ضریب شکست بالا در استارتاپ ها

جهان صنعت نیوز – در هر شرایط اقتصادی ریسک موفقیت استارتاپ ها به شدت بالاست، به حدی که بسیاری از سرمایه گذاران و کارآفرینان ۱۰ استارتاپ تاسیس می کنند تا یکی از آنها موفق شود. در واقع مشکل اصلی اینجاست که آزمون و خطا در حوزه استارتاپ به میزان کافی انجام نشده و هنوز الگوی واحدی برای موفقیت در این مدل کسب و کاری پیدا نشده است.

در این میان صاحبان مارکت پلیس ها از همه بیشتر آسیب دیده اند و نه تنها اعتماد مردم بلکه کسب و کارشان نیز به کلی از دست رفته است.

سال گذشته اعتراضات بی شماری از مردم به گوش می رسید در رابطه با گران فروشی این استارتاپ ها. کارشناسان بر این باور هستند که عدم تفکر سیستمی در میان مردم و فروشندگانی که در مارکت پلیس ها کالاهای خود را گران عرضه می کردند موجب چنین اتفاقاتی شده است.

با عادل طالبی، استراتژیست و فعال استارتاپی گفت و گویی داشته ایم که در ادامه می خوانید:

• در شرایط کنونی بسیاری از استارتاپ ها تصمیم گرفته اند با یکدیگر ادغام شوند. برخی از استارتاپ ها نیز با اینکه بسیار معروف و بزرگ بودند شکست خورده اند. به نظر شما شرایط کنونی جامعه و اوضاع نابسامان اقتصادی در آینده استارتاپ ها را با مشکل مواجه خواهد کرد؟

شکست خوردن کسب و کارهای آنلاین طبیعی است. اگر رستوران هم بزنید ممکن است با شکست مواجه شوید. یکی از دوستان من که مالک یک رستوران است برآورد کرده بود از هر ۱۰ رستوران ۷ رستوران طی ۳ سال جمع می شود. زمانی که رستوران شکست می خورد نمی توان از استارتاپ ها توقع داشت که همیشه موفق باشند. ذات کسب و کار شکست است؛ معادلات بازار تعیین می کند افراد می توانند موفق باشند یا خیر.

الزاما نیز به خوبی و بدی فعالان کسب و کارها بستگی ندارد ممکن است شرایط اقتصادی باشد، ممکن است کسب و کار مناسبی وجود نداشته باشد، ممکن است رقبای بسیار خوبی در بازار حضور داشته باشند و موارد دیگر.

در حوزه های استارتاپی و کسب و کارهای آنلاین نیز این امر مانند دیگر حوزه ها وجود دارد. در حوزه های استارتاپی به دلیل طول عمر کوتاه این نوع از کسب و کارها احتمال شکست نیز بیشتر می شود، یکی از دلایل این امر نیز نبود تجربه های موفق کافی در استارتاپ ها و عدم وجود الگوهای موفق در این حوزه است.

یافتن بهترین راهکار ها در اثر آزمون و خطا

در طول سالیان شرکت های مختلف آزمون و خطا می کنند و بهترین راهکارها برای موفقیت را پیدا می کنند، در این میان پژوهشگران و استادان دانشگاه نیز این راه ها را پیدا می کنند و استراتژی و مدیریت بازاریابی و کسب و کارها بر اساس رفتار پیشینیان شکل می گیرد و سپس آموزه ها شکل می گیرند و کتاب هایی که عنوان می کنند اگر قصد دارید موفق شوید باید این امور را انجام دهید و مواردی را رعایت کنید.

در حوزه کسب و کارهای آنلاین به دلیل عمر کوتاه این حوزه از کسب و کارها هنوز آزمون و خطا به نتیجه نرسیده است و طبیعی است که احتمال شکست بالا باشد.

در برابر این احتمال شکست استراتژی های مختلفی در نظر گرفته می شود، یکی از آنها کوچک نگه داشتن تیم هاست. چراکه اگر کسب و کارها و تیم کاری بزرگ شوند ریسک ها نیز بزرگ می شوند.

برخی می گویند می خواهیم رشد کنیم، در چنین شرایطی ایده ادغام کسب و کارها مطرح می شود.

اگر این ادغام به درستی انجام شود می توانند سهم بازار خود را بزرگ کنند و بازار ثابتی داشته باشند. این امر نیز استراتژی درستی بوده و جزو بدیهیات محسوب می شود.

• استارتاپ هایی که در زمینه مارکت پلیس MarketPlace فعالیت میکنند سال گذشته با مشکلات بسیاری نیز مواجه شده بودند که مهمترین آنها بی اعتمادی مردم بوده است و اکنون شاهد آن هستیم که بعضی از این استارتاپ ها به طور کامل شکست خورده اند. به نظر شما دلیل این امر چیست؟

در رابطه با استارتاپ های  فضای آنلاین فروش اجناس در تمام دنیا در زمره پرریسک ترین استارتاپ ها به شمار می روند. هم هزینه بالایی دارند. در استارتاپ های معمولی همین که مشتری جذب کنید کافی است اما در استارتاپ های فضای فروش آنلاین باید سیستم کنترل و نظارتی سختگیرانه ای ایجاد کنند که اگرچه هزینه ها افزایش می یابد اما اگر این اقدامات انجام نشوند استارتاپ دچار شکست می شود.

استارتاپ های MarketPlace ایران نیز از عدم نظارت صحیح آسیب دیدند. اگرچه مدیران این پلتفرم ها افرادی سالم و متخصص هستند و بسیار توانمند هستند اما مشکل اصلی عدم کنترل و نظارت و مشکل تعامل است. مشکل اصلی فرهنگ نادرستی است که در کشور رواج یافته و فروشندگان تنها سود لحظه ای خود را در نظر می گیرندو به این امر فکر نمی کنند که با گران فروشی و سود لحظه ای استارتاپ شکست می خورد و دیگر امکان فروش محصولات خود را نخواهند داشت در نتیجه در بلند مدت آنها نیز شکست می خورند.

عدم وجود تفکر سیستمی در جامعه

مشکل اصلی MarketPlace ها نیستند بلکه مشکل ریشه ای و فرهنگی است. شرکت های مارکت پلیس قیمت ها را افزایش نمی دادند بلکه تامین کنندگان بستر را دیدند و به جای استفاده سواستفاده کردند.

عدم وجود تفکر سیستمی در ما مردم موجب شد که فروشندگان سود مقطعی و فریب مردم را ترجیح داده و به این امر نیندیشیدند که سود مقطعی موجب می شود مراکت پلیس از بین برود و در این صورت آنها نیز ضرر می کنند. اکنون همین فروشندگان که کلاهبردارانه رفتار می کردند فروش خود را از دست داده اند.

در امریکا اینگونه نیست و در صورت تخلف طی یک هفته رای دادگاه صادر می شود. اگر فروشنده ای تخلف کند مجازات می شود اما این مجازات فیلتر شدن سایت نیست بلکه پرداخت خسارت های مادی است.

در کشور ما نخستین اقدام در برابر تخلفات فضای مجازی فیلترینگ است، در ایران مشکلات متعددی داریم.

• یکی از تفاوت های ایران با فعالان استارتاپ ها در آمریکا آن است که در آمریکا بسیاری از فعالان استارتاپ ها دامپینگ می کنند تا رقبای خود را شکست دهند اما در ایران بر سر گران فروشی رقابت می کنند. همین گران فروشی فروشندگان در سیستم فضای فروش آنلاین برای MarketPlace ها مشکلاتی ایجاد کرده است. نظر شما درباره این سیستم اشتباهی که در کشور رواج یافته است چیست؟

در آمریکا قانون شرمن را داریم و اگر دامپینگ انجام دهید با جریمه ها و مجازات های سنگینی مواجه خواهید شد. در ایران دامپینگ های مشاهده می کنیم که صرفا به قصد حذف رقیب انجام می شوند. در شورای رقابت که مطرح می کنیم این امر را به ما می گویند بر طبق قانون نمی توانیم جلوی این اقدامات را بگیریم. هیچ قانونی برای جلوگیری از دامپینگ در ایران وجود ندارد. هم در حوزه قوانین مشکل داریم و هم در حوزه اجرا.

• بسیاری از فعالان استارتاپ ها از این امر شاکی هستند که سرمایه گذارها به روش سنتی رفتار می کنند و با تصمیمات ناگهانی خود استراتژی استارتاپ ها را تغییر می دهند. اکنون بسیاری از سرمایه گذاران نیز تمایلی ندارند که وارد عرصه پر خطر و سرمایه گذاری جسورانه شوند. راهکار چالش هایی که مدیران استارتاپ ها با سرمایه گذاران دارند چیست؟

اکنون در دوران گذار هستیم. به این معنا که در شرایط A بوده ایم و می خواهیم به شرایط B برسیم. در این دوران نه آمادگی و نه تجربه این دوران را نداریم. این ذات دوران گذار است، باید صبر کنیم تا سرمایه گذاران به تدریج رویکرد استارتاپ ها را به خوبی درک کنند.

عبور از دوران گذار

سرمایه گذاران افراد بدی نیستند اما تا کنون به روش سنتی فعالیت می کردند و تغییر بسیار سخت است و این دوران طبیعی است. در آمریکا نیز در دهه های ۸۰ و ۹۰ میلادی نیز این اتفاق افتاد. یک فروپاشی داشتیم در سال ۲۰۰۱ در استارتاپ ها؛ حباب های اینترنتی شکل گرفت و از ۲۰۰۴ به بعد این بار فضایی مناسب شکل گرفت.

۳ سال پیش یک فایل صوتی منتشر کردم به نام حباب استارتاپی ، در آن زمان همه مخالف بودند وگفتند منفی نگر هستی اما من معتقدم که یک حبابی شکل می گیرد و می ترکد و سپس استارتاپها فعالیت مناسب خواهند داشت مانندکرمی که پیله می بندد تا تبدیل به پروانه شود. این دوران را باید دوره تنگ و تاریک پیله ببینیم. اگر عجله داشته باشیم از بین می رویم و باید فضای تاریک کنونی را تحمل کنیم تا به تدریج به کمال برسیم. برخی از استارتاپ ها جور استارتاپ های موفق آینده را خواهند کشید و زحمت آنها را هموار خواهند کرد.

دانش و فناوری