سقوط آزاد نرخ دلار به کانال ۲۵ هزار تومانی / هرج و مرج در بازار ارز
به گزارش جهان صنعت نیوز: شنیده‌ها حاکی از آن است که مذاکرات به روزهای روشن خود نزدیک شده و حتی خبرهایی در خصوص به نتیجه رسیدن توافق نیز منتشر شده است. بنابراین سقوط آزاد نرخ دلار عمدتا به دلیل پالس‌هایی که از وین می‌رسد اتفاق افتاده است. از دید کارشناسان این روند اما نمی‌تواند چندان پایدار باشد و تنها واکنشی مثبت و موقتی به چانه‌زنی‌های سیاسی است. هرچند از دید آنان، احیای برجام می‌تواند به تثبیت قیمت‌ها در یک بازه زمانی مشخص کمک کند اما میانگین نرخ دلار از دید آنان کمتر از ۲۶ هزار تومان نمی‌تواند باشد. بنابراین پرسش اصلی این است که بازار ارز در پسابرجام به کدام سمت و سو می‌رود؟
دیروز فضای بازار ارز بیش از هر زمان دیگری تحت تاثیر اخبار روانی قرار داشت. هرچند دلار از هفته پیش روند کاهش قیمت خود را آغاز کرده بود اما خبرهایی که دیروز منتشر شد توانست زمینه‌ساز ورود دلار به کانال قیمتی ۲۵ هزار تومان شود. مقایسه وضعیت بازار ارز با روز شنبه نشان می‌دهد که دلار در ابتدای معاملات کار خود را با نرخ ۲۵ هزار و ۸۸۰ تومان آغاز کرد اما در ساعت ۱۶ و ۵۵ دقیقه عصر قیمت این ارز به ۲۵ هزار و ۵۷۴ تومان رسید. به این ترتیب اسکناس آمریکایی نسبت به نرخ نهایی روز شنبه ۵۳۵ تومان کاهش قیمت داشته است. این مساله نیز عمدتا به دلیل انتشار خبری از سوی سخنگوی بانک مرکزی اتفاق افتاده است. مصطفی قمری وفا، مدیر روابط عمومی بانک مرکزی در توئیتی توافق را بسیار نزدیک و در دسترس توصیف کرده و این موضوع را وابسته به اراده طرف‌‌های مذاکره با ایران دانسته است. هرچند خبر توافق به طور رسمی از سوی وزارت خارجه اعلام نشده اما همین خبر موجب هرج و مرج در بازار ارز شده و بسیاری را به این نتیجه‌گیری رسانده که توافق بین ایران و غرب به روزهای پایانی خود نزدیک می‌شود.
آن‌طور که حسین امیرعبدللهیان، وزیر امور خارجه ایران نیز در گفت‌وگو با شبکه سی‌ان‌ان گفته «ایران نسبت به حصول توافق در مذاکرات وین خوش‌بین است. چرا خوش‌بین هستم؟ چون دولت آقای دکتر رییسی اراده جدی دارد برای اینکه به توافق خوب در وین دست پیدا کنیم.» رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان همچنین تصریح کرده: «ما در هفته‌های گذشته برای رسیدن به یک توافق خوب، تلاش‌های زیادی کرده‌ایم. اگر آمریکا و طرف غربی در این لحظات حساس و شرایط حساس مذاکرات ما در وین، واقع‌بینانه برخورد نکنند، حتما مسوول شکست احتمالی مذاکرات خواهند بود. اما ما با خوش‌بینی و با جدیت برای رسیدن به یک توافق خوب در وین تلاش می‌کنیم.» بنابراین خبرهایی که از وین می‌رسد تماما امیدوارکننده و مثبت بوده و همین نیز توانسته فضای بازار ارز را ریزشی کند. اما کارشناسان می‌گویند که پایداری این وضعیت بستگی به عوامل متعددی دارد و نمی‌توان تنها فضای روانی موجود را دلیلی محکم برای تداوم کاهش قیمت‌ها بدانیم.
شرط ثبات قیمت‌ها در بازار ارز
به گفته نایب‌رییس کمیسیون پول و بازار سرمایه اتاق بازرگانی تهران، بازار ارز تابعی از عوامل متعدد است. بخشی از آن مربوط به مدیریت تقاضاست و بخشی نیز مربوط به عرضه ارز در بازار است. اینکه عرضه ارز به بازار چه میزان باشد بستگی زیادی به میزان صادرات نفتی و غیرنفتی کشور دارد. در عین حال خوش‌بینی و انتظاراتی که نسبت به آینده اقتصادی وجود دارد نیز می‌تواند بر بازار ارز اثرگذار باشد.
