ماشین تولید فقر در دست دولت‌ها
محمدقلی یوسفی * چگونه می‌توان به طور مداوم و همیشگی با اتخاذ سیاست‌هایی فقر را تشدید کرد و از سوی دیگر به دنبال فقرزدایی بود؟یکی از اشتباهات راهبردی دولت‌ها طی چهار دهه گذشته هموار کردن مسیرهای گسترش فقر و در عین حال تلاش برای پاک کردن آثار فقر از چهره اقتصاد و جامعه است.
دولتمردان در ایران از دو طریق ماشین تولید فقر را فعال کرده‌اند؛ از یک سو مانع از کارکرد درست اقتصاد می‌شوند و با محدود کردن فعالیت بخش خصوصی زمینه‌ساز رشد بیکاری، عقب‌ماندگی اقتصادی و توزیع فقر می‌شوند. از سوی دیگر نیز برای جبران آثار این عقب‌ماندگی‌ها به دنبال تزریق پول (با وجود کمبود منابع) به اقتصاد می‌روند که تورم‌زاست و بی‌عدالتی را ترویج می‌دهد.
رویکرد دولتمردان در حوزه سیاستگذاری و نحوه مواجهه آنها با چالش‌های اقتصادی نشان می‌دهد که دولت‌ها نمی‌توانند مشکل‌گشا باشند و بنابراین هرگونه اصلاحی در ساختارهای اقتصادی نیازمند اصلاح در ساختار تصمیم‌گیری دولت‌هاست. اگر دولت به اصلاح در رویه‌های تصمیم‌گیری خود بله بگوید می‌توان در مسیر رونق تولید و حمایت از بنگاه‌های اقتصادی حرکت کرد، اما در صورتی که دولت رویه کنونی را ادامه دهد و بیش از ۷۰ درصد اقتصاد در دست دولت باشد تولید نمی‌تواند جان بگیرد و اشتغالزایی و بهبود در شاخص‌های اقتصادی اتفاق نمی‌افتد.
یکی از واقعیت‌هایی که از سوی نهادهای تصمیم‌گیر پذیرفته نمی‌شود اهمیت سرمایه‌گذاری خارجی و جذب تکنولوژی‌های روز دنیا برای رونق تولید است، مساله‌ای که نشان می‌دهد بدون تعامل با دنیا نمی‌توان به توسعه‌یافتگی رسید. لغو تحریم‌ها به معنای باز شدن فضا برای تنفس است؛ تداوم تحریم‌ها به این معناست که از یک سو امکان استفاده از تکنولوژی و دانش خارجی وجود ندارد و از سوی دیگر نیز این پیام را می‌رساند که بی‌ثباتی اقتصادی ادامه خواهد داشت که در این حالت کسی به سمت سرمایه‌گذاری بلندمدت و سرمایه‌گذاری تولیدی نمی‌رود. بنابراین جان گرفتن تولید در ایران و ایجاد اشتغال عزم سیاستگذار برای تقویت بخش خصوصی و بها دادن به بخش‌های غیردولتی را می‌طلبد.
عبور از مراحل یادشده نیز نیازمند تقویت دیپلماسی و خوش‌بین بودن به برقراری رابطه با کشورهای جهان است. دیپلماسی اما نه به معنای اصرار بر تداوم رویه نادرست در تعامل با جهان، بلکه به معنای تلاش برای از بین بردن فقر و بیکاری و نابرابری و تزریق امید به جامعه است و از آنجا که بدون تعامل سازنده با دنیا و بدون دیپلماسی فعال امکان پیشرفت جامعه و فقرزدایی وجود ندارد، هر برنامه‌ای در راستای برقراری عدالت بدون شک به بن‌بست خواهد رسید.
* اقتصاددان
اخبار برگزیدهیادداشت
لینک کوتاه :