تیرخلاص به میراث فرهنگی

به گزارش جهان صنعت نیوز: او در جلسه شورای اداری استان فارس اعلام کرد که به منظور برطرف کردن این مشکل باید قوانین حریم‌ها مقداری انقباض پیدا کند. بسیاری از کارشناسان معتقدند این گفته‌ها به معنی نابودی پاسارگاد است و اگر قوانین حریم آثار باستانی تغییر کنند، تیر خلاصی برای نابودی میراث فرهنگی ایران خواهد بود. این نخستین‌بار است که رییس یا وزیر میراث فرهنگی کشورمان چنین اظهارنظری در رابطه با یک میراث جهانی می‌کند. این اظهارنظرها پس از انتصاب افراد غیرکارشناس بر صدر معاونت میراث فرهنگی و موزه فرش ایران، فعالان میراث فرهنگی را به شدت نگران کرده است. کارشناسان میراث فرهنگی نیز بر این باورند که احداث چاه آب در نزدیکی پاسارگاد و برداشت آب‌های زیرزمینی، موجب فرونشست زمین می‌شود. این امر ضررهای بسیار بیشتری را برای کشاورزان به همراه دارد اگر به راستی وزیر میراث فرهنگی نگران وضعیت کشاورزان است چرا برای خشکسالی و فرونشست زمین در دشت فسا، اصفهان، تنگه قاسمی و ده‌ها شهر و روستای کشورمان کاری نمی‌کند؟ خشکسالی گسترده و ورشکستگی آبی مشکل اصلی کشاورزان است، نه چاه زدن در حریم پاسارگاد. بسیاری از آثار باستانی اصفهان به دلیل خشکسالی در حال ویران‌شدن هستند و بسیاری پیش‌بینی می‌کنند خشکسالی عامل اصلی مهاجرت‌های ناخواسته در آینده است، آن هم نه مهاجرت از روستاها به شهرها بلکه مهاجرت از کشورمان. اگر دولت نگران افزایش جمعیت، معیشت کشاورزان، درآمدزایی گردشگری، رشد اقتصادی و… است، باید درباره خشکسالی و ورشکستگی آبی چاره‌جویی کند نه این که با چاه زدن‌های غیرکارشناسی، فرونشست را مانند غده سرطانی در همه‌جا گسترش دهد. از سوی دیگر این نخستین‌بار است که یک وزیر میراث فرهنگی در رابطه با تغییر قوانین حریم آثار باستانی سخن می‌گوید؛ ساخت‌و‌سازهای غیراصولی و تخلفات در حریم آثار باستانی، بیشترین دلیل تخریب‌های گسترده آثار باستانی ایران، خروج  آن‌ها از ثبت جهانی و قرار گرفتن در لیست آثار در معرض خطر در یونسکو است. این اظهارنظر که قوانین مربوط به حریم یک اثر باستانی باید تغییر کند، خطر تغییر حریم تمامی آثار باستانی را به همراه دارد و این یعنی تخریب تمامی میراث فرهنگی کشور. وزیر گردشگری و میراث فرهنگی باید نگران آثار باستانی باشد، نه معیشت کشاورزان؛ معیشت کشاورزان از طریق مبارزه با خشکسالی بهبود می‌یابد، نه تقویت آن.

لزوم حل مشکل حریم آثار باستانی در استان

عزت‌الله ضرغامی، وزیر گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع‌دستی کشورمان یکی از مشکلات موجود در کشور و فارس را مساله حریم آثار تاریخی دانست و گفت: قوانین موجود در این زمینه مشکلاتی را برای شهروندان به ویژه مردم شهرستان پاسارگاد ایجاد کرده است.

وی ادامه داد: قوانین مربوط به حریم‌ها باید کمی بازتر شود و مساله آن در کشور حل شود.

او افزود: قوانین سختگیرانه در این زمینه سبب شده فردی که در حریم آثار تاریخی سکونت دارد نتواند ملک خود را توسعه دهد و مثلا یک طبقه به ملک مسکونی خود بیفزاید.

