معادنی که به اهلش واگذار نشده است

به گزارش جهان صنعت نیوز: در آستانه نخستین سفر رییس‌جمهور به استان سمنان اما صحبت‌های بسیاری درباره ظرفیت‌های معدنی این استان و نقش آن در توسعه اقتصادی از یک طرف و موانع و مشکلات از طرف دیگر مطرح شده است. استانی که تنها یکی از شهرستان‌هایش، سومین ذخیره‌گاه غنی کرومیت در ایران است و یک‌سوم کرومیت کل کشور را درون خود جای داده، اما آنطور که باید از آن بهره‌برداری نشده و تعداد واحدهای معدنی و فرآوری در آن نسبت به پتانسیل‌ها ناچیز است.

مساله این است که آیا با سفرهای استانی رییس‌جمهور مشکل معادن کشور حل خواهد شد؟ پیش از این هم سیدابراهیم رییسی سفرهایی داشته و از دیگر استان‌های معدنی کشور  بازدید کرده است. تمامی مسائلی که در این سفرها مطرح شده جدید نبوده و سخن از تکرار مشکلات است.

در این بین یکی از مسائل مهمی که نسبت به حل مشکلات معدن مطرح می‌شود بوروکراسی اداری است. به باور کارشناسان نگاه مدیریت استان سمنان به گونه‌ای بوده که انسان به فکر فرو می‌رود که این همه سنگ‌اندازی، بوروکراسی و بی‌توجهی‌ها برای چه هستند؟!

گفته می‌شود با اینکه استان سمنان معادن عظیم و گرانبهایی دارد اما هنوز آنطور که باید و شاید نتوانسته‌ایم شاهد رفع مشکلات و موانع توسعه معدنی و سرمایه‌گذاری در این منطقه  از کشور باشیم. تلاش برای برندسازی و ارتقای سرمایه‌گذاری در کنار رفع موانع تولید و سرمایه‌پذیری واحدهای معدنی در این استان موضوعی است که مورد غفلت قرار گرفته است.

به باور فعالان اقتصادی مشکل معادن استان این است که به اهلش واگذار نشده و در نتیجه هرکسی که پولی داشته آن را همچون پراید قولنامه کرده است. معدنی وجود داشته که در مدت پنج سال ۹ بار سند خورده است. به این ترتیب معدن فقط از این دست به آن دست چرخیده تا سودجویان بتوانند از وام استفاده کنند و در شهرها دست به ‌بساز و بفروش بزنند. در حالی که معدن در این مدت هیچ خروجی‌ای نداشته است.

به این ترتیب در این استان برای کسی که قصد اشتغال‌زایی داشته و می‌خواهد معدن را ثبت و کار کند، آنقدر موانع می‌گذارند که پشیمان می‌شود اما برای کسی که قصد سوءاستفاده داشته و معدنی را خریداری می‌کند، راه باز است.

حالا مطرح می‌شود دولت به جای اینکه مدام از این استان به آن استان سفر کند، بهتر است شرایطی را فراهم کند که معادن  به اهلش واگذار شود. همچنین  به صنایع تبدیلی عرصه معدنی استان سمنان توجه ویژه وجود داشته باشد وگرنه شرایط معدنی استان بهبود نخواهد یافت و مشکلات همچنان باقی است.

فعالان اقتصادی با روی کار آمدن دولت سیزدهم انتظار دارند مشکلات تکراری حل و راه برای تولید‌کننده‌های معدنی هموار شود. داشتن نگاه ویژه دولت به معادن و تسهیل شرایط سرمایه‌گذاری و سرمایه‌پذیری یکی از پرتکرارترین مباحث است.

تامین ۸۰ درصد گچ کشور

استان سمنان به دلیل شرایط جغرافیایی یعنی قرارگیری در کوهپایه جنوبی البرز و شمال دشت کویر از مواد معدنی خوبی  برخوردار است. کوه‌های شمال این استان مملو از بوکسیت و زغال‌سنگ هستند و در جنوب به وفور می‌توان پتاس و کرومیت و… یافت. استان سمنان همچنین ۸۰ درصد گچ ایران را تامین می‌کند که تقریبا همه آن در سرخه قرار دارد.

سرپرست معاونت امور معادن و صنایع معدنی سازمان صمت استان سمنان درباره وضعیت معادن استان سمنان گفت: ذخیره قطعی معادن استان بیش از ۶۲۰ میلیون تن است و ۴۰ نوع ماده معدنی مهم از ۷۱ نوع ماده معدنی کشور، در این استان وجود دارد که نشان از توانمندی منطقه دارد.

علی‌اکبر علیخانی با بیان اینکه سال ۱۴۰۰ اقدامات خوبی در زمینه توسعه معادن استان رقم خورده است، گفت: سرمایه‌گذاری در بخش معدن استان در چهار ماهه اول سال جاری هشت برابر نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داشته است.

وی با بیان اینکه طی چهار ماهه نخست سال‌جاری ۳۶ فقره مجوز معدنی صادر شده است، تاکید کرد: ۱۴ فقره از این تعداد ۵۷ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری را محقق کرده کرده‌اند.

سرپرست معاونت معادن سازمان صمت استان سمنان با بیان اینکه در چهار ماهه نخست سال جاری هفت گواهی کشف و ۱۵ گواهی اکتشاف برای معادن استان سمنان از سوی سازمان صنعت، معدن و تجارت نیز صادر شده است، بیان کرد: ۶۲۰ پروانه بهره‌برداری معدنی در کل استان سمنان وجود دارد که نمک، زغال‌سنگ، مس، سنگ‌آهن، سلستین و زئولیت، بوکسیت و کرومیت و… از جمله مهم‌ترین آنها است.

توسعه نامتوازن

با اینکه سمنان از نظر معدن وضعیت مساعدی دارد اما توسعه معادن و سرمایه‌گذاری در استان متوازن نبوده و از سوی دیگر در زمینه صنایع تبدیلی معدنی و فرآوری بسیار ضعیف هستیم. برای مثال میامی مهم‌ترین شهرستان استان در زمینه معدن است و پس از آن دامغان و شاهرود قرار دارند چرا که عمده معادن در این سه شهرستان فلزی و بااهمیت محسوب می‌شوند. در غرب استان عمدتا معادن نمک، گچ و… هستند اما کمترین توجه و اعتبارات به شهرستانی مانند میامی معطوف است.

کارشناس حوزه معدن  با بیان اینکه۴۰ نوع ماده معدنی فقط در یک شهرستان کوچک استان سمنان به نام میامی وجود دارد، گفت: فرومد که یک روستای بسیار کوچک در شرقی‌ترین منطقه میامی است، سومین ذخیره گاه غنی کرومیت در ایران است و یک‌سوم کرومیت کل کشور را درون خود دارد اما سوال اساسی ما از استانداری سمنان این است که چند واحد معدنی و فرآوری در شهرستان میامی فعال هستند؟

حمید جعفری با بیان اینکه پتاس در منطقه طرود شاهرود و جنوب دامغان آنقدر وسعت و عظمت دارد که با پول آن می‌توان یک سال کل اعتبارات عمرانی استان سمنان را تامین کرد‌، ابراز کرد: مشکلات معادن ما هنوز تامین جاده، برق و مجوزهای محیط زیست و اداره کار، منابع طبیعی و… است لذا در ابتدایی‌ترین کارهای‌مان مانده‌ایم چه برسد به اینکه توانسته باشیم کنسرسیوم‌های بین‌المللی را برای کرومیت میامی خبردار کنیم.

وی با بیان اینکه معادن استان سمنان به‌خصوص در بخش‌های فلزی مصداق کسی است که نه خود می‌خورد نه به کس می‌دهد، افزود: ما بهترین ظرفیت پتاس و کرومیت را در استان سمنان داریم، غنی‌ترین مس در میامی وجود دارد اما نه خودمان بهره برداری و فرآوری درستی روی آن صورت می‌دهیم، نه به دنبال سرمایه‌گذار هستیم که در استان تحولی ایجاد کند. اصلاً نگاه مدیریت استان سمنان در زمینه فرآوری معادن در این سال‌ها به گونه‌ای بوده که انسان به فکر فرو می‌رود که این سنگ‌اندازی، بوروکراسی، بی‌توجهی‌ها و… برای چه هستند؟!

اهمیت ساماندهی اوضاع معادن

یکی از فعالان معدن استان سمنان در ادامه گفت: مسوولان فکری به حال معادن استان کنند چرا که بدترین وضعیت شامل این زیرساخت‌های مهم شده است. امروز معدن سامان بهتری گرفته اما هنوز هم شرایط نامناسبی دارد چرا که سوء‌استفاده‌گران به این عرصه وارد شده‌اند.

سیدعلیرضا موسوی با بیان اینکه معدنی در استان سمنان وجود دارد که در پنج سال ۹ بار سند خورده است، افزود: بعضا دیده می‌شود که معدن مانند پراید خرید و فروش شده و فقط از این دست به آن دست چرخیده است تا بتوانند از وام بهین یاب و رونق تولید و اشتغال و… آن استفاده و در شهرهایی مانند سمنان و شاهرود آپارتمان بسازند و به ملت بفروشند در حالی که معدن در این مدت هیچ خروجی نداشته است.

وی با بیان اینکه این مسائل را مسوولان استان سمنان نمی‌گویند وگرنه چرا زمانی اعلام می‌شد که بهین‌یاب در بخش‌های تولیدی معدنی و صنعتی و همچنین کشاورزی و دامداری وام پرداخت می‌کند اما کم کم فقط به صنعتی محدود شد و بخش بسیار اندکی از معدن را پوشش داد، گفت: دلیل آن این است که دولت هم فهمید هجوم بساز و بفروش‌ها برای وام ارزان‌قیمت تولیدی در بخش معدن یکباره فراوان شده است. مشکل معادن استان این است که به اهل واگذار نشده و در نتیجه هرکسی آمده پولی داده و با قولنامه مانند یک پراید، معدن خریده است.

موانعی که عایدش پشیمانی است

این فعال معدنی با بیان اینکه برای کسی که قصد اشتغال‌زایی داشته و می‌خواهد معدن را ثبت و کار کند، آنقدر موانع می‌گذارند که پشیمان می‌شود اما برای کسی که معدنی را خریداری می‌کند تا هزاران سوءاستفاده را از آن کند راه باز است، بیان کرد: اولین چیزی که از دولت باید خواست این است که معادن را به اهل آن واگذار و به صنایع تبدیلی عرصه معدنی استان سمنان توجه ویژه داشته باشد وگرنه شرایط معدنی استان بهبود نخواهد یافت و به ورطه‌ای از مشکلات بدل می‌شود.

موسوی با بیان اینکه نباید چندان به آمارهای ارائه شده از سوی وزارت صمت و دولت اکتفا کرد‌، گفت: کافی است یک روز به بازدید بروید و ببینید در میدان چقدر معدن تعطیل شده و چقدر معدن واقعا در حال کار هستند و اشتغال برای جوانان این استان ایجاد کرده‌اند. سرپا کردن یک معدن تا اشتغال برای یک جوان بومی، خون‌دل‌های فراوان دارد چرا که آنقدر مانع از سوی دولتی‌ها پیش پای یک سرمایه‌گذار گذاشته می‌شود تا پشیمان شود اما وقتی تمام این موانع را شکست می‌دهی تازه متوجه می‌شوی عده‌ای می‌خواهند به زمین بخوری لذا تولید و معدن در این استان کاری است که اصلا نباید حتی نزدیکش شد.

عمده معدن‌کاران از عدم واگذاری معادن به اهلش صحبت می‌کنند و دومین مشکل را مانع‌تراشی‌های خود دولتی‌ها می‌دانند. تمام اینها در حالی است که استان سمنان دارای غنی‌ترین منابع معدنی است. از سوی دیگر باید گفت دولت تنها مشکلات معدن‌کاران را در بخش نقدینگی دیده و در نتیجه مدام از تسهیلات صحبت می‌کند در حالی که امروز فرسودگی لوازم، مشکلات و مانع‌تراشی‌های اداری و حتی فقدان کارگر ماهر از جمله دیگر مشکلات معادن هستند.

اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهصنعت و معدن