سامانه فوق‌امنیتی و اطلاعاتی در وزارت نفت اوجی
محمد بهشتی‌‌وند *
پس از آنکه رییس‌جمهور وقت آمریکا در سال ۱۳۷۳ راه قرارداد برای سرمایه‌گذاری در نفت و گاز ایران را مطابق با قانون داماتو مسدود کرد و به شرکت‌های نفت بین‌المللی اخطار داد که حق ندارند در ایران بیش از ۲۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری کنند شمار قابل اعتنایی از شرکت‌های خارجی علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در این بخش از ایران رفتند. شرکت توتال فرانسه در یک اقدام بن‌بست‌شکن که شاید با همراهی مقام‌های آمریکایی بود در شروع فعالیت دولت اصلاحات به ایران برگشت و به دنبال این شرکت برخی دیگر از غول‌های بین‌المللی به بازار سرمایه‌گذاری نفت، گاز و پتروشیمی ایران وارد شدند. در هشت سال فعالیت دولت اصلاحات سرمایه‌گذاران و شرکت‌های غول‌پیکر بین‌المللی با شتاب طرح‌هایی را در ایران ارائه و اقدام به اجرا کردند. در دولت محمود احمدی‌نژاد و به ویژه پس از آنکه ایران تحت رژیم تحریم‌های سازمان ملل با استناد به چند قطعنامه قرار گرفت شرکت‌های بین‌المللی نفت و گاز از ایران رفتند. مدتی پس از آن بارها خبرهایی منتشر می‌شد که شرکت‌هایی از هند، برزیل، چین و روسیه می‌خواهند در نفت و گاز ایران سرمایه‌گذاری کنند. همچنین دولت احمدی‌نژاد خبر از قراردادهای پرشمار با شرکت‌های داخلی برای اجرای چند فاز باقی مانده در عسلویه داد و تبلیغات قابل اعتنایی شد تا ایرانیان امیدوار باشند، اما این قراردادها با شرکت‌های دست چندم هندی، چینی و روسی به دلایل گوناگون لباس عمل نپوشید. در دوره ریاست‌جمهوری حسن روحانی نیز تحریم‌ها ادامه داشت و شرکت‌های خارجی تا قبل از امضای برجام حتی حاضر نبودند برای بررسی مسائل دفتری در تهران داشته باشند. مدت کوتاهی پس از امضای برجام بود که برخی شرکت‌های خارجی از جمله توتال بار دیگر تمایل به بازگشت نشان دادند و برخی قراردادها نیز بسته شد اما فشار منتقدان داخلی و نیز تحریم دوباره ایران از ۱۳۹۷ که البته تهدید‌های آن از سوی دونالد ترامپ ماه‌ها پیش آغاز شده بود بار دیگر سرمایه‌گذاری در نفت و گاز ایران را معطل کرده است.
حالا اما آقای اوجی که چند ماه است وزیر نفت ایران شده و بارها خبرهای متعددی از گشایش در سرمایه‌گذاری در بخش نفت و گاز و پتروشیمی داده است بار دیگر خبر داده که در عمر هفت‌ماهه وزارت نفت دولت سیزدهم تاکنون ۵/۱۶ میلیارد دلار قرارداد جدید امضا شده است. وی گفت: این قراردادها چند برابر قرارداد ایران با توتال برای توسعه فاز ۱۱ پارس‌جنوبی بود که به نتیجه نرسید. اوجی در گفت‌وگو با ایرنا ضمن بیان اینکه در دولت سیزدهم بیش از ۵۵ قرارداد و تفاهمنامه امضا شده، گفت: «۵/۱۶ میلیارد دلار با شرکت‌های داخلی و خارجی امضا شده که هم در بحث توسعه میدان‌های نفتی و گازی مشترک، هم بحث جمع‌آوری گازهای مشعل بوده است.» یک محاسبه ساده نشان می‌دهد طرح‌های مورد اشاره وی که ۵۵ طرح در بخش‌های گوناگون است سرمایه‌گذاری مورد اشاره وی برای هر طرح به طور متوسط ۲۹۰ میلیون دلار است. با توجه به اینکه قراردادهای بزرگ در بخش نفت و گاز به طور مثال ساخت یک پالایشگاه گاز در عسلویه یا یک پالایشگاه در هر جای ایران برای نفت سرمایه‌های دست‌کم چهار میلیارد دلاری می‌خواهد معلوم می‌شود شمار قابل اعتنایی از طرح‌های بسیار کوچک در مقیاس نفت و گاز و پتروشیمی هستند. از سوی دیگر باید به اوجی و همکارانش آفرین گفت که در این مدت برای امضای ۵۵ طرح گونه‌ای برنامه‌ریزی اطلاعاتی و امنیتی کرده‌اند که کسی خبردار نشده است. در این روزها که اطلاعات از مسیرهای گوناگون و از ابزار مختلف مثل برق و باد در جهان منتشر می‌شود و شرکت‌هایی هستند که می‌دانند ایران روزی چند بشکه نفت و به چه شکلی صادر می‌کند سردرآوردن از این قراردادها به ویژه اگر پای شرکت‌های بزرگ در میان باشد مثل آب خوردن است. به طور مثال اگر یک شرکت بزرگ ایرانی در این کارها سهم داشته باشد اثر آن روی سهامش به سرعت آشکار می‌شود. بعد هم جناب وزیر گویا توجه ندارد هرکدام از این طرح‌ها اگر واقعی باشند روزی در جایی باید کلنگ‌زنی شود و خبر آن منتشر خواهد شد. نکته آخر اینکه این‌گونه خبرهای ناقص در جامعه ایجاد امید نمی‌کند بلکه این ذهنیت را پدیدار می‌سازد که وزارت نفت بدون مناقصه و بدون اینکه استعلام کند شرکت‌های مورد نظر خویش را وارد جریان سرمایه‌گذاری کرده است.
لینک کوتاه :