بازتاب مذاکرات هسته‌ای ایران در وین در رسانه‌های غربی/پسرفت دیپلماتیک
به گزارش جهان صنعت نیوز: لورا روزن روزنامه‌نگار آمریکایی در خبرنامه خود تحت عنوان «دیپلماتیک» از پسرفت دیپلماتیک در گفتوگوهای هسته‌ای ایران خبر داد و نوشت: دیپلمات‌های اروپایی می‌گویند که ایران در پیشنهادهای تازه‌اش تقریبا از تمامی توافق‌هایی که پیش از این به دست آمده بود، پا پس کشیده است. آنها می‌گویند: «روشن نیست چطور می‌توان این شکاف‌های تازه را به روشی واقع‌بینانه پُر کرد.» در ادامه به بررسی نکات اصلی گزارش او پرداخته شده است:
دیپلمات‌های آمریکایی و اروپایی می‌گویند روشن نیست شکاف‌هایی که با مواضع تیم تازه گفت‌وگوگر ایران به وجود آمده را بتوان در یک چارچوب معقول زمانی پر کرد. دیپلمات‌های اروپایی می‌گویند تغییرات پیشنهادی ایران تقریبا از تمامی توافق‌های دشواری که ظرف ماه‌ها کار سخت به دست آمده بود، پا پس می‌کشد. یک دیپلمات ارشد اروپایی گفت تقریبا به خانه اول برگشته‌ایم.
دیپلمات‌های ارشد از سه کشور فرانسه، آلمان و انگلستان در بیانیه‌ای که پس از خاتمه گفت‌وگوها در روز جمعه منتشر شد گفتند که آنها پس از تحلیل کامل و دقیق تغییرات پیشنهادی ایران در متن توافقاتی که در دوره‌های پیشین مذاکرات وین به دست آمده بود، سرخورده شده و نگرانند. ایران به مدت پنج ماه، گفت‌وگوها را مختل کرد و برنامه هسته‌ای‌اش را به سرعت جلو برد. اکنون هم پیشرفت‌های دیپلماتیکی را که به‌دست آمده بود، به عقب برگرداند.
این دیپلمات‌ها گفتند که از انریکه مورا، هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپایی خواسته‌اند که طرف‌های گفت‌وگو، به زودی دوباره گردهم آیند. نیاز است هیات‌ها به پایتخت‌هایشان بازگردند تا اوضاع را بسنجند و راهنمایی بگیرند تا هفته آینده دوباره بازگردند و ببینند آیا این شکاف‌ها را می‌توان پر کرد یا نه.
نکته طعنه‌آمیز اینکه، بدبینی فزاینده درباره امکان زنده کردن برجام همزمان شده با بازاندیشی فوق معمول اخیر در اسراییل درباره معقول بودن مخالفت پیشین علیه توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ که برنامه هسته‌ای ایران را در سطح پایین‌تری از غنی‌سازی نگه می‌داشت و به آژانس هسته‌ای هم امکان اجرای رژیم بازرسی محکمی می‌داد.
مساله‌ای که در گفتوگوهای هسته‌ای به نقطه اختلاف تبدیل شده این است که آمریکا، پس از ترامپ، نمی‌تواند پیشنهادی معتبر برای گفت‌وگو بر سر توافقی داشته باشد که یک رییس‌جمهوری دیگر در آمریکا، آن را نقض خواهد کرد. در این میان ایران هم دو دل است که آیا خود را به رفع تحریم‌هایی راضی کند که ممکن است چندسال دیگر، دوباره برگردد.
تریتا پارسی تحلیلگر مسائل ایران در این خصوص نوشت: شکاف‌های سیاسی و ناپایداری در واشنگتن، کار را برای دولت آمریکا دشوار کرده که بتواند سر حرف خود بماند و توافق‌های بین‌المللی را محترم بشمارد و همین مساله به نوبه خود، قدرت چانه‌زنی تحریم‌ها را هم از میان برده است.
یک منبع دیپلماتیک اسراییلی چند روز پیش به بن کاسپیت ستون‌نویس المانیتور گفت: بیشترین شرمندگی آن است که هرگاه تهدید ایران را به آمریکایی‌ها گوشزد می‌کنیم، به ما می‌گویند «شما از جان ما چه می‌خواهید؟ همین شما بودید که ترامپ را متقاعد کردید از توافق خارج شود- نتانیاهو این کار را کرد. بعد، ایرانی‌ها هم شروع به نقض توافق کردند. اگر امروز به اینجا رسیده‌ایم، تنها علتش همین است.»
داننی سیترنوویچ تحلیلگر پیشین ایران در اطلاعات ارتش اسراییل استدلال می‌کند که اسراییل باید رویکرد واقع‌بینانه‌تری در برابر ایران در پیش گیرد. وی این هفته به تایمز اسراییل گفت: می‌دانم که مهم است قاطع به نظر برسیم و مرتبا بگوییم «ایران بد است، ایران بد است»، اما وقتی مدام درخواست‌های غیرواقع‌بینانه را فریاد بزنید، به عنوان طرفی که می‌تواند عملا بخشی از گفت‌وگوی بین‌المللی باشد، پذیرفته نخواهید شد.
آسوشیتدپرس: ارتقای توان هسته‌ای ایران
آسوشیتدپرس در تحلیلی از مذاکرات ناتمام وین نوشت: پس از یک ماه وقفه، ایران به مذاکرات در وین با هدف احیای توافق هسته‌ای با قدرت‌های جهانی بازگشته است. اما تهران پیشرفت‌ها در برنامه اتمی خود را کاهش نمی‌دهد و خطرات مذاکرات را که برای کاهش سال‌ها تنش‌های در حال جوشش در خاورمیانه بسیار مهم است، بیشتر می‌کند.
آسوشیتدپرس نیز در ادامه به شکست مذاکرات وین پرداخته و درباره پیامد این شکست برای آمریکا و اسراییل مدعی شد: اکنون، تنها چند روز پس از مذاکرات جدید در وین، ایران به غنی‌سازی بالاتر در فردو با سانتریفیوژهای پیشرفته که بر اساس توافق منع شده، اذعان کرده است. این مساله ممکن است یکی دیگر از تاکتیک‌های مذاکره سخت‌گیرانه باشد، مانند تاکتیک‌های دیگری که تیم دیپلماتیک در دوران ریاست‌جمهوری ابراهیم رییسی از آن استقبال کرده است.
اما پافشاری بیش از حد بر درخواست‌های فوری در حین پیشبرد برنامه هسته‌ای ایران ممکن است بریتانیا، چین، فرانسه، آلمان و روسیه، سایر طرف‌های توافق را از خود دور کند. این امر همچنین ورود مجدد به توافق را برای رییس‌جمهور جو بایدن از نظر سیاسی پیچیده‌تر می‌کند. مذاکره‌کنندگان او به دلیل خروج یکجانبه دونالد ترامپ از توافق در سال ۲۰۱۸، خارج از اتاقی که مذاکرات در آن در حال انجام است، باقی می‌مانند که جرقه سال‌ها تنش‌های گسترده‌تر در خاورمیانه شد که امروز نیز ادامه دارد.
به نوشته سی‌ان‌ان، شکست مذاکرات یا پیشرفت بیشتر از سوی ایران خطرات منطقه‌ای را افزایش می‌دهد. تهران در حال حاضر خود را گرفتار یک جنگ سایه گسترده‌تر با اسراییل می‌بیند. مقامات ایرانی اسراییل را مسوول حملات به سایت هسته‌ای نطنز و همچنین تیراندازی دانشمندی که به عنوان بنیانگذار برنامه هسته‌ای نظامی این کشور شناخته می‌شود، مقصر می‌دانند.
برخی از این حملات در زمان بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر سابق، که مدت‌ها ایران را هدف قرار داده بود، انجام شد. نفتالی بنت، نخست‌وزیر جدید اسراییل، این فشار را ادامه داده است. بر اساس بیانیه دفتر وی، بنت پنجشنبه با آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا گفت‌وگو کرد و غنی‌سازی ایران در فردو را «باج‌گیری هسته‌ای به‌عنوان یک تاکتیک مذاکره» توصیف کرد.
