راهکارهای کم کردن اثر کمبود تراشه‌های الکترونیکی در صنعت خودروسازی
مهدی محمودی * در پی فراگیری بحران کرونا در دو سال اخیر و اعمال محدودیت‌های مربوط به آن از جمله انجام دورکاری، نظام آموزشی مجازی و کسب‌وکارهای اینترنتی، شاهد مصرف روزافزون لوازم کامپیوتری و گوشی‌های هوشمند در سطح بین‌المللی بودیم.
از سمت دیگر، به تبع این بحران کاهش تقاضای خودرو در سطح جهانی اتفاق افتاد به‌طوری که تمامی خودروسازان بین‌المللی تیراژ تولید خود را کاهش دادند.
به این دلیل تولیدکنندگان تراشه‌های الکترونیکی به سمت تولیدکنندگان اقلام کامپیوتری و گوشی‌های هوشمند و سایر قطعات مشابه جذب شدند و با انعقاد قراردادهای بلندمدت و پرتعداد نسبت به تولید تراشه‌های مورد نیاز این بازار اقدام کردند.
لیکن از انتهای سال گذشته رفته‌رفته تقاضا برای خرید خودرو در سطح جهان افزایش پیدا کرد و این امر باعث کمبود در تراشه‌های الکترونیکی در سطح جهان به دلیل اشباع بودن ظرفیت تولیدکنندگان تراشه‌های الکترونیکی شد.
همزمان با این موضوع شاهد آتش‌سوزی یکی از بزرگ‌ترین کارخانه‌های تولید تراشه‌های الکترونیکی کامپیوتری در ژاپن بودیم. البته جنگ تجاری ما بین ایالات‌متحده و چین نیز بر این مشکل اضافه شد.
از سوی دیگر رشد فزاینده و اقبال عمومی به خودروهای برقی که تعداد بیشتری از این تراشه‌ها را مصرف می‌کنند، باعث تشدید این کمبود در سطح بین‌المللی شد.
به‌طور متوسط بسته به سطح تکنولوژی خودرو حدود ۱۰۰ تراشه الکترونیکی در هر دستگاه خودرو مصرف می‌شود که این تعداد بسته به به‌روز بودن آن خودرو افزایش می‌یابد. بنابراین این کمبود منجر به کاهش تولید خودرو و افزایش شدید قیمت تراشه‌های الکترونیکی شد به طوری که خودروسازان بزرگ و مطرح جهانی مجبور به کاهش قابل توجه تولیدات خود و بعضا توقف موقت خطوط تولید شدند. به تبع این بحران جهانی در داخل کشور نیز شاهد شروع و تشدید روزافزون مشکلات تامین قطعات الکترونیکی مورد نیاز خودروسازان از قبیل واحد کنترل‌کننده موتور (ECU)، واحد کنترل‌کننده ایربگ (ACU)، واحد کنترل‌کننده سیستم ضدسرقت (ICU) و اقدام سیستم مالتی پلکس از انتهای سال گذشته هستیم.
البته این مشکل در کشور ما به صورت حادتری بروز کرد، به صورتی که ابتدا به دلیل وجود تحریم‌های ظالمانه صنعت خودرو، تامین این قطعات در مقایسه با سایر کشورها دشوارتر می‌باشد.
از سوی دیگر قطعات الکترونیکی مصرفی در خودروهای داخل کشور مربوط به تکنولوژی‌های به‌روز نیست که به تبع آن تراشه‌های مصرفی نیز غالبا به‌روز نیستند و تولیدکنندگان تراشه یا تولید این اقلام را متوقف کرده‌اند و یا در آینده نزدیک از خطوط تولید خود خارج خواهند کند. در این میان مصرف‌کنندگان داخلی این قطعات مجبور به تامین این تراشه‌ها از بازار سیاه هستند که غالبا تاریخ تولید آنها مربوط به سال‌های پیش است که علاوه بر کاهش کیفیت این اقلام به دلیل گذشت زمان، رفته‌رفته در سطح بازار کاهش پیدا کرده و متعاقبا با توجه به تقاضای مصرف‌کننده افزایش روزافزون قیمت خواهند داشت.
