تلاش برای احیای برجام
به گزارش جهان صنعت نیوز: آمریکا و کشورهای اروپایی برجام کوشیدند با اعمال فشار و انداختن توپ در زمین ایران مبنی بر اعلام آمادگی چندباره برای از سرگیری مذاکرات، مقامات کشورمان را متقاعد کنند که هرچه سریع‌تر به مذاکرات برگردند، اما وزیر امور خارجه کشورمان بدون نام بردن از زمان و تاریخ جدید، اعلام کرد که به زودی مذاکرات را از سرخواهیم گرفت.
اگر چه عبارت «به زودی» واکنش‌های زیادی به همراه داشت اما حرف ایران همان بود که حسین امیرعبداللهیان بعد از گرفتن رای‌اعتماد از مجلس به عنوان وزیر امور خارجه دولت رییسی اعلام کرد و گفت که پس از ارزیابی انجام شده مذاکرات در دولت قبلی، گفت‌وگوها را از سر می‌گیریم. او ۱۶ مهر یک بار دیگر با تاکید بر قصد ایران برای بازگشت به مذاکرات وین گفت که «در حال نزدیک شدن به جمع‌بندی نهایی در دولت جدید هستیم.» اما از آنجا که آمریکا و کشورهای اروپایی به دلیل پیشرفت‌های هسته‌ای ایران و افزایش میزان غنی‌سازی اورانیوم به بالای ۶۰ درصد نگرانند، تمایل شدیدی به آغاز دور جدید مذاکرات دارند. از این رو به گفته سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه انریکه مورا، معاون جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا «طبق هماهنگی‌های صورت گرفته» امروز پنجشنبه ۲۲ مهر وارد تهران می‌شود.
لازم به ذکر است که انریکه مورا هماهنگی مذاکرات احیای برجام در وین را برعهده‌دارد که ابتدای سال جاری آغاز شد و تا پیش از تشکیل دولت ابراهیم رییسی، شش دور آن به پایان رسید.
خطیب‌زاده این سفر را «در ادامه رایزنی‌های دو طرف در خصوص موضوعات مورد علاقه فی‌مابین از جمله روابط ایران و اتحادیه اروپا، افغانستان و برجام» دانسته است. پیش ازاین رسانه‌های مختلفی از جمله الجزیره و بلومبرگ، سفر انریکه مورا به تهران را به نقل از منبع آگاه بدون ذکر نام خبر داده بودند و دلیل آن را توافق بر سر تعیین تاریخ آغاز گفت‌وگوها با ایران اعلام کردند.
باقری‌کنی میزبان انریکه مورا
بعد از تایید خبر این سفر توسط سخنگوی وزارت امور خارجه، علی باقری‌کنی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه نیز در یک پیام توئیتری اعلام کرد که روز پنجشنبه (امروز) میزبان انریکه مورا خواهد بود و مسائل مختلفی از جمله «مذاکره برای برداشتن تحریم‌های ظالمانه» در دستور کار مذاکراتش با این مقام اروپایی قرار دارد.
کاخ سفید: همچنان مسیر دیپلماتیک با ایران را ترجیح می‌دهیم
اگرچه مقامات آمریکایی در ظاهر و برای مصرف داخلی همچنان بر مواضع قبلی خود اصرار دارند، اما وزارت خزانه‌داری آمریکا اخیرا بدون جنجال رسانه‌ای، با برداشتن برخی تحریم‌های اشخاص و شرکت‌های صنعتی ایرانی، کوشیده است حسن‌نیت خود را برای رفع تحریم‌ها و بازگشت به برجام و ازسرگیری مذاکرات نشان دهد. از این رو شاید قرار است شاهد تغییر موضع خشک آمریکا در قبال مذاکرات برجامی باشیم چراکه جن ساکی سخنگوی کاخ سفید نیز در کنفرانس خبری سه‌شنبه شب خود اعلام کرد که «ما باور داریم دیپلماسی همیشه انتخاب اول است.» او در عین حال تاکید کرد: «همچنان مسیر دیپلماتیک با ایران را ترجیح می‌دهیم.»
گروسی: حمله به تاسیسات هسته‌ای باید محکوم شود
بنابراین در ادامه تغییر رویکردهای ظاهری آمریکا، رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز روز گذشته برای اولین بار موضعی سیاسی به نفع ایران گرفته و حمله به تاسیسات هسته‌ای از سوی اسراییل را محکوم کرده است.
او در مصاحبه با انرژی اینتلیجنس، در پاسخ به سوالی در مورد خرابکاری در تاسیسات هسته‌ای و داستان دوربین‌های آژانس گفت: «من یک دیپلمات هستم و به کاربرد زور اعتقادی ندارم و ما این قبیل اقدامات را محکوم می‌کنیم.»
گروسی ادامه داد: «کنفرانس عمومی آژانس با تصویب چندین قطعنامه در گذشته در این مورد، بسیار صریح و شفاف بوده است. برابر این قطعنامه‌ها، هر نوع حمله‌ای علیه تاسیسات هسته‌ای باید محکوم شود.» علاوه بر موارد ذکر شده، سفر انریکه مورا مسوول اروپایی هماهنگی مذاکرات احیای برجام در وین به تهران در این شرایط را نیز می‌توان به فال نیک گرفت.
از این رو نظر برخی کارشناسان و تحلیلگران سیاست خارجی درباره اهداف و چشم‌اندازهای سفر مورا به تهران و آینده مذاکرات برجامی را جویا شدیم.
تلاش‌ها برای تقویت مثلث «دیپلماسی هسته‌ای»
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» گفت: «دیپلماسی در موضوع هسته‌ای ایران به ادبیاتی قوی و غیرقابل اجتناب تبدیل شده چرا که دارای قدمتی ۱۵ساله است و در عالی‌ترین سطح دیپلمات‌ها و قدرت‌های دنیا درباره آن صحبت شده است.»
این کارشناس و تحلیلگر مسائل سیاست خارجی افزود: «در این باره دو دسته مواضع افراطی وجود دارد که با هدف ضربه‌زدن به دیپلماسی هسته‌ای شکل می‌گیرد. برخی محافظه‌کاران آمریکایی و رژیم صهیونیستی تحت عنوان «گزینه‌های دیگر» برنامه هسته‌ای ایران را مطرح می‌کنند. قسمت دیگر هم در ایران تحت عنوان خروج از NPT به دنبال طرح مساله هستند که البته هیچ‌یک در برابر دیپلماسی هسته‌ای به نتیجه نمی‌رسند.»
فلاحت‌پیشه سفر انریکه مورا به تهران را بخشی از این جریان دانست و گفت: « اتحادیه اروپا هم می‌داند باید این ادبیات و دیپلماسی قوی را حفظ کرد و مانع ایفای نقش عوامل آشوب‌ساز در آمریکا و افراطی‌گری صهیونیستی و حتی تفکرات ضدبرجامی در دیگر طرف‌های برجام شد.»
این استاد دانشگاه، صحبت درباره موضوع برجام و از سرگیری مذاکرات را از جمله مهم‌ترین دستورکارهای سفر مورا به تهران دانست و افزود: «اتحادیه اروپا دنبال این است که مواضع کلی دولت ایران در قبال مناسبات با اتحادیه اروپا را ارزیابی کند.»
فلاحت‌پیشه همچنین اظهار کرد که دیپلماسی هسته‌ای در آمریکا هم در حال تقویت است و معدودی از تحریم‌های آمریکایی علیه ایران بدون سروصدا برداشته شده‌اند.
رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم همچنین «اقدام اخیر دبیر کل آژانس بین‌المللی اتمی در محکومیت اسراییل مبنی بر حمله به برنامه‌های هسته‌ای ایران را یکی از سه ضلع دیپلماسی هسته‌ای دانست و گفت: «این اقدام رافائل گروسی در راستای دیپلماسی هسته‌ای بی‌سابقه است. طبق مطالعات و اطلاعات من اولین بار است که یک دبیر کل آژانس هسته‌ای یک موضع سیاسی به نفع ایران می‌گیرد. البته موضع فنی به نفع ایران داشته‌اند، اما موضع سیاسی به نفع ایران برای اولین بار اتفاق افتاده که به منظور تامین خواسته‌ها و رفع دغدغه‌های ایران انجام شده است.»
این استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل سیاست خارجی، «مجموعه سفر انریکه مورا به تهران را بخشی از مثلث احیای دیپلماسی هسته‌ای» دانست و گفت: «احیای این امر بستگی به این دارد که در ایران چه اتفاقی رقم بخورد. پس امیدوارم ایران شبیه رفتاری که در سازمان ملل انجام داد نشان ندهد و برای برخورد با مورا یک دستور کار عملیاتی ارائه داده تا نشان دهد نقش ایران صرفا نقش منفی در موضوع هسته‌ای نیست و دغدغه‌هایی دارد.»
فلاحت‌پیشه در ادامه پیشنهادات خود گفت: «ایران باید در این برنامه و دستور کار، پرهیز از فرسایشی‌شدن مذکرات، قوام توافق احتمالی آینده و عملیاتی‌شدن تعلیق تحریم‌ها را از مورا بخواهند. در این صورت این اولین نشست و سفر مرتبط با مبادله طرح‌هایی برای احیای دیپلماسی هسته‌ای خواهد بود.»
نگاه ایران به اجرای ۱۱ تعهد برجامی اروپا
حسن بهشتی‌پور دیگر کارشناس و تحلیلگر مسائل بین‌الملل هم درباره اهداف سفر انریکه مورا به تهران به «جهان‌صنعت» گفت: «یکی از عمده اهداف سفر انریکه مورا به تهران، احیای برجام و ترغیب ایران به از سرگیری هرچه زودتر مذاکرات برجامی است. اما ایران هم به دنبال این است که ۱۱ تعهدی را که اروپا کتبا بعد از خروج آمریکا از برجام امضا کرده بود اجرایی کند.»
او ادامه داد: «از طرفی اروپایی‌ها می‌گویند بدون مجوز آمریکا نمی‌توانند این تحریم‌ها را لغو کنند چرا که در صورت اجرای آن و معامله با ایران تحت تحریم شدید آمریکا قرار می‌گیرند. بنابراین به نظر می‌رسد طرفین دنبال راه‌حلی هستند تا بتوانند مذاکرات را احیا کنند.»
بهشتی‌پور درباره نتیجه این سفر، بیان کرد: «بازگشت به برجام بدون مذاکرات امکان‌پذیر نیست و تاکنون شش دور از مذاکرات انجام شده است و باید دید که آیا شاهد ادامه مذاکرات خواهیم بود یا قرار است مذاکرات جدیدی از سرگرفته شود. اما به نظر می‌رسد آمادگی وجود دارد که با وساطت اروپایی‌ها ایران دوباره مذاکرات را از سر بگیرد.»
این کارشناس امور بین‌الملل گفت: «امیدوارم این نشست و سفر منجر به بازگشت هرچه سریع‌تر ایران به مذاکرات شود چرا که هرچه این مذاکرات دیرتر شروع شود فشار اقتصادی بیشتر بر دوش مردم سنگینی می‌کند. مسوولان کشورمان باید بدانند سرنوشت اقتصاد کشورمان به برجام گره خورده و تنها راهش مذاکره است.»
گفتنی است، شش دور مذاکرات برجامی از اول سال در وین آغاز و تا قبل از روی کار آمدن دولت رییسی متوقف شده است. شرط ایران برای بازگشت به اجرای تعهدات برجامی، برداشته شدن تحریم‌های آمریکا است و ایالات متحده بر کاهش مرحله به مرحله تحریم‌ها پس از اجرای این تعهدات تاکید دارد. اما با وجود همه ضرورت‌های ادامه مذاکرات برای طرفین برجامی، تاکنون تاریخ دقیقی برای برگزاری دور هفتم مذاکرات احیای برجام مشخص نشده است. حالا انریکه مورا، از اتحادیه اروپا امروز به تهران می‌آید تا درباره زمان ازسرگیری مذاکرات، رایزنی‌هایی داشته باشد. بنابراین باید منتظر حصول نتیجه ماند.
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسیلینک کوتاه :