینکه اجازه داده شده که کارخانه‌ها ساخته شود و دوم اینکه پول‌ها از کجا آمده و دوم اینکه حالا کارخانه ساخته شده و دنبال بار هستند.
او ادامه داد: در مقابل بخش تولید که با پول خود کار کرده و سختی کشیده تا بتواند کارخانه فرآوری احداث کند، قرار دارد. دولت آنها را مجبور می‌کند که با قیمت پایین‌تر محصول خود را به کارخانجات بفروشند. اگر فولادی‌ها می‌خواهند معدن دار شوند نباید از جیب معدن کاران نان بخورد بلکه خود باید زحمت بکشند. او تصریح کرد: صنایع پایین‌دستی با کمترین بهره‌وری و قیمت پایین ماده معدنی را به فروش می‌رسانند اما صنایع بالادستی هر کاری دلشان می‌خواهد انجام می‌دهند!
این کارشناس معدن با تاکید بر اینکه باید سیاست درهای باز اجرایی شود، تصریح کرد: درها را می‌بندند بعد می‌گویند از دیوار بپرید! درحالی که قوانین صادرات باید مشخص و معین باشد، اما دولت در این راستا حرکت نمی‌کند و در مقابل، توقع رونق تولید هم دارد! او گفت: تمام کشورها تلاش می‌کنند که صادرات رونق بگیرد اما در کشور ما جلوی صادرات را می‌گیرند.
اول برق کوره‌های ذوب را وصل کنید
در همین رابطه ناصر تقی‌زاده مدیرعامل چادرملو نیز واکنش نشان داده است. به گفته مدیرعامل شرکت معدنی و صنعتی چادرملو، آهن اسفنجی محصول تولیدی قبل از شمش است و در شرایطی که کوره‌های ذوب به دلیل قطعی برق فعال نیستند، باید شرایط صادرات این محصول فراهم باشد تا سایر خطوط تولیدی نیز با توقف تولید روبه‌رو نشوند.
ناصر تقی‌زاده با بیان این مطلب افزود: وزارت «صمت» طی یک ابلاغ آنی اقدام به افزایش عوارض صادرات بر کامودیتی‌ها تا پایان سال کرد؛ اقدامی که به زعم فعالان این حوزه نیاز به بررسی بیشتر و نظر کارشناسی داشت.
به گفته وی، البته این تصمیم وزارت صمت به قدری عجولانه و غیرکارشناسانه بود که از همان ابتدا، مخالفت‌های زیادی با آن شد و در نهایت هم حجت‌الله فیروزی سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی ضمن اعلام مخالفت مجلس با این عوارض گفت: ما قانونی داریم که صادرات فرآورده‌های معدنی معاف از مالیات است و نظرمان این است که محصول نهایی و نیمه نهایی از مالیات معاف باشد، بنابراین مجلس با عوارض صادراتی محصولات معدنی به طور کلی مخالف است.
تقی‌زاده درباره این ابلاغ و آثار آن بر صنعت گفت: طبیعتا وضع عوارض صادراتی بر کالاهای خام اقدام خوبی است اما این ابلاغیه‌ها نباید به صورت عجله‌ای و بدون مطالعه کارشناسی صادر شود.
او ادامه داد: وضع تعرفه بر محصولات پایین‌دستی از جمله سنگ‌آهن، کسانتره، گندله با توجه به نیاز صنعت به مواد اولیه و در راستای جلوگیری از خام فروش به منظور خلق ارزش اقدام خوبی است، اما با توجه به قطعی برق و تعطیلی کوره‌های ذوب افزایش عوارض صادرات آهن اسفنجی اقدامی غیر منطقی و غیرکارشناسی بود.
مدیرعامل چادر ملو در ادامه توضیح داد: آهن اسفنجی محصول تولیدی قبل از شمش است و در شرایطی که کوره‌های ذوب به دلیل قطعی برق فعال نیستند، باید شرایط صادرات این محصول فراهم باشد تا سایر خطوط تولیدی نیز با توقف تولید روبه‌رو نشوند.
وی گفت: طبیعتا باید تا اتمام دوران قطع برق صادرات آهن اسفنجی با شرایط قبل ادامه دار می‌بود و پس از عادی شدن شرایط اگر نیاز به تغییراتی در وضع تعرفه بود اعمال می‌شد. اما اکنون با توجه به تعطیلی کوره‌های ذوب و افزایش عوارض صادراتی آهن اسفنجی نیاز بود تا نظر کارشناسان به منظور جلوگیری از مشکلات مورد توجه قرار می‌گرفت.
تقی‌زاده تصریح کرد: در شرایط فعلی باید تسهیل صادرات آهن اسفنجی امکان‌پذیر شود تا سایر خطوط تولید در پایین دست با مشکل تولید و توقف مواجه نشود. در صورتی که روند صادرات آهن اسفنجی در شرایط قطعی برق کوره‌های ذوب فراهم نشود سایر خطوط تولید در پایین دست نیز با مشکل و توقف تولید مواجه خواهند شد.
به این ترتیب کارشناسان باور دارند که دولت با چنین تصمیماتی صادرات مواد معدنی را کم‌رنگ کرده است. انتظار می‌رود برای رونق بخش معدن دولت جدید سیاست‌های دیگری اتخاذ کند تا مانع معدنکاری بخش خصوصی نشود.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهصنعت و معدنلینک کوتاه :