آیا ویروس کووید بومی خواهد شد؟

 پرهام هرسنی *

 به نظر می‌رسد که با واکسیناسیون چند نوبته و عبور کردن از سبک زندگی کرونایی یعنی اعمال لاکدان‌ها، قرنطینه خانگی، فاصله‌گیری فیزیکی و عادی‌انگاری وضعیت در اغلب کلانشهر و پایتخت‌ها و همچنین در کشورمان، ویروس کووید ۱۹ در آستانه بومی شدن قرار گرفته است. بومی شدن یک بیماری در علم پزشکی به معنای آن است که آن بیماری به عنوان یک فوریت بهداشتی و اورژانسی در نظر گرفته نخواهد شد و به جهت شایع بودنش نباید جدی گرفته شود. جدی گرفته نشدن یک بیماری روی دیگر سکه بومی شدن یک بیماری است و مفهوم آن این است که تمامی پروتکل و امکانات بهداشتی در مهار آن وجود دارد و منجر به مرگ نمی‌شود. مفهوم و معنای دیگر بومی شدن یک بیماری مرتبط با عوامل بیماری‌زای آن یعنی وجود ویروس‌ها و باکتری‌های نوظهور، ویروس‌ها و باکتری‌های ناشناخته و غیرفعال است که ممکن است به جهت صنعتی شدن و توسعه زیست‌بوم یا  اکوسیستم دچار جهش و متاسیون شوند و در پی خود یک بیماری یا یک پاندمی را در حد و اندازه‌های سارس و کووید ۱۹ به راه اندازند. به این ترتیب در شرایط بومی شدن یک بیماری، عوامل بیماری‌زای آن از بین نمی‌روند و در نهایت به جزئی از اکوسیستم تبدیل می‌شوند.

 در ارتباط با ویروس کووید ۱۹، نظرها و نگره‌های قاطبه همه‌گیرشناسان و اپیدمیولوژیست‌ها این است که ویروس کرونا هرگز از بین نمی‌رود و مانند ویروس آنفلوآنزا، بین ما همچنان انتشار پیدا  می‌کند. در این باره، آنتونی فاوچی، مشاور ارشد پزشکی آمریکا، در یکی از رویدادهای اخیر در مجمع جهانی اقتصاد در سوییس گفت: اگر به تاریخچه بیماری‌های عفونی نگاه کنید، ما فقط یک بیماری عفونی را در انسان از بین برده‌ایم و آن هم آبله است. بنابراین چنین اتفاقی هرگز درباره کرونا ویروس نخواهد افتاد و کرونا به زودی بومی نخواهد شد، چرا که هنوز ما شاهد ابتلا، بستری شدن بیمارستانی و تلفات سالانه ناشی از کووید ۱۹ هستیم.

از منظر نشانه‌شناسی و رمزکاوی پیام‌ها، این هشدار آنتونی فاوچی متوجه همه تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران و به روایتی متوجه همه رهبران سیاسی و متخصصان امور درمانی کشورهاست، به این معنی که خیلی زود است که ما بخواهیم کووید ۱۹ را بومی شده بدانیم و به پروتکل‌های بهداشتی مرتبط با آن بی‌توجه باشیم. به ویژه آنکه ویروس کرونا از همان ابتدای شیوع خود نشان داده است که می‌تواند دچار جهش شود و در واریانت‌ها و سویه‌های مختلف افراد جامعه را مبتلا کند. موج‌های دلتا در هند و موج‌های اومیکرون در آفریقای جنوبی و شاید سویه‌های ترکیبی یعنی دلتاکرون در قبرس مهم‌ترین گواه این ادعاست. افزون بر این به نظر می‌رسد که قدرت و جهش‌های احتمالی دیگر ویروس کرونا بخواهند خاصیت واکسن‌گریزی بیابند و  خود فاز تازه‌ای برای شروع یک پاندمی باشند. بومی شدن کرونا فقط در صورتی قابل توجیه است که رهنمون‌های درمانی آن فراهم باشد.

پژوهشگر پزشکی اجتماعی