یک مقام اسراییلی گفت این کشور ارزیابی می‌کند که ایران می‌تواند اورانیوم غنی‌شده ۹۰ درصدی کافی برای یک بمب هسته‌ای را ظرف یک ماه تولید کند. این مقام اسراییلی که نخواست نامش فاش شود، گفت که اسراییل همچنان حمله نظامی به ایران را گزینه مناسبی می‌داند و برای همه سناریوها آماده می‌شود.
آکسیوس: خواسته‌های غیرموجه ایران
پایگاه خبری «آکسیوس» نیز از قول مذاکره‌کنندگان غربی می‌گوید در متن‌های پیشنهادی ایران خواسته‌های غیرقابل قبول و غیرموجهی مطرح شده که ناقض پیش‌نویس توافق‌های شش دور قبلی گفت‌وگوها است.
ایران از مذاکره مستقیم با نمایندگان آمریکا خودداری می‌کند و هیات آمریکایی به طور غیرمستقیم با گفتوگوهای وین مشارکت دارد. این در حالی است که محور اصلی مناقشه تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران است.
به گفته این منبع، تیم مذاکره‌کننده دولت سیزدهم بارها برداشته شدن یک‌جای تحریم‌های آمریکا و تضمین عدم خروج مجدد این کشور از توافق را لازمه احیای برجام عنوان کرده است. دولت آمریکا با این درخواست مخالفت کرده و هر گونه کاهش تحریم‌ها را به بازگشت ایران به اجرای تعهدات برجامی موکول می‌کند. افزون بر این تصمیم‌گیری در مورد لغو کامل تحریم‌ها و عدم خروج از برجام در حیطه اختیارات دولت آمریکا نیست و کنگره باید در مورد آنها تصمیم بگیرد.
نیویورک‌تایمز: ضرورت تغییر موضع ایران
نیویورک‌تایمز نیز در تحلیلی به بررسی دور هفتم مذاکرات وین و نتایج حاصل از آن پرداخته و می‌نویسد: دولت ایران در مذاکرات مواضعی گرفته که با برجام سازگاری ندارد.
دیپلمات‌های بریتانیا، فرانسه و آلمان پس از پنج روز نشست در وین هشدار دادند، اگر تهران موضع خود را به سرعت تغییر ندهد، احتمال موفقیت‌آمیز مذاکرات کمی وجود دارد. آنها ادعا کردند که ایران تقریبا تمام سازش‌های دشوار ایجادشده در ماه‌ها مذاکرات سخت را زیر پا می‌گذارد و خواستار تغییرات اساسی در متن است.
نیویورک‌تایمز به نقل از مقامات اروپایی نوشت: ایران می‌گوید که می‌خواهد به توافق ۲۰۱۵ بازگردد، اما برخی از پیشنهادات ایران نه تنها با این توافق مغایرت دارد، بلکه فراتر از مفاد آن است. آنها اضافه کردند: معلوم نیست، چگونه می‌توان این شکاف‌های جدید را در یک چارچوب زمانی واقع‌بینانه بر اساس پیش‌نویس‌های ایران برطرف کرد، چرا که زمان در حال اتمام است. در همین حال نماینده روسیه در مذاکرات نیز می‌گوید که هنوز برای ناامید شدن از مذاکرات زود است.
ایران پا پس کشید
رویترز نیز در گزارشی به قلم جمعی از خبرنگاران خود یک جمع‌بندی از اولین دور از مذاکرات صورت گرفته در وین با حضور تیم جدید مذاکره‌کننده ایرانی به ریاست علی باقری‌کنی ارائه کرد که محورهای اصلی آن به شرح ذیل است:
گفتوگوهای غیرمستقیم میان ایران و آمریکا بر سر حفظ معامله هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران تا هفته آینده به تعویق افتاد، در حالی که مقامات اروپایی روز جمعه نسبت به درخواست‌های دولت جدید و تندرو ایران ابراز ناراحتی کردند.