پاسارگاد، اثر ارزشمند فراملی است

کارشناسان میراث فرهنگی معتقدند بزرگ‌ترین مشکل کشاورزان خشکسالی است و نه چاه زدن در حریم پاسارگاد. ضرغامی اگر نگران کشاورزان است باید برای خشکسالی چاره‌ای بیندیشد.

در همین حال اورینب نظریان، مدرس باستان‌شناسی به «جهان‌صنعت» گفت: بر اساس بیانیه کنوانسیون  میراث جهانی اثری که به عنوان اثر جهانی ثبت شده است فرا ملی است و پاسارگاد محوطه‌ای با ارزش بسیار برجسته و با معیار اصالت و اهمیت فرهنگی که دارد به عنوان یک نماد جهانی توسط سازمان یونسکو در فهرست آثار جهانی ثبت شده است؛ اهمیت آن  نه تنها برای ایرانیان بلکه برای جهانیان فرا منطقه‌ای است و  سلامت و حفظ تمامیت چنین محوطه‌ای که با مطالعه و دقت نظر ثبت جهانی شده  از اهم وظایف یک  مدیر است. مسوولین متخصص و آگاه به خوبی بر این امر واقف بوده‌اند و برآن اهتمام دارند که انجام هر پروژه و مداخله حتی در خارج از محدوده حریم برای اصالت و‌سلامت و ارزش جهانی اثر ثبت شده در فهرست آثار جهانی یونسکو خطرناک‌ و تهدیدآمیز خواهد بود.

او افزود: بنابراین همانطور که مسوولان همگی  واقف هستند میراث فرهنگی همچون ثروتی است که حفاظت و نگهداری از آن مسوولیت‌هایی را بر عهده دولت‌ها  می‌گذارد و با ثبت جهانی، مسوولین دولت هم در برابر ملت خود و هم در برابر جامعه جهانی بابت تمامی آسیب‌ها و تهدیدات آثار باید پاسخگو باشند. برطرف کردن مشکلاتی که در راستای حفاظت و نگهداری محوطه‌ها و حریم آنهاست نیازمند دانش تخصصی است در غیر این صورت دولت باید هزینه‌ای گزاف بابت تضعیف و از بین رفتن اثر ثبت جهانی بپردازد. تمامی اقداماتی که در راستای هدف‌های سیاسی و یا توسعه صنعتی و اقتصادی کشاورزی و فناوری‌های مدرن در حریم و یا حتی در چشم‌انداز محوطه انجام می‌شود برای آثار مخرب بوده و در یک محوطه حفاظت شده و حریم آن نباید هیچ ساختمان جدیدی تاسیس و هیچ‌گونه تخریب و یا فعالیت کشاورزی یا صنعتی که تهدید برای آثار و تغییر ظاهر آنها می‌شود، انجام شود.

نظریان گفت: پاسارگاد به عنوان یک محوطه با ارزش باستانی در زمینه مطالعات باستان‌شناسان ایران و جهان همچون مدرسه باستان‌شناسی است؛ به عنوان مثال دراین محوطه اولین الگوی باغ ایران کشف شد الگویی که با گسترش امپراطوری جهان اسلام در دوره‌های بعد به عنوان الگوی رایج فضای سبز معماری اسلامی بوده  و بیانگر تاثیر فرهنگ و تمدن ایرانیان درجهان اسلام است.  امروزه این الگو و شاهکار ایرانیان در معماری‌های شرق و غرب  می‌درخشد و شایسته است هیچ اصراری بر تهدید و تخریب این پیشینه گرانبها نداشته باشیم  و سخنی نگوییم که بر هویت هنر و فرهنگ ایرانی- اسلامی این سرزمین لطمه وارد کند.

خشکسالی بزرگ‌ترین مشکل کشاورزان است

محمدرضا محبوب‌فر کارشناس حوزه بحران‌های محیطی به «جهان صنعت» گفت: اگر در حریم پاسارگاد چاه‌های کشاورزی احداث شود، به دلیل برداشت آب‌های زیرزمینی موجب فرونشست زمین می‌شود. علاوه بر فرونشست زمین در حریم بنای تاریخی پاسارگاد نباید ساخت‌وساز شده یا کاربری های دیگری به جز گردشگری تعریف شود.

او افزود: آقای ضرغامی می‌گویند باید در حریم پاسارگاد چاه برای کشاورزان احداث شود. این اقدام نتیجه‌ای جز نابودی مهم‌ترین اثر و هویت تاریخی ایران ندارد. اگر واقعا آقای ضرغامی دغدغه وضعیت معیشت کشاورزان را دارد در هیات دولت برای بحران کم‌آبی و حق‌آبه کشاورزان اعتراض کند. در بسیاری از استان‌های کشورمان خشکسالی معیشت کشاورزان را به خطر انداخته است. به نظر نمی‌رسد او دغدغه معیشت و مشکلات کشاورزان را داشته باشد، از طرفی دیگر دغدغه حفاظت از میراث فرهنگی را نیز ندارد.

تغییر قوانین حریم آثار باستانی خطرناک است

محبوب‌فر گفت: در صورت اجرایی‌شدن اظهارات ضرغامی و انجام ساخت‌و‌ساز و چاه زدن در حریم پاسارگاد و دیگر بناهای تاریخی کشور، ماموریت ناگزیر سازمان میراث فرهنگی به اتمام می‌رسد. اظهارات آقای ضرغامی بسیار خطرناک است چراکه او خواستار تغییر قوانین مربوط به حریم آثار باستانی شده است و این امر ساخت‌و‌ساز در حریم آثار باستانی را بسیار آسان و قانونی می‌کند. در سال‌های اخیر بسیاری از آثار جهانی ایران به دلیل ساخت‌وسازها در حریم این آثار یا از فهرست جهانی خارج شده یا در خطر خروج از فهرست میراث جهانی یونسکو را دارند.

او افزود: خشکسالی در حال از میان‌بردن بسیاری از آثار تاریخی کشورمان است. در اصفهان فرونشست‌ها موجب کج‌شدن و نشست آثار باستانی شده است، بسیاری از آثار باستانی استان فارس در معرض نابودی کامل قرار دارند، باران‌های اسیدی در استان فارس نیز بسیاری از آثار تخت‌جمشید را از میان برده است. آرامگاه پاسارگاد نیز به دلیل همت مردم باقی مانده است. صحبت‌های آقای ضرغامی تیرخلاص برای نابودی پاسارگاد است.

اعتراض کاربران شبکه‌های اجتماعی

بسیاری از کاربران در توئیتر با هشتگ ضرغامی، به گفته‌های ضرغامی اعتراض کردند. محمدرضا درویش، فعال میراث فرهنگی در رابطه با اظهار نظر ضرغامی گفت: استان فارس سالانه ۷۰۰ میلیون مترمکعب بیشتر از آنچه وارد آبخوان‌هایش می‌شود، برداشت می‌کند. یعنی بیش از دوبرابر استان اصفهان. چگونه ضرغامی چنین سخنی می‌گوید؟ مگر نشانه‌های فروپاشی سرزمین در اصفهان، مرودشت، بختگان، ارسنجان، تخت جمشید و پاسارگاد را نمی‌بیند؟

آزاده مختاری، روزنامه نگار در رابطه با اظهارنظر ضرغامی گفت: اگر اطراف پاسارگاد چاه زده شود، به زودی مقبره کوروش به طور کامل بر اثر فرونشست فرو می‌ریزد. یعنی وزیر گردشگری نه اصول حفاظت از آثار باستانی را می‌داند و نه خبر از بحران خشکسالی و فرونشست کشور دارد.

کاربر دیگری نوشته است: وقتی گفتیم ضرغامی هیچ علاقه‌ای به تاریخ ندارد، خیلی‌ها گفتند نه، عاشق ایران است، حالا تحویل بگیرید.

مرجان حاجی رحیمی، فعال و خبرنگار میراث فرهنگی نوشته است: این نخستین بار در تاریخ ایران است که مسوول میراث فرهنگی کشور خودش در صدد آسیب رساندن به آثار تاریخی باشد.

اجتماعی و فرهنگیاخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژه