طالبان و چالش امنیت افغانستان

پیرمحمد ملازهی * طالبان آنطور که از بیرون به نظر می‌آید یا تصور می‌شود، یک گروه منسجم با یک رهبری واحد نیست و جناح‌های مختلفی در درون آن وجود دارد که فقط دو جناح آن را برجسته می‌بینیم: یکی شورای کویته و یکی هم شبکه حقانی. حالا که طالبان قدرت را به دست گرفته باید ثبات افغانستان را حفظ کند و این منفعت او است اما اینکه آیا با توجه به مجموع شرایط این کشور، توان عملی آن را دارد یا خیر، بحث پیچیده‌ای است. در افغانستان بیش از بیست و دو، سه گروه مسلح وجود دارد که با طالبان آنطور که تصور می‌شود هماهنگ نیستند و هر کدام دیدگاه و نظر خاص خود را دارند.

به اضافه اینکه داعش در آنجا حضور یافته است. البته این داعش بومی است و نیروهای ازبک، تاجیک، چچن و بخشی متاثر از طالبان پاکستان و بخشی هم گروه‌های مجاهدین در هند و جمعیت اسلامی مالزی و اندونزی و بنگلادش هستند. همه این نیروها در حال حاضر در افغانستان حضور دارند و هرکدام وابستگی به داعش دارند که خیلی با طالبان هماهنگ نیستند. بنابراین برخورد طالبان با این نیروها ساده نیست. اگر قرار به برخورد نظامی و جدی باشد در شرایط فعلی نه اراده و نه توان لازم را دارند زیرا اینها نیروهای زبده و کارآزموده‌ای هستند و در جنگ سوریه و عراق در سطح فرماندهی فعال بوده‌اند. لذا به این سادگی نیست که طالب تصمیم بگیرد همه این نیروها را جمع کند و بتواند در کوتاه‌مدت چنین کند.

بحث دیگر اما این است که بین داعش و طالبان بر سر مناطق تحت نفوذ اختلاف نظر وجود دارد. جاهایی است که داعش می‌خواهد خلافت کند و طالبان حاضر به پذیرش نیست لذا درگیری نظامی بین آنها ایجاد می‌شود. به اضافه اینکه طالبان یک گروه محلی است که هدف اصلی او اسلامی کردن افغانستان است و ادعای بیشتری ندارد و نمی‌خواهد که خلافت را در کل دنیای اسلامی برقرار کند. درحالی که داعش خلافت‌گرا و معتقد است که باید کشورهای اسلامی یکی‌یکی تبدیل به امارت اسلامی و ادغام شوند تا خلافت اسلامی ایجاد شود. در این زمینه هم داعش و طالبان هماهنگ نیستند.