هوای خاکی و بی‌تدبیری مسوولان
به گزارش جهان صنعت نیوز: این آلودگی که با رشد تصاعدی شاخص آلاینده‌های هوای تهران همراه بود، سبب شد شاخص آلودگی هوای پایتخت در برخی نقاط روی عدد ۵۰۰ نیز قرار بگیرد؛ عددی که شاید در بهترین حالت در فیلم‌های آخرالزمانی می‌توان آنها را مشاهده کرد.
با وجود اینکه شاخص‌ترین آلاینده در جریان هجوم گرد و غبار در روزهای گذشته ذرات معلق کمتر از ۱۰ میکرون بوده، دو آلاینده معیار دیگر یعنی نیتروژن دی‌اکسید و ذرات معلق کمتر از ۵/۲ میکرون نیز افزایش چشمگیری را تجربه کرده‌اند. هر کدام از این آلاینده‌ها ویژگی خاص خود را دارند و به شکل خاصی به محیط‌زیست و سلامت موجودات زنده آسیب می‌زنند. بر اساس اطلاعات سایت شرکت کنترل کیفیت هوای تهران ذرات معلق کوچکتر از ۱۰ میکرون در روزهای اخیر آلاینده شاخص هوای تهران بوده است. این آلاینده ذرات جامد یا مایع موجود در هوا هستند که دارای قطری کمتر از ۱۰ میکرون هستند و بر اثر سوزاندن چوب، احتراق ناقص در ترکیبات هیدروکربنی، احتراق سوخت موتورهای دیزل و…، واحدهای صنعتی، کشاورزی، جاده‌های آسفالت‌نشده و فعالیت‌های ساختمان‌سازی و آلاینده‌های غیرگازی ایجاد و منتشر می‌شوند. این ذرات به علت ابعاد ریز خود می‌توانند از سیستم دفاعی مجاری تنفسی عبور کنند.
بیماری‌های قلبی و ریوی، کاهش سیستم ایمنی بدن در مقابل بیماری‌ها، از بین رفتن بافت‌های ریه، آسم کودکان، مرگ و میر زودرس، سرطان و خاک‌گرفتگی بخشی از تاثیرات منفی این آلاینده‌ها هستند که به عنوان آلاینده اصلی در گرد و غبار روزهای گذشته تهران شناخته می‌شوند. چه بسا به گفته خالدی، سخنگوی اورژانس کشور میزان مراجعه بیماران قلبی و تنفسی به مراکز درمانی ۲۳ درصد رشد داشته است. براساس آمارها مراجعه بیماران قلبی در ۱۹ و ۲۰ فروردین ۱۱ هزار و ۳۶۰ مورد بوده که در مقایسه با روز مشابه فروردین ۱۴۰۰ این عدد ۳/۱۹ درصد و آمار مراجعه بیماران تنفسی با ۱۳ هزار و ۴۲۳ مورد، ۲۶/۳ درصد نسبت به پارسال افزایش داشته است. با اینکه محیط‌زیست خواستار لغو فوری مصوبه هیات وزیران در خصوص تعویق استانداردهای آلایندگی وسایل نقلیه شد اما تا لحظه نگارش این گزارش هنوز خبری از وضعیت لغو آن نشده است.
در شرایطی که چهار روز گذشته تهران با میزبانی از این سه آلاینده، پر سر و صدا گذشت و در برخی ساعات هوای تهران در وضعیت خطرناک گزارش شد، کمیته اضطرار آلودگی هوای تهران رای به تعطیلی مدارس و ادارات شهر نداد تا مردم به‌ویژه گروه‌های حساس مانند کودکان و بیماران قلبی- تنفسی بیشتر در معرض خطرات این آلاینده‌ها قرار گیرند؛ تصمیمی که مورد انتقاد نایب‌رییس شورای شهر تهران قرار گرفت. احمد علوی در واکنش به اقدام کمیته اضطرار آلودگی هوا در تعطیل نکردن ادارات و مدارس با وجود آلودگی شدید هوا گفته است: «نمی‌توانیم از حقوق مردم کوتاه بیاییم. ما نماینده مردم هستیم و وظیفه پیگیری حقوق مردم را داریم. مواد درشت و ۱۰ میکرون آسیب زیادی به انسان وارد می‌کند اما دوستان به سادگی از آن گذشتند و گفتند قرار است باد بیاید.»
علوی با بیان اینکه پیش‌بینی‌ها حاکی از وزیدن باد در بعدازظهر شنبه بود، اظهار کرد: «مدارس و ادارات صبح فعالیت می‌کنند و آقایان سلامت شهروندان را به باد عصر گره زدند. واقعا در آن جلسه کسی نگفت باد قرار است بعدازظهر و زمانی که مدارس و ادارات به فعالیت خود خاتمه داده‌اند، بوزد؟ هیچ کجا را تعطیل نکردند بعد می‌گویند مردم اگر کار ندارند بیرون نیایند، وقتی همه جا باز است مگر می‌شود که کسی کار نداشته باشد؟»
اجازه حضور در جلسه کمیته اضطرار را نداریم!
در همین حال ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران نیز از پذیرش مسوولیت اجرای قانون هوای پاک از سوی شهردار تهران در صورتی که هیچ‌گونه اختیاری حتی اختیار تعطیلی مدارس نیز برعهده مدیریت شهری نیست، انتقاد کرد و به «جهان‌صنعت» گفت: استانداری اعلام کرده چون عامل آلودگی هوا یک منبع خارجی یعنی گرد و غبار است، شهرداری نباید درباره شرایط شهر تصمیم بگیرد. ما درباره پذیرش بی‌اختیار این مسوولیت از سوی شهرداری معترضیم. امانی تاکید کرد: اعضای شورای شهر از آغاز فعالیت شورای ششم مدام درباره وضعیت آلودگی هوا به مسوولان مربوطه نسبت به وضعیت هوا هشدار و تذکر داده‌اند اما متاسفانه این تذکرات چندان مورد توجه قرار نگرفته و نتیجه‌ای به همراه نداشته است.
وی افزود: این در حالی است که آلودگی هوا چه با منشأ داخلی و چه خارجی باید کاهش یابد و با آن مقابله شود. متاسفانه در جلسه کمیته اضطرار هیچ عضوی از شورای شهر نیست و این در حالی است که شهروندان مدام از ما درخواست پیگیری دارند و ما به‌عنوان نمایندگان شهروندان در شورای شهر تهران باید در این جلسات حضور یابیم و حداقل یک عضو شورا نظرات و پیشنهادات را ارائه دهد. وضعیت هوای تهران قابل قبول نیست و مسوولان باید پاسخگو باشند و راهکارها هرچه زودتر اجرایی شود.
وی افزود: مشکلات شهر تهران عزم ملی و همگانی می‌طلبد و انتظار داریم برای حل چالش‌های مهم پایتخت همچون آلودگی هوا راه‌حل مناسب ارائه شود. باید براساس قانون هوای پاک همه دستگاه‌ها و ارگان‌های مشخص‌شده در قانون به وظایف خود عمل کنند. هوای پاک حق شهروندان بوده و وظیفه متولیان تحقق آن است. همه مسوولان مربوطه در خصوص جان مردم مسوول هستند و این میزان از آلودگی هوای تهران در طول روزهای مختلف سال قطعا جان و سلامت شهروندان را به خطر می‌اندازد و می‌تواند موجب مرگ‌ومیر هزاران نفر شود.
نقش ضعیف مسوولان در مهار آلودگی
یوسف رشیدی کارشناس محیط‌زیست نیز درخصوص راهکارهای مقابله با آلودگی هوا به «جهان صنعت» گفت: این روزها محققان محیط‌زیست در اقصی نقاط جهان از آلودگی هوا جلوگیری می‌کنند و درخصوص آن برنامه‌های دارند، چرا که منشاء اصلی ریزگردها طبیعی است. بنابراین اگر به کارشناسان محیط‌زیست اجازه داده می‌شد، قطعا تاکنون آلودگی و ریزگردها را کنترل می‌کردند یا حداقل نقش موثری در مقابله با آن داشتند. با این حال سازمان حفاظت از محیط‌زیست که دفتر رسیدگی به گرد و غبار دارد، وظیفه‌اش شناسایی کانون‌های گرد و غبار در سراسر کشور است و زمانی که کانون گرد و غبار شناسایی شد باید خاک آن منطقه را تفکیک کند. اگر سازمان محیط‌زیست همین کار کوچک را انجام می‌داد این روزها شاهد شاخص کیفیت هوای ۵۰۰ نبودیم. اینکه برخی مسوولان علل وقوع ریزگردها را به گردن سدسازی‌های ترکیه می‌اندازند اشتباه است زیرا مقدار ریزگردهای موجود در پروژه سدسازی ترکیه قابل تامل نیست. بنابراین پاسکاری اشتباهات مسوولان به منشاء خارجی و غیرطبیعی امری بیهوده است.
وی درخصوص تداوم آلودگی هوا تا مردادماه اظهار کرد: به نظرم نمی‌توان درخصوص تداوم آلودگی هوا پیش‌بینی کرد، زیرا میزان شدت باد تاثیر بسزایی در شرایط آب و هوایی دارد. اگر وزش باد در نقاطی که مستعد تولید گرد و غبارند بیشتر بوزد قاعدتا این آلودگی هوا ادامه خواهد داشت. بنابراین کارشناس‌ها تنها تا ۷۲ ساعت درخصوص تداوم و شدت آلودگی هوا پیش‌بینی می‌کنند.
این کارشناس محیط‌زیست با اشاره به چرایی عدم تعطیلی مدارس بیان کرد: مسوولان در چنین شرایطی باید از دستورالعمل‌های مواقع اضطرار آلودگی هوا تبعیت کنند. قاعدتا زمانی که شاخص کیفیت هوا از ۳۰۰ به بالا می‌رود و در وضعیت خطرناک قرار می‌گیرد باید مدارس تعطیل شوند. اینکه چرا تعطیل نکردند باید از استاندار پرسید؛ اینکه شرایط هوا باید به چه حدی برسد که مردم از تردد در هوای آزاد منع شوند. وزیر آموزش‌وپرورش در این کارگروه حضور دارد و باید پیگیر این موضوع برای حفظ سلامت دانش‌آموزان باشد. به اضافه اینکه معتقدم وزارت بهداشت به‌عنوان متولی اصلی سلامت جامعه همانند کرونا باید به این موضوع ورود پیدا کرده و دستورات لازم را بدهد. البته به نظرم وزارت بهداشت باید در این قضیه نقش پررنگ‌تری داشته باشد که اینگونه نشد.
رشیدی ادامه داد: تهران در حالی تعطیل نشد که اینگونه موارد در مصوبه کمیته مواقع اضطرار به صراحت ذکر شده است. بنابراین مثل سایر بندهای قانون هوای پاک که به آن عمل نشده، تعطیلی و انجام اقدامات در صورتی که شاخص کیفیت هوا خطرناک شود هم عملیاتی نمی‌شود. تعطیلی که دیگر به اظهارنظر یا بررسی خاصی نیاز ندارد و با توجه به شرایط باید بی‌چون‌وچرا عملیاتی شود.
از سوی دیگر آلودگی هوا که مسوولان، ساده از این موضوع مهم گذر می‌کنند و توجهی به سلامت مردم ندارند آسیب‌های جبران‌ناپذیری را به دنبال دارد؛ از تشدید بیماری بیماران گرفته تا سلامتی مادران باردار و کودکان.
تنفس در هوای سرطان‌زا
این در حالی است که دکتر مسعود احتشام فوق تخصص ریه، آسم و آلرژی با اشاره به اینکه تنفس در چنین هوایی منجر به افزایش ۲۰ درصدی سرطان ریه در جامعه می‌شود، به «جهان صنعت» گفت: این روزها تنفس در آلودگی هوای تهران و برخی کلانشهرها علاوه بر تشدید بیماری‌های مزمن تنفسی همانند آسم و انسداد مزمن ریوی، محرک سرطان ریه نیز است. اگر فرد ریسک فاکتورهای همانند استعمال دخانیات، مواد مخدر، چاقی و سابقه ژنتیکی در خانواده داشته باشد و در این هوای آلوده نفس بکشد، دچار سرطان ریه زودرس می‌شود. همچنین بیماری بدخیم سرطان ریه را در افراد تشدید می‌کند.
وی افزود: از سویی مواد آلاینده‌ای که در هوا وجود دارد، باعث انواع و اقسام درگیری بافت ریه، مجاری ریه، برونشیت، پنومونیت و التهاب در بافت فوقانی شش‌ها می‌شود. علائم آن سرفه‌های مکرر در افراد است. البته اگر مجاری تحتانی شش‌ها درگیر شود، فرد دچار تنگی نفس و کاهش اکسیژن خون می‌شود. از طرفی کودکان و افراد مسن دو طیف سنی هستند که بیشترین تاثیر را از آلاینده‌ها می‌گیرند. زنان باردار هم با توجه به اینکه سیستم ایمنی آنها تحت تاثیر عوامل هورمونی است، بیشتر از مابقی افراد دچار بیماری‌های عفونی و التهابی می‌شوند و اگر بیماری‌های زمینه‌ای همانند آسم داشته باشند، ممکن است زمانی که هوا آلوده است دچار تنگی نفس شوند.
دکتر احتشام در مورد راهکارهای جلوگیری از بیماری‌های ریوی تاکید کرد: بهترین راه برای مقابله با آلودگی هوا، اقدام‌های پیشگیرانه است که شامل نرفتن به اماکن شلوغ و نواحی پُرتردد و پُر از وسایل نقلیه و خارج نشدن از منزل در روزهایی که آلودگی بالایی دارند و استفاده از ماسک‌های فیلتردار که کاملا نواحی ورودی هوا به بدن (یعنی دهان و بینی) را بپوشاند، می‌شود. بیماران ریوی و مزمن در شرایط آلودگی هوا و افزایش گردوخاک در صورت سرفه‌های مکرر و یا تنگی‌نفس باید با مشورت آنلاین از پزشکان مصرف اسپری آنها تغییر کند.
خطر سقط جنین
البته سوزان پیروان متخصص و عضو انجمن زنان و مامایی ایران نیز تنفس در این هوا را برای زنان باردار ممنوع کرد و به «جهان‌صنعت» گفت: تاثیر آلودگی هوا بر زنان باردار بسیار خطرناک است، چرا که احتمال تولد نوزاد کم‌وزن و زایمان زودرس را دوچندان می‌کند. همچنین احتمال رشد ناقص جنین در رحم مادر بیشتر است. علت این اتفاقات هم اثراتی است که این ذرات ریز آلاینده که از جفت می‌توانند رد شوند روی خون‌رسانی به جنین می‌گذارند یعنی اکسیژن به اندازه کافی به جنین نمی‌رسد.
عضو انجمن زنان و مامایی ایران با تاکید بر اینکه این آلاینده‌ها همچنین در دیواره عروق ایجاد التهاب می‌کنند، تصریح کرد: با التهاب دیواره عروق، انتقال اکسیژن به خوبی انجام نمی‌شود در نتیجه احتمال سقط جنین را بالا می‌برد. آلاینده‌های ریز معلق در هوا می‌توانند از سطح خونی به مغز جنین برسند و روی رشد ذهنی، عملکردی و هوشی او اثر داشته باشند.
وی افزود: احتمال اینکه مادر باردار دچار افزایش فشار خون یا مسمومیت حاملگی شود وجود دارد. البته اگر مادر بارداری مشکل زمینه‌ای داشته باشد آلودگی هوا باعث تشدید این مشکل زمینه‌ای می‌شود.
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :