تنش اوکراین؛ منافع ملی ایران

محمود اشرفی*

اوکراین در سرزمین‌های دور از کشورمان واقع است. ایران و اوکراین در گذشته روابط اقتصادی محدودی داشته‌اند که تحریم‌های اخیر از سطح آن کاسته شده است. روابط دیپلماتیک ایران با این کشور نواستقلال عمری ۳۱‌ساله دارد. اما تحولات چنین کشوری به دور از اقتصاد، سیاست و جغرافیای ما، می‌تواند اثرات قابل‌توجهی بر فرآیند سیاسی کشورمان داشته باشد. تحرکات نظامی روسیه در مرزهای اوکراین رویارویی دیپلماتیک غرب و روسیه را در پی داشته است. فشارهای روسیه برای جلوگیری از عضویت اوکراین در ناتو و کاهش تسلیحات این پیمان نظامی در اروپای شرقی است. در واقع فشار روسیه برای جلوگیری از برهم‌خوردن موازنه قوا در این منطقه و گسترش آن در حوزه بالتیک است، زیرا روسیه از این بیم دارد که با پیوستن اوکراین به ناتو کشور‌های کوچک حوزه بالتیک که قبلا در قلمرو شوروی سابق بوده‌اند نیز به این پیمان بپیوندد. تحرکات نظامی روسیه در مرز اوکراین برای دست‌اندازی به قلمرو اوکراین نبوده بلکه برخاسته از اهداف ژئواستراتژیک این کشور است. استراتژیست‌های غربی به خوبی از این هدف روسیه آگاهند و وقوع جنگ تمام‌عیار در این منطقه را پیش‌بینی نمی‌کنند، زیرا چنین جنگی منافع حیاتی اروپا و روسیه را در معرض مخاطرات جدی قرار می‌دهد. هنگامی که در مرزهای اوکراین احتمال رویارویی نظامی جدی وجود ندارد، گره زدن این تنش با جریانات و مذاکرات هسته‌ای نیز بی‌پایه است. در گستره دیپلماسی خردمندانه این آگاهی وجود دارد که تنش کنونی اوکراین به درگیری نظامی نخواهد انجامید. این بازی دیپلماتیک تنها برای حفظ موازنه قوا از طرف روسیه است. اگر این آگاهی در سازوکار دیپلماسی کشورمان وجود داشته باشد، کشاکش‌‌های ژئوپلیتیک غرب و روسیه بر منافع ملی اثرات نامناسب نخواهد داشت.

* روزنامه‌نگار پیشکسوت