دیپلمات‌ها می‌گویند، هیات ایرانی پیشنهاداتی ارائه کرده که باعث تغییراتی فراوان در متنی می‌شود که با صرف تلاش زیاد در دورهای قبلی بر سر آن مذاکره شده و به گفته مقامات اروپایی ۷۰ تا ۸۰ درصد آن نهایی شده بوده است.
مقامات ارشد فرانسه، انگلیس و آلمان در بیانیه‌ای گفته‌اند: بیش از پنج ماه پیش، ایران مذاکرات را قطع کرد. از آن زمان ایران برنامه هسته‌ای خود را به سرعت پیش برده است. این هفته ایران از پیشرفت دیپلماتیک حاصل‌شده پس کشید.
به گفته این دیپلمات‌ها ایران خواستار تغییرات عمده‌ای در متن قبلی شده است. روشن نیست چگونه این شکاف‌های جدید را می‌توان در یک زمان بندی واقع‌گرایانه برطرف کرد. سه قدرت اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) نسبت به درخواست‌های ایران ابراز یاس و نگرانی کرده و برخی از آنها گفته‌اند این تغییرات پیشنهادی با مفاد معامله هسته‌ای ناسازگار است یا فراتر از آنهاست.
اکنون که مزایای هسته‌ای این معامله به شدت فرسایش یافته، برخی مقامات غربی می‌گویند زمان اندکی مانده که بنیان این معامله به نحوی جبران‌ناپذیر صدمه ببیند.
امانوئل ماکرون رییس‌جمهور فرانسه گفته است این را محتمل می‌داند که دور جاری گفت‌وگوها موفقیت‌آمیز نباشد و تلویحا به امکان شرکت کشورهای بیشتری نظیر کشورهای عرب خلیج (فارس) در بحثی گسترده‌تر در صورت شکست گفتوگوهای وین اشاره کرده است.
او در گفت‌وگو با گزارشگران در دوبی گفته است: به نظرم اگر کشورهای خلیج (فارس)، اسراییل و همه آنهایی که امنیتشان مستقیما تحت‌تاثیر است، شرکت نکنند دستیابی به توافق بسیار دشوار است.
رویترز در این گزارش نوشت: موضع آشتی‌ناپذیرانه علی باقری‌کنی مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران این است که از آنجایی که دولت آمریکا این معامله را ترک کرده، باید ابتدا از طریق برداشتن تحریم‌های اعمالی بعد از خروج اقدام کند، حتی تحریم‌هایی که با فعالیت‌های هسته‌ای دولت ایران نامربوط بوده و در این مدت اعمال شده‌اند.
باقری‌کنی روز دوشنبه در گفت‌وگو با رویترز گفت: آمریکا و متحدان غربی آن باید به ایران تضمین بدهند هیچ تحریم تازه‌ای در آینده علیه ایران اعمال نخواهد شد. با این حال وی راه را برای گفتوگوهای بیشتر باز گذاشت و بنا بر گزارش رسانه‌های دولتی ایران گفت، کشورهای اروپایی می‌توانند پیش‌نویس مدنظر خودشان را برای بحث پیشنهاد کنند.
وال‌استریت ژورنال
خبرنگار روزنامه وال‌استریت ژورنال نیز در رشته‌توئیتی به نقل از یک دیپلمات اروپایی نوشت که ایران در پیش‌نویس‌های خود درخواست‌های مربوط رفع تحریم‌ها را افزایش داده و همزمان تمام تفاهم‌های پیشین درباره گام‌های ایران برای بازگشت به برجام را حذف کرده است. دیگر خبرنگاران حاضر در وین نیز چنین محتوایی را به اشتراک گذاشته‌اند.
خبرنگار وال‌استریت ژورنال همچنین نوشته است دیپلمات‌های اروپایی به مذاکره‌کنندگان ایرانی گفته‌اند که پیشنهادات آنها بسیار سخت‌گیرانه است و باید مواضع انعطاف‌پذیری داشته باشند. به نوشته این خبرنگار آمریکایی به نقل از یک دیپلمات اروپایی، پیش‌نویس‌های پیشنهادی ایران غیرقابل قبول و زیاده‌روی است.
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسیلینک کوتاه :