بی انصافی گوگل

به گزارش جهان صنعت نیوز: امروزه دامنه انتقادات تند از نحوه عملکرد شرکت‌های بزرگ فناوری در انحصارگرایی، به یکی از چالش‌های غول‌های فناوری دنیا تبدیل شده است. در این باره باید گفت رویه‌های جاری در صنعت فناوری که عموما در انحصار پنج شرکت بزرگ آمریکایی یعنی «فیس‌بوک»، «آمازون»، «اپل»، «مایکروسافت» و «گوگل» قرار دارد، اعتراض بسیاری از چهره‌ها و سیاستمداران ایالات‌متحده را برانگیخته است. همچنین سیاستمداران آمریکایی با انتقاد از انحصارگرایی و سانسور گسترده شرکت‌های بزرگ فناوری اطلاعات معتقدند این شرکت‌ها باید با قوانین محدود شوند.

یکی از مباحث مهمی که در بحث حکمرانی فضای مجازی از اهمیت فراوانی برخوردار است، حکمرانی داده است که این موضوع در مجامع مختلف جهانی مثل مجمع جهانی حکمرانی اینترنت سازمان ملل متحد مورد تاکید واقع شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در دوره‌های مختلف برگزاری مجمع مذکور این مساله به عنوان مهم‌ترین مسائل در حوزه حکمرانی داده مورد تاکید قرار گرفته است و ضرورت تسری الگوی مقررات حفاظت از داده اتحادیه اروپا در دیگر کشورها و مناطق از جمله حوزه بریکس (روسیه، برزیل، هند، آفریقای جنوبی و چین) و برخی از ایالت‌های در آمریکا (مانند کالیفرنیا) و روند تبدیل شدن آن به یک چارچوب بین‌المللی مورد تاکید کشورها واقع شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد «گوگل» توانمندی و قدرت حیرت‌انگیزی در سانسور و دستکاری نتایج جست‌وجو‌، خارج کردن رقبا و شکل‌دهی به فرهنگ جوامع پیدا کرده است.

موتورهای جست‌وجو؛ ابزار برتری در حکمرانی داده‌ها

یکی از ابزارهای مهم برای برتری در حکمرانی داده در سطح جهانی، موتورهای جست‌وجو است. واضح است در حال حاضر گوگل به عنوان مهم‌ترین موتور جست‌وجو در کل دنیا مطرح است. گوگل پروژه‌ای تحقیقاتی بود که در ژانویه ۱۹۹۶ توسط «لری پیج» و «سرگئی برین»، دو دانشجوی دکترای دانشگاه استفنورد در کالیفرنیا رقم خورد. رسالت گوگل سازمان دادن به دنیای اطلاعات و قابل دسترس و مفید کردن آن است. گوگل تقریبا تمام نیازهای کاربران خود را مرتفع می‌کند. گوگل به طور تخمینی دارای بیش از یک میلیون سرور در سراسر جهان است و روزانه بیش از یک میلیارد درخواست جست‌وجو در آن صورت می‌گیرد. به گزارش سایت statista، در سال ۲۰۲۰، گوگل با حدود ۸۶ درصد، بیشترین تعداد جست‌وجوی در بین موتورهای جست‌وجو را به خود اختصاص داده داده است. البته این سهم در مقایسه با سال ۲۰۱۰، حدود پنج درصد کاهش داشته و در سال ۲۰۱۰ سهم جست‌وجوی گوگل در دنیا بیش از ۹۰ درصد بوده است. همچنین گوگل یکی از بالاترین درآمدهای شرکت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات را در سال ۲۰۲۰ داشته و با حدود ۱۸۱ میلیارد دلار در رتبه‌های نخست درآمدزایی قرار داشته است. به گزارش سایت statista، در سال ۲۰۲۰، «گوگل» با حدود ۸۶ درصد، «بینک» حدود شش درصد، «یاهو» حدود دو و نیم درصد و «بایدو» حدود نیم درصد از سهم جست‌وجوی دنیا را به خود اختصاص داده‌اند. نکته قابل توجه آنکه سهم بازار گوگل در سال ۲۰۱۰، بیش از ۹۰ درصد بوده که در حال حاضر به دلیل رشد جست‌وجوگر‌های کشورهای مختلف به رقم حدود پنج درصد کاهش یافته است.

شرکت‌های بزرگ فناوری؛ بزرگ‌ترین تهدید حریم خصوصی شهروندان

در این باره «مایکل‌ هایدن» مدیر سابق آژانس امنیت ملی و سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا می‌گوید: شرکت‌های فناوری به عنوان بزرگ‌ترین تهدید برای حریم شخصی شهروندان آمریکا جایگزین دولت شده‌اند. جاه‌طلبی و سطح فناوری ما از قانون، سیاست و هنجارها فراتر رفته است و حال برای رسیدن به موفقیت در تلاش هستیم. همه ما به عنوان افراد یک جامعه آزاد، عادت داریم که فقط در برابر دولت از حریم شخصی خود دفاع کنیم؛ زیرا همواره فقط دولت این قدرت را داشته است. حال دیگر دولت یک تهدید اصلی برای حریم خصوصی افراد به شمار نمی‌رود. اکنون فعالان صنعتی خصوصی فناوری خطر اصلی هستند.

«چاش‌هاولی» حقوقدان و سناتور جوان جمهوریخواه نیز با انتقاد از شرکت‌های فناوری بزرگ می‌گوید: هدف من پاسخگو نگه داشتن شرکت‌های فناوری است. این قبیل شرکت‌ها، خصوصا «گوگل»، «فیس‌بوک و توئیتر» الگویی مبتنی بر شیوه‌های سوء‌استفاده و اعتیاد ایجاد کرده‌اند. ما باید از خود بپرسیم که واقعا این شرکت‌ها به کشور ما چه چیزی افزوده‌اند؟ آیا آنها بهره‌وری اقتصادی را افزایش داده‌اند؟ آیا آنها با دستمزدهای بالا مشاغل جدید ایجاد کرده‌اند؟ آیا فعالیت آنها ما را باسواد کرده است؟ وی با انتشار یک توئیت، مواضع سخت خود را علیه شرکت‌های بزرگ فناوری تاکید کرده و می‌نویسد: شرکت‌های بزرگ فناوری در حال سرافکنده کردن کشور هستند. ما باید انتظار پیشرفت و نوآوری بیشتری داشته باشیم. اما راز کثیف شرکت‌های بزرگ فناوری تکیه آنها بر استثمار به جای نوآوری و پیشرفت است.

انتقاد کارشناسان و سیاستمداران از عملکرد «گوگل»

مسلما گوگل را نمی‌توان صرفا موتور جست‌وجوی بی‌طرف و منصف دانست؛ زیرا که بسیاری از سیاستمداران و کارشناسان حوزه فناوری اطلاعات معتقدند گوگل توانمندی و قدرت حیرت‌انگیزی در سانسور و دستکاری در نتایج جست‌وجو دست پیدا کرده که با این قدرت می‌تواند رقبای موجود را از گردونه رقابت خارج نموده و همچنین شکل دهی به فرهنگ جوامع در اختیار این شرکت فناوری بزرگ دهد. به اعتقاد کارشناسان گوگل تلاش دارد که با اثبات اقدامات غیرقانونی این شرکت‌ها، امتیازات ویژه موجود برای فعالیت آنها در ایالات متحده را لغو کند.

در این باره «تدکروز» سیاستمدار و حقوقدان آمریکایی که از سال ۲۰۱۳ به عنوان سناتور ایالت تگزاس در سنای ایالات متحده حضور دارد و مدارک دانشگاهی خود را در رشته حقوق از دانشگاه‌های پرینستون و‌هاروارد کسب کرده با نشانه گرفتن انگشت اتهام خود به سمت گوگل در اشاعه سانسور گسترده و دستکاری در نتایج جست‌وجو می‌گوید: اگر شرکت‌های بزرگ حوزه فناوری (مثل گوگل)، نتوانند داده‌ها و شواهد قانع‌کننده‌ای مبنی بر عدم وقوع سانسور گسترده در سازوکار خود ارائه کنند هیچ دلیلی وجود ندارد که کنگره به سبب قوانین موجود، همچنان به آنها امتیازات ویژه اعطا کند. این مساله عاملی است که ما را به عمق این مساله می‌برد. این شرکت‌ها بسیار غیرشفاف عمل می‌کنند. گوگل با افتخار اعلام می‌کند که برای همه و در هر زمان به صورت مداوم داده‌های مورد نظر را جمع‌آوری می‌کند و نمایش می‌دهد. آنها می‌گویند که می‌دانند شما چه چیزی را جست‌وجو می‌کنید. از اطلاعات مربوط به خرید شما و علایق‌تان هم آگاهی دارند. این در حالی است که این نوع از اشتراک‌گذاری اطلاعات، یک جاده یک‌طرفه است. این روند باید تغییر کند و گوگل نمی‌تواند پشت الگوریتم‌های خود پنهان شود. همه ما به اطلاعات نیاز داریم و محافظت از آزادی اطلاعات و آزادی بیان چیزی است که به آن محتاج هستیم.

«تد کروز» می‌گوید: کنترل گوگل بر آنچه مردم می‌شنوند، می‌بینند، می‌خوانند و می‌گویند بی‌سابقه است. تقریبا ۹۰ درصد کل جست‌وجوهای اینترنتی در ایالات متحده از بستر گوگل انجام می‌شود.

تسلط این شرکت بر داده‌های اینترنت به حدی بالاست که فعل گوگل کردن به یکی از واژه‌های پرکاربرد زبان ما بدل شده است. گوگل با این قدرت بازار می‌تواند اغلب گفتمان‌های ما را کنترل کند و همواره در دفاع از خود، عنوان می‌کند که عمدی در این اتفاق وجود نداشته و همه مسوولیت‌ها بر عهده الگوریتم‌ها است. این در حالی است که موتور جست‌وجوگر گوگل در واقع هیچ قدرتی ندارد و توسط انسان‌ها نوشته شده است. بنابراین هر بار که در صفحات وب جست‌وجو می‌کنید، فقط صفحاتی قابل مشاهده هستند که مدیران گوگل تصمیم دارند به شما نمایش دهند. این مورد در شرکت‌های تابعه گوگل مثل «یوتیوب» هم قابل مشاهده است. این حقوقدان آمریکایی با اشاره به اینکه فناوری‌های نوظهور نه تنها توانایی خاموش کردن صداها را دارند، بلکه قادر هستند بسته‌ای مشخص از خوراک اطلاعاتی را نیز در اختیار کاربر خود قرار دهند می‌گوید: مساله من این است که شرکت‌های بزرگ فناوری مانند گوگل با کنگره و مردم آمریکا در حال معامله هستند، آنها اطمینان می‌دهند که بی‌طرف، منصف و به دور از رفتارهای مغرضانه عمل کنند (ولی در واقع این گونه نیست). اگر یک غول فناوری بخواهد به بلندگوی یک حزب و گروه خاص بدل شود، قطعا این حق را دارد اما باید بداند که در این صورت نمی‌تواند همچنان از امتیازات ویژه‌ای که دولت فدرال در اختیارش قرار داده است استفاده کند.