به عنوان مثال قیمت یکی از تراشه‌های واحد کنترل‌کننده ایربگ خودروهای داخلی از حدود چهار دلار در سال‌های گذشته به بیش از ۲۲ دلار افزایش پیدا کرده است و البته در بازار نیز به تعداد مکفی حتی با این قیمت بالا یافت نمی‌شود که این امر باعث دپو شدن بیش از ۱۵۰ هزار خودرو در پارکینگ‌های دو خودروساز بزرگ کشور شده است که قابلیت تجاری‌سازی و فروش ندارند و متاسفانه هر روز به این آمار افزوده می‌شود.
البته کمبود تراشه‌های الکترونیکی در سطح جهان یک مشکل عمومی است ولیکن عواملی که باعث تشدید این بحران جهانی در کشورمان شده است نیاز به بررسی ژرف و اقدام عملی جهت رفع دارد.
در قدم اول باید طراحی قطعات الکترونیکی مصرفی در صنعت خودروسازی کشور مجددا مورد بازنگری و طراحی قرار گیرد و در آنها از اقلام الکترونیکی به‌روز که در تولیدات فعلی تامین‌کنندگان این تراشه‌ها است استفاده شود که این امر باعث تامین ساده‌تر این اقلام و البته باکیفیت بهتر آنها خواهد شد.
به این منظور نیاز به تشکیل و اعتماد به شرکت‌های تحقیق و توسعه جهت طراحی‌های جدید اقلام الکترونیکی است که این امر با استفاده از ظرفیت‌های فنی شرکت‌های بین‌المللی در این حوزه سرعت و دقت بیشتری به خود خواهد گرفت.
خودروسازان داخلی کشور نیز باید با حمایت‌های لازم حامی انجام این تغییرات و طراحی‌های به‌روز باشند و اصرار بر تولید اقلام با تکنولوژی‌های بعضا منسوخ‌شده و قدیمی که غالبا کپی‌برداری از محصولات قطعه‌سازان خارجی سابق است را نداشته باشند و از طراحی‌های جدید (البته به شرط ارضاء الزامات کیفی مربوطه) استقبال کنند.
قدم بعدی تاسیس و ایجاد آزمایشگاه‌های به‌روز است تا این قطعات طراحی‌شده جدید در آنجا، آزمون‌های تکوین و آزمون‌های فرآیندی و… را طی کنند.
پرواضح است که بدون انجام آزمون‌های مربوطه این اقدام قابلیت مصرف در خودروها را نخواهند داشت.
هم‌اکنون برای انجام آزمون‌های قطعات با تکنولوژی بالا و یا حداقل بخشی از این آزمون‌ها مجبور به ارسال آنها به سایر کشورها نظیر ترکیه، اسپانیا و چین هستیم که این موضوع تحمیل هزینه‌های مضاعف و خروج ارز از کشور باعث اتلاف وقت و طولانی شدن فرآیند تکوین یک قطعه می‌شود.
البته بدیهی است که خواست و تمایل خودروسازان و قطعه‌سازان کشور شرط لازم برای نیل به این امر است، ولیکن برای اجرایی شدن این موضوع نیازمند اقدام در سطوح بالای مدیریتی یعنی وزارت صمت و در راس آن وزیر محترم هستیم که در همان ابتدای قبول مسوولیت موضوع امیدوارکننده خود مبنی بر افزایش چشمگیر تولید خودرو در سال‌های آینده را به عنوان برنامه خود اعلام و هدف‌گذاری کردند.
بنابراین پیشنهاد می‌شود با تخصیص مشوق‌های مختلف از قبیل معافیت‌های مالیاتی، قراردادهای تضمین خرید از قطعه‌سازان برای قطعات با طراحی‌های جدید و به‌روز (البته به شرط لحاظ کردن قیمت‌ها و کیفیت مناسب) و همچنین تسهیلات کم‌بهره و مناسب باید به دنبال جذب سرمایه‌های داخلی و حتی خارجی برای مراکز مورد اشاره بود که این امر علاوه بر اثر مطلوب و مناسب روی صنعت خودروسازی کشور در جذب متخصصان داخلی و استفاده از ظرفیت‌های فراوان آنها کمک کرده و حتی به روی سایر صنایع کشور نیز اثر مطلوب خواهد گذاشت.
*کارشناس صنعت خودرو
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :