فناوری‌های هوشمند دیجیتال چگونه به آینده تجارت جهانی شکل می‌دهند؟
میثم عباسی * در جهان امروزی واژه‌ها و عباراتی مانند تحول دیجیتال۱، فناوری‌های هوشمند۲ و رشد فیجیتال۳ جزو عبارات و مفاهیم کلیدی توسعه کسب و کار و تجارت با نگاه به آینده به شمار می‌روند در عین حال که به عنوان سنگ‌بنای طرح‌های اقتصاد‌های نوظهور نیز شناخته می‌شوند. از سال ۲۰۱۷ به بعد و با معرفی صنعت نسل چهارم، نظام‌های تولید، نگهداری و توزیع کالاها و خدمات شاهد دو تغییر اساسی بودند:
الف- تزریق هرچه بیشتر فناوری‌های هوشمند دیجیتالی در فرآیند‌ها.
ب- رشد تغییرات در ساختارهای اقتصادی و تجاری با محوریت تلفیق ابزار‌ها و روش‌ها در بستر دیجیتال که در ادامه منجر به رشد علاقه‌مندی به اقتصاد دیجیتالی در بین تصمیم‌گیرندگان کشور‌های در حال توسعه به‌خصوص خاورمیانه شده است. (لازم به یادآوری است که موضوع گذر به دنیای دیجیتال در هیچ منطقه‌ای به اندازه خاورمیانه مشهود نیست. مطابق با گزارش موسسه PwC4، در سال ۲۰۱۶، ۳۳ درصد شرکت‌ها در خاورمیانه در سطوح پیشرفته دیجیتالی‌سازی بودند و انتظار این بود که میزان دیجیتالی‌سازی فرآیندهای اداری، خدماتی این منطقه تا سال ۲۰۲۰ بیش از دو برابر شود و به ۷۲ درصد برسد.)
اقتصاد دیجیتال به طیف وسیعی از فعالیت‌های اقتصادی اشاره دارد که از اطلاعات و دانش دیجیتالی به عنوان عوامل اصلی تولید و عرضه استفاده می‌کنند. اساس اقتصاد دیجیتال بر مبنای ابزار‌های فناوری نظیر اینترنت، رایانش ابری، کلان داده‌ها، اتوماسیون هوشمند و دیگر فناوری‌های دیجیتالی جدید جهت جمع‌آوری، ذخیره، تجزیه و تحلیل و اشتراک‌گذاری اطلاعات به صورت دیجیتالی و تغییر تعاملات اقتصادی ملی و بین‌المللی در بستر‌های اجتماعی استوار است. روند دیجیتالی‌سازی اقتصاد نه تنها باعث افزایش کارآمدی فرآیند‌ها می‌شود بلکه رویکرد ارزش‌آفرینی نیز دارد زیرا فناوری‌های دیجیتالی باعث ایجاد نوآوری و تقویت فرصت‌های شغلی و رشد اقتصادی می‌شوند. اقتصاد دیجیتالی همچنین در همه جنبه‌های جامعه نفوذ کرده و بر نحوه تعامل مردم تاثیر می‌گذارد و تغییرات وسیع جامعه‌شناختی را ایجاد می‌کند. در سال ۲۰۱۸ مجمع جهانی اقتصاد۵ تاثیرات فناوری‌های نرم و دیجیتال بر ساختارهای اقتصاد بین‌المللی را به دقت مورد بررسی قرار داد و با انتشار مقاله‌ای به این نتیجه رسید که تاثیرات ظرفیت‌های دیجیتال بر فرآیندهای مالی، حمل و نقل و ترانزیت در بازار‌های جدید به صورت فزاینده‌ای افزایش یافته و این فناوری‌ها ظرفیت‌های عظیمی را در عرصه روابط و فرآیندهای بازرگانی بین‌الملل ایجاد کرده‌اند. علاوه بر این به عقیده مجمع جهانی اقتصاد قابلیت تطبیق‌پذیری دیجیتال جزو موضوعات کلیدی در زمینه تجارت‌های نسل جدید شمرده شده است. در حال حاضر قاره آسیا یکی از سریع‌ترین نرخ‌های رشد در حوزه تحول دیجیتال را شاهد است چرا که ۲۵ درصد از معاملات تجاری B2C جهان متعلق به شرکت‌های آسیایی است و چین نیز بیشترین سهم را از این بازار دارد به عنوان نمونه حجم معاملات بازار تجارت الکترونیکی خرده فروشی در چین از ۱۹۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۳ به ۱۳۵/۱ هزار میلیارد دلار در سال ۲۰۱۷ افزایش یافت. از جمله ثمرات دیگر ابزار‌های دیجیتال ارائه راهکار‌های جدید برای خدمات مالی به‌خصوص در کشور‌های در حال توسعه آسیایی است به ویژه تسهیل در پرداخت و اعطای وام. در دهه‌های گذشته فرآیندهای تامین مالی و پرداخت‌ها در معاملات تجاری بین‌المللی که به طور سنتی دارای ساختارهای پیچیده، واسطه‌های پرهزینه و فرآیندهای بوروکراتیک طولانی‌مدت بودند مانعی برای بسیاری از ذی‌نفعان به شمار می‌رفت. اما امروزه هوش مصنوعی، بلاکچین و سیستم‌های پرداخت دیجیتال ضمن کاهش هزینه‌ها و افزایش سرعت و امنیت در فرآیندهای مبادلاتی، به ویژه برای شرکت‌های کوچک و متوسط، به افزایش اعتمادپذیری در معاملات کمک کنند.
در سال‌های اخیر مزیت‌آفرینی اقتصاد دیجیتال با تزریق فناوری‌های هوشمند وارد فاز جدیدی شده است. این فناوری‌ها امروزه به ابزار‌هایی معمول در عرصه‌ها و ارکان صنعت و تجارت مبدل شده‌اند و می‌توان آنها را واقعیت‌های غیرقابل انکار تجارت بین‌الملل امروزی و ابزار‌های تعیین‌کننده فرآیندهای تجارت در آینده دانست.
به عنوان مثال استفاده از ابزار‌های مبتنی بر هوش مصنوعی سبب شکل‌گیری زنجیره‌های تامین بین‌المللی خدماتی شده که مزایایی نظیر معرفی و تجدید صادرات محصولات سنتی از جمله کشاورزی، شیلات، صنایع‌دستی و گردشگری از طریق تطبیق‌دهی هوشمند فروشندگان و خریداران و مدیریت منابع مالی را در اختیار فعالان اقتصادی قرار می‌دهد. بررسی‌های انجام شده توسط خدمات مشاوره‌ای تاتا۷ نشان داد که ۸۵ درصد از ارائه‌دهندگان خدمات مسافرتی و مهمان‌داری به نوعی از هوش مصنوعی و سیستم‌های هوشمند در تجارت خود استفاده می‌کنند. همچنین به‌کارگیری سیستم‌های هوشمند مبتنی بر اینترنت اشیا در بنادر و فرودگاه‌ها می‌تواند سرعت انجام فرآیندهای ورود و خروج کالاها را چندین برابر کند. استفاده از راهکار‌های مبتنی بر هوش ماشین و اتوماسیون در بنادری نظیر روتردام هلند منجر به افزایش راندمان کاری و کاهش چشمگیر خطا شده است. این در حالی است که فناوری بلاکچین هم می‌تواند در صورت استفاده ترکیبی با سایر فناوری‌های مدیریت فرآیند‌ها از جمله ردیابی هوشمند محصولات با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای، با نزدیک به صفر رساندن میزان تقلب در نظام حمل‌و‌نقل و ترخیص کالاها نقش مهمی در افزایش امنیت در زنجیره تامین بین‌المللی داشته باشد. ارتباطات نسل جدید 5G نیز به نوبه خود در حال تغییر و شکل‌دهی به بازار‌های جدید هستند. دسترسی از راه دور به صورت سریع و امن از جمله ویژگی‌های شبکه‌های ارتباطی مانند 5G است که به عنوان بستری برای پشتیبانی فعالیت‌های مختلف از صنعت تا تجارت خواهد شد.
سیستم‌های اقتصادی فعلی بیش از پیش به سمت استفاده از فناوری‌های دیجیتال در حال حرکت هستند. داده‌های انستیتو بین‌المللی مکنزی۸ نشان می‌دهد تجارت الکترونیکی بر اساس پلتفرم‌های دیجیتال نوین تا سال ۲۰۳۰ با افزایش شش تا ۱۰ درصدی تجارت کالاهای تولیدی از ۳/۱ هزار میلیارد دلار به ۱/۲ هزار میلیارد دلار افزایش خواهد یافت. مهم‌ترین مزیت این پلتفرم‌ها قابلیت اتصال کالا و خدمات شرکت‌های کوچک به بازار‌های بین‌المللی است به طوری که در ادامه باعث خلق همکاری‌ها و ادغام شرکت‌های چند ملیتی متشکل از استار‌ت‌آپ‌های نوآور و خلاق با شرکت‌های بزرگ می‌شود. مطالعات نشان می‌دهند که در سال‌های اخیر تجارت خدمات تا ۶۰ درصد سرعت رشد بالاتری نسبت به تجارت کالاها دارند و خدمات دیجیتال هوشمند نیز بخش اعظمی از این تجارت را شامل می‌شوند. تلفیق فناوری‌های هوشمند مبتنی بر صنعت نسل چهار با کسب و کار‌ها در بستر دیجیتال و اکتیویته آنها در کاربرد‌های فیزیکی موضوعی است که ترسیم‌کننده دورنمای حوزه‌های مختلف از جمله آینده تجارت در سطح بین‌الملل می‌شود.
* مدیریت بنیان پردازش دیجیتال پارس
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :