لرزش سیاسی دلار
به گزارش جهان صنعت نیوز: عقب‌نشینی دلار در واکنش به حضور گروسی در ایران هرچند با خوش‌بینی‌هایی نسبت به کاهش نوسانات در بازار ارز همراه بوده، اما نقش عوامل کلان اقتصادی از قبیل نرخ بالای تورم در افزایش قیمت ارز را نباید نادیده گرفت. ضمن آنکه به نظر می‌رسد بازار ارز همچنان نسبت به سرنوشت مذاکرات در وین تردید دارد و انتشار خبر توافق برای لغو حتمی تحریم‌ها را انتظار می‌کشد. با همه اینها افت ۱/۲ درصدی قیمت ارز نشان از حاکم بودن عوامل هیجانی بر بازار دارد که همسویی آن با خبرهای احتمالی مثبت از روند مذاکرات می‌تواند بازگشت قطعی تعادل به بازار را رقم بزند.
جهت‌گیری جدید دلار
معاملات بازار ارز از ابتدای هفته جاری سمت و سوی جدیدی داشت، هرچند تا پایان معاملات هفته گذشته انتظارات صعودی در میان معامله‌گران دیده می‌شد اما این انتظار از روز شنبه فروکش کرده و کاهشی شده است. دلیل این مساله نیز به خبری برمی‌گردد که از احتمال صدور قطعنامه شورای حکام علیه ایران خبر می‌داد. این خبر در آستانه برگزاری نشست آتی شورای حکام دست به دست می‌شد و توانست به متشنج شدن جو بازار ارز نیز منجر شود. اما انتشار خبری دیگر توانست جهت‌گیری بازار ارز را تغییر و انتظارات قیمتی معامله‌گران را کاهش دهد. درست در زمانی که فضای رسانه‌ای از ایجاد تنش بین ایران و آژانس خبر می‌دادند گزارشی منتشر شد مبنی بر ورود رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران. همین خبر موجب شد که از اواسط روز شنبه جو بازار ارز آرام و حتی قیمت دلار اندکی کاهشی شود. ورود گروسی در روز یکشنبه به ایران به کاهش بیشتر قیمت دلار انجامید و اسکناس آمریکایی را از محدوده ۲۷ هزار و ۷۰۰ به ۲۷ هزار و ۵۰۰ تومان رساند.
سفر گروسی و یک پیام
دیدار گروسی با رییس سازمان انرژی اتمی ایران در کنار پیام معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اخباری امیدوارکننده برای بازار ارز ایران بودند. معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در پیامی توئیتری از توافق ایران و آژانس استقبال و آن را گامی مثبت در خصوص برنامه هسته‌ای ایران دانست. این دو مساله به سرعت روند معاملات در بازار ارز را تغییر و رفتار احتیاطی معامله‌گران را برانگیخت. در همین رابطه میزان کاهش قیمت‌ها در روز دوشنبه بسیار شدیدتر شد به طوری که دلار از میانه کانال ۲۷ هزار تومان فاصله گرفت و حتی تا قبل از ظهر به زیر ۲۷ هزار تومان نیز رسید. هرچند مدت زمان حضور دلار در نرخ ۲۶ هزار و ۹۰۰ تومان دوام زیادی نداشت اما نشان داد که بازار ظرفیت کاهش‌های بیشتر و کشف کانال‌های پایین‌تر قیمتی را نیز دارد. دلار در ساعات بعد از ظهر روز دوشنبه نیز تماما در محدوده قیمتی ۲۷ هزار و ۱۰۰ تا ۲۷ هزار و ۳۰۰ نوسان داشت و در نهایت نیز به قیمت ۲۷ هزار و ۱۴۵ تومان به کار خود پایان داد. چنین نرخی نشان می‌دهد که بازار ارز به میزان زیادی نسبت به اخبار سیاسی حساس است و به سرعت می‌تواند خود را با تحولات سیاسی که آینده اقتصادی کشور به آن گره خورده تعدیل کند. بنابراین باید انتظار داشته باشیم که تداوم خوش‌بینی‌ها در میان معامله‌گران مسیر کاهش بیشتر دلار را هموار کند.
ماجرای ناتمام
اما آیا این پایان ماجراست؟ به نظر می‌رسد که فارغ از اخبار مثبتی که در زمینه‌های هسته‌ای منتشر شده بازار هنوز به اخبار امیدوارکننده‌تری از نوع به نتیجه رسیدن مذاکرات نیاز دارد. در حقیقت آنچه می‌تواند اثرات ماندگار و بلندمدت‌تری بر بازار داشته باشد حتمی شدن احیای برجام و لغو تحریم‌هاست. در حال حاضر نیز بازار تنها دچار یک شوک قیمتی ناگهانی نسبت به اتفاقات سیاسی اخیر شده و اگر این مساله با اخبار جدیدتری از مذاکرات همراه نباشد احتمال بازگشت دلار به سطوح بالاتر قیمتی وجود خواهد داشت. با این حال میزان این بازگشت نیز محدود خواهد بود چه آنکه به باور معامله‌گران، بازار ظرفیت قیمت‌های بالای ۲۸ هزار تومان را ندارد. بنابراین شاید باید امیدواری از بازگشت تعادل به بازار ارز را به وضعیت نهایی مذاکرات گره بزنیم. در کنار عوامل سیاسی یاد شده نقش عوامل اقتصادی نیز بسیار پررنگ است. آمارهای رسمی به طور مداوم نسبت به وخیم شدن وضعیت اقتصادی کشور هشدار می‌دهند. تورم به ۵۰ درصد نزدیک شده و گرانی با سرعت بالایی به تمام بازارها سرایت کرده است. روند افزایش قیمت‌ها به اندازه‌ای است که بسیاری از کالاهای ضروری مصرفی از سفره معیشت خانوارها حذف شده است. اما این نرخ تورم بالا از کجا نشات می‌گیرد؟
چرخه بی‌رحم تزریق پول
به نظر می‌رسد ریشه اصلی این مساله را باید حجم بالای اسکناس و مسکوک در اقتصاد بدانیم. پایه پولی همچنان در حال افزایش است و هیچ سیاستی نیز نمی‌تواند جلودار آن باشد. دلیل آن این مساله نیز است که دولت کسری بودجه بالایی دارد اما منابع درآمدی کافی برای جبران این کسری را نیز در اختیار ندارد و برای همین است که دست به دامان بانک مرکزی می‌شود و هزینه‌هایش را با چاپ پول جبران می‌کند. جزئیات دخل و خرج دولت در مدت اخیر نیز نشان می‌دهد دولت کسری را از محل تنخواه‌گردان خود در بانک مرکزی جبران می‌کند، موضوعی که به گواه مقام پولی دلیل اصلی رشد پایه پولی است که با ضریب فزاینده ۷ درصدی چندبرابر خود نقدینگی وارد چرخه اقتصادی می‌کند. نتیجه این مساله نیز چیزی جز افزایش نرخ تورم و گرانی دومینووار کالاهای مصرفی نیست. ضمن آنکه نقدینگی خود یکی از عوامل برهم زننده آرامش بازار ارز است چه آنکه بالا بودن گردش پول در اقتصاد به معنای بالا بودن تمایل مردم به حضور در بازارهای موازی است بنابراین نقدینگی، علت اصلی رشد دو معلول تورم و دلار است. بنابراین کارشناسان هشدار می‌دهند که دولت باید هرچه سریع‌تر راهی جز دست درازی به منابع بانک مرکزی برای جبران هزینه‌هایش بیابد؛ در غیر این صورت ابرتورم در انتظارمان خواهد بود.
چشم‌انداز بازار ارز
همان‌طور که گفته شد تحریم‌ها اهمیت بالایی در اقتصاد ایران دارد و معامله‌گران بازار ارز نیز روند آتی قیمت‌ها را در سایه آن پیش‌بینی می‌کنند. اما اثرات رفع تحریم غیر از آنکه به کاهش نوسانات ارزی بینجامد می‌تواند تاثیر عمیقی بر وضعیت کلان اقتصادی نیز داشته باشد. بدیهی است در صورت برداشته شدن تحریم‌ها دولت می‌تواند همچون سابق نفت بفروشد، سرمایه‌گذاری خارجی جذب کند و فعالیت‌های تجاری خود را تقویت کند. همه اینها عواملی هستند که می‌توانند رونق را به چرخه اقتصادی کشور بازگردانند. در سایه این مساله نیز موتور چاپ پول غیرفعال می‌شود و بازار ارز و بازار کالاهای مصرفی نیز رنگ آرامش به خود می‌گیرد. بنابراین اهمیت تحریم بر سرنوشت اقتصاد ایران از هر زمان دیگری بیشتر شده و تنها در سایه بازگشت ایران و آمریکا به برجام است که می‌توان آشفتگی‌های قیمتی در همه بازارها به ویژه بازار ارز را به حداقل رساند.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانصنعت و معدنلینک کوتاه :