عباس آرگون در گفت‌وگوی خود با «جهان‌صنعت» می‌گوید: در صورتی که انتظارات تورمی در آینده کاهشی باشد، مذاکرات به نتیجه برسد و برجام احیا شود وضعیت بازار ارز می‌تواند پایدار باشد. این مساله به معنای این نیست که شاهد افت محسوسی در قیمت دلار باشیم بلکه به این معناست که دلار می‌تواند در محدوده قیمتی ۲۵ هزار تومان در یک بازه زمانی میان‌مدت ثابت باقی بماند.
به گفته وی، به دلیل آنکه اقتصاد کماکان تحت تاثیر افزایش نقدینگی و تورم قرار دارد، در بلندمدت نمی‌توان چنین نسخه‌ای برای بازار ارز پیچید و حتی انتظار می‌رود که قیمت‌ها در این بازار افزایشی باشد. با این حال برای یک دوره زمانی قابل قبولی در میان‌مدت بازار ارز می‌تواند شاهد یک ثبات نسبی باشد.
به باور آرگون، این که بگوییم بازار ارز قرار است به چه سمت و سویی برود بستگی به عوامل متعددی دارد. اینکه آمریکا به معاهده برجام بازگردد و بتوانیم صادرات نفت را به اندازه قابل قبولی برسانیم می‌توانیم به تقویت عرضه ارز کشور و توسعه صادرات کالاهای غیرنفتی امیدوار باشیم. در این شرایط افرادی که با هدف سفته‌بازی به خرید و فروش دلار دست می‌زدند نیز از بازار محو خواهند شد به نحوی که دست از خرید ارز همچون گذشته می‌کشند و حتی ممکن است در صورت مواجه شدن با وضعیت پایدار بازار و عدم وجود حاشیه سود برای آنها، ارزهایی که از قبل خریداری کرده‌اند را نیز به بازار بیاورند. بسیاری از افراد برای حفظ ارزش پول، دلار خریداری کرده‌اند و در صورتی که بازار در یک بازه شش ماهه تنها نوسان پنج درصدی داشته باشد، همین افراد نیز حاضر می‌شوند ارزهای خود را در بازار عرضه کنند که این نیز باعث افت قیمت دلار می‌شود.
نایب‌رییس کمیسیون پول و بازار سرمایه اتاق بازرگانی تهران در خصوص شیوه مدیریت بازار ارز در صورت احیای برجام و بازگشت منابع ارزی به کشور نیز می‌گوید: اینکه دولت چگونه بازار ارز را در دوران پسابرجام مدیریت کند کار چندان سختی نیست. ما می‌دانیم که بخشی از ارزهای حاصل از صادرات نفت که در برخی کشورها بلوکه شده از قبل خرج شده و ریال آن در اختیار دولت قرار گرفته است. بنابراین چون مابه‌ازای این ارزها قبلا در کشور هزینه شد نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که ارزهای بازگشتی به بازار ارز تزریق شود. با این حال بازگشت این ارزها می‌تواند قدرت نقدینگی دولت و بانک مرکزی را بالا ببرد.
به گفته وی، همزمانی رفع تحریم و افزایش صادرات نفت در کنار بازگشت دارایی‌های ارزی بلوکه شده درآمدهای ارزی بیشتری نصیب دولت می‌کند. در ادامه نیز این مساله می‌تواند صادرات غیرنفتی را افزایش دهد، هزینه‌های مبادلاتی و تجاری و همچنین ریسک تجاری را کاهش دهد. همه اینها به رشد و توسعه اقتصادی کشور کمک خواهد کرد و بنابراین باید امیدوار باشیم که ایران هرچه سریع‌تر به جامعه اقتصادی جهان بپیوندد و بتواند مبادلات عادی تجاری با جهان داشته باشد.
آرگون در خصوص پیش‌بینی خود از متوسط قیمت دلار در شرایط رفع تحریم نیز می‌گوید: پیش‌بینی در خصوص نرخ دلار کار سختی است، اما با توجه به روند فزاینده رشد نقدینگی و تورم و همچنین کسری بودجه بالایی که دولت دارد اینکه شاهد کاهش محسوس قیمت ارز باشیم بعید به نظر می‌رسد. باید امیدوار باشیم که قیمت ارز متناسب با واقعیت‌های اقتصادی کشور نرخ‌گذاری شود. در شرایطی که دسترسی به منابع ارزی وجود نداشته باشد و صادرات با محدودیت‌های زیادی مواجه می‌شود، قیمت‌ها بیش از واقعیت‌ها تعیین می‌شود. بنابراین انتظار داریم که در صورت افزایش دسترسی به منابع ارزی و افزایش صادرات نفتی و غیرنفتی از سرکوب نرخ ارز جلوگیری و اجازه داده شود که دلار بر اساس واقعیت‌های اقتصادی نرخ‌گذاری شود.
بنابراین نه باید دلار را سرکوب کرد و نه اجازه داد بیش از آنچه که باید افزایش قیمت داشته باشد.
آرگون خاطرنشان می‌کند: مدیریت بازار ارز از این جهت اهمیت دارد که می‌تواند نااطمینانی را در بازار ارز به حداقل برساند که در این صورت به دلیل پیش‌بینی‌پذیر بودن اقتصاد شاهد افزایش سرمایه‌گذاری و اشتغالزایی و رشد و توسعه صادراتی کشور خواهیم بود. اما در صورتی که نااطمینانی وجود داشته باشد کسی تمایلی به سرمایه‌گذاری در اقتصاد ایران نخواهد داشت. متاسفانه در یک دهه اخیر نرخ رشد سرمایه‌گذاری در کشور منفی بوده و بنابراین باید با ثبات‌بخشی به بازارهای اقتصادی اجازه برنامه‌ریزی و فعالیت را به بنگاه‌های تولیدی بدهیم.
موج‌سواری دولت بر جو روانی مذاکرات
آن‌طور که رییس خانه اقتصاد ایران می‌گوید، اینکه قیمت دلار در روزهای گذشته روند کاهشی به خود گرفته و حتی قیمت ۲۵ هزار تومانی را هم به خود دیده نمی‌تواند به معنای پایداری وضعیت بازار ارز در وضعیت کنونی باشد. به عبارتی امکان اینکه دلار در قیمت‌های فعلی ثابت باقی بماند بسیار ضعیف است، چه آنکه هیچ تغییری در وضعیت عرصه بازار اتفاق نیفتاده است.
مسعود دانشمند در گفت‌وگوی خود با «جهان‌صنعت» بیان می‌کند: قیمت واقعی ارز بر اساس مکانیسم عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. به نظر می‌رسد دولت در برهه کنونی بر موج هیجانی بازار در سایه انتشار اخبار توافق سوار شود و دلارهای خانگی را به سمت بازار بکشاند. بنابراین دست‌اندرکاران بازار ارز مشغول کارند و در حال پایین کشیدن قیمت‌ها در بازار ارز هستند تا آنهایی که پیش از این دلار خریداری کرده‌اند ارزهای خود را در بازار عرضه کنند.
به گفته وی، دست‌اندرکاران بازار ارز در حقیقت همان کاری را می‌کنند که در بازار سرمایه کرده‌اند. به عبارتی در حال ایجاد حباب منفی قیمتی در بازار ارز هستند. به عنوان مثال ۵۰۰ دلار به قیمت ۲۶ هزار تومان به فروش می‌رسد، خریدار این ارز آن را به قیمت ۲۵ هزار و ۸۰۰ تومان می‌فروشد و بار دیگر این ارز خریداری‌شده با قیمت پایین‌تر و با ۲۵ هزار و ۶۰۰ تومان فروخته می‌شود. بنابراین اتفاق جدیدی در بازار ارز نیفتاده و پایین کشیدن تصنعی قیمت ارز برای این است که عده‌ای بتوانند با نرخ‌های پایین‌تر دلار بخرند، چه آنکه این اطمینان را دارند که دلار به زودی با افزایش قیمت همراه می‌شود.
به باور دانشمند، در صورتی که قیمت دلار به ۲۳ هزار تومان برسد باید بپرسیم که چه آثار و عواقبی می‌تواند داشته باشد؟ در این حالت کالاهایی که با قیمت دلار ۲۷ هزار تومانی وارد بازار شده‌اند هیچ کاهش قیمتی را تجربه نخواهند کرد. در عین حال صادراتی که بر مبنای دلار ۲۷ هزار تا ۲۸ هزار تومانی خود را تثبیت کرده با دلار ۲۳ هزار تومانی قابل انجام نخواهد بود. بنابراین اینکه دلار کاهش قیمت محسوسی داشته باشد به نفع کسی نخواهد بود. بدیهی است اگر دولت از پیچ برجام عبور کند سعی می‌کند دلار را در حد ۲۶ تا ۲۷ هزار تومانی نگه دارد. در این شرایط نیز دو وضعیت را باید برای کشور متصور باشیم. در صورتی که همه چیز طبق پیش‌بینی‌ها باشد و احیای برجام و رفع تحریم‌ها به بهبود شاخص‌های اقتصادی کمک کند، بازار ارز می‌تواند وضعیت باثباتی داشته باشد در غیر این صورت این وضعیت پایدار نخواهد ماند.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :