سیاست‌ورزی زیر سایه تحریم
به گزارش جهان صنعت نیوز: او در یادداشتی که روزنامه «اعتماد» دیروز منتشر کرده بود تحت عنوان دو پرده از نمایش تراژیک تحریم به بلایی که در روزهای اخیر سر توله‌یوزها آمد و اظهارات خانم دوهان گزارشگر ویژه حقوق بشر درباره آثار تحریم‌ها بر ایران اشاره کرده و نوشته است: «این دو موضوع به خوبی نشان از اثرگذاری غیرقابل انکار تحریم‌ها، نه تنها بر اقتصاد بلکه حتی بر سبک زندگی ایرانیان در همه شئونات اجتماعی دارد که البته شاید برای مردم امری روشن و بدیهی باشد، اما همچنان شاهد هستیم که برخی مسوولان و فعالان سیاسی هنوز درصدد انکار آن برمی‌آیند و در تداوم مشی سیاسی ناپسندی که هدف از آن تخطئه دولت قبل بود، اهمیت تحریم را انکار می‌کنند. آنها می‌دانند که اگر امروز به آثار تحریم اقرار کنند با این پرسش مواجه خواهند شد که در این صورت چرا در سال‌های گذشته که تحریم با شدت و جدیت بیشتری به اجرا گذاشته می‌شد، سکوت پیشه کردند و دولت را تنها مقصر وضعیت اقتصادی کشور در کوران آن جنگ شوم اقتصادی و روانی می‌دانستند.»
نگاهی اجمالی به اظهارات و مواضع دولتی‌ها و حامیانشان در ماه‌های اخیر نشان می‌دهد که آقای ربیعی اشتباه می‌کند. نه اینکه اصولگرایان در دولت قبل همه تقصیر را گردن دولت نینداخته و نقش تحریم را نادیده نگرفته باشند؛ بلکه بخش دوم سخن او نادرست است یا حداقل اینکه دقیق نیست. از قضا آقایان در دولت و سایر بخش‌ها از وقتی قدرت را در اختیار دارند، بیشتر به نقش تحریم اعتراف کرده و از همین رو نیز بارها خبرساز شده‌اند. مثلا علیرضا زاکانی که حالا شهردار تهران است، در دوره تبلیغات انتخاباتی به دوربین نگاه کرده و می‌گفت فقط ۲۰ درصد مشکلات ناشی از تحریم است و باقی ناشی از بی‌غیرتی و بی‌عرضگی مدیران است، اما در دوران مدیریت بر پایتخت و مواجهه با مشکلاتی مثل وضعیت پله‌برقی‌ها یاد تحریم افتاده و بهانه می‌آورد.
دلیل این تغییر رویکرد نیز تقریبا روشن است. آقایان سیاسیون در جبهه اصولگرایی می‌دانند که در صورت انکار نقش تحریم باید پاسخگوی نحوه مدیریت خود باشند و جواب دهند که چرا موفق نشده‌اند! در عین حال اگر به اندازه اصلاح‌طلبان در دوران روحانی روی تحریم مانور دهند، باید پاسخگو باشند که چرا در عین یکدستی قوا قادر به حل و فصل این پرونده نیستند و به خاطر مواضع خود در سیاست خارجی به چالش کشیده می‌شوند. در واقع اصولگرایان دست از انکار آثار تحریم کشیده‌اند اما در چنان موقعیتی گیر افتاده‌اند که قادر به تاکید بر آن هم نیستند.
سهم تحریم در مشکلات
عزت‌الله یوسفیان‌ملا فعال سیاسی اصولگرا معتقد است که آثار تحریم یا سهم آن در مشکلات کشور انکار نمی‌شود و به اندازه منطقی مورد تاکید قرار می‌گیرد! او در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» با تاکید بر اینکه «قطعا تحریم آثار مخربی برای کشور دارد» اظهار داشت: «البته ممکن است که در کنار آن منافعی هم در بین باشد مثلا به خاطر کاستی‌هایی که ایجاد می‌کند سبب اقدامات مفید داخلی شود. این اما به معنی آن نیست که آثار و عواقب تحریم را انکار کنیم.»
وی اینکه در دولت روحانی مخالفان دولت مشکلات را عمدتا ناشی از سوءمدیریت می‌دانستند و سهم چندانی برای تحریم قائل نبودند را ناشی از رویکرد خود دولت دانست. او البته کم شدن تاکیدات بر سهم مدیریت در مشکلات کشور بعد از تغییر دولت را انکار نکرد و گفت: «الان دیگر اصلا بحث مدیریت مطرح نشده و همه مسائل را به سوی تحریم برده و می‌گویند که مثلا اگر تحریم نبود شرایط دارویی اینطور نبود، نفت می‌فروختیم و… . در دولت قبل اما شعار اصلی رفع تحریم بود و می‌گفتند اگر تحریم نبود این مشکلات وجود نداشت. در واقع ضعف مدیریتی خود را در سایه تحریم پنهان می‌کردند درحالی که واقعا آن‌طور نبود و خیلی از مسائل که ربطی به تحریم نداشت را هم به تحریم و بعد به مذاکره ربط می‌داند و می‌گفتند که شرایط کشور در صورت توافق و رفع تحریم بهتر خواهد شد.»
یوسفیان‌ملا گفت: «درست است که تحریم سختی‌ها را افزایش داده و هیچ‌کس تحریم را دوست ندارد اما در سایه این ظلم هم ممکن است اتفاقات خوبی مثل خودکفایی و تجارب و کارآزموده شدن و… باشد. ضمن اینکه بالاخره مدیریت هم در حل مسائل کشور نقش دارد.»
این نماینده پیشین مجلس ادامه داد: «در دولت سیزدهم سهمی که برای تحریم در مشکلات قائل هستند منطقی‌تر است و کسی هم نقش تحریم را منکر نمی‌شود. مساله اینجاست که درباره راهکار رفع تحریم اما اختلاف‌نظرهایی وجود دارد. تفاوت این دولت و دولت قبل هم در این است که تحریم را به مذاکره و همه مشکلات کشور گره نمی‌زند. دولت می‌گوید اگر بتوانیم درحالی که قداست و حرمت کشور و نظام حفظ شود، سازش کرده و توافق می‌کنیم اما اگر اینطور نباشد توافق هم نمی‌کنیم. مثلا الان در قضیه مذاکره یک نیروی نظامی اصلی که در قانون اساسی ما ذکر شده را تحریم کرده‌اند و دست برنمی‌دارند درحالی که اگر از این موضوع صرف‌نظر کنند، کار تمام می‌شود.»
نسبت اصولگرایان و تحریم
ناصر قوامی فعال سیاسی اصلاح‌طلب و نماینده پیشین مجلس اما برخورد اصولگرایان با تحریم را متاثر از سیاسی‌کاری می‌داند. او به «جهان‌صنعت»گفت: «به هر صورت تحریم مشکل‌ساز است و کسی نمی‌تواند آن را انکار کند. این تحریم‌ها به صورت ظالمانه بر کشور ما تحمیل شده و هر کسی که آثار آن بر مسائل اقتصادی را انکار کند، اشتباه می‌کند. فرقی هم ندارد که دولت روحانی باشد یا رییسی.»
وی افزود: «در دولت اول روحانی قدری از تحریم‌ها برداشته شده بود و تفاوت وضعیت را دیدیم. در آن موقع قیمت‌ها تا حدی ثابت شده بود و این گرانی‌ها نبود اما در دولت دوم او وقتی تحریم‌ها برگشت وضعیت هم فرق کرد. اکنون هم با همان مشکلات درگیر هستیم و این تحریم‌ها آثار خود را بر مسائل کشور دارد.»
قوامی در پاسخ به اینکه آیا نگاه جریان اصولگرا به تحریم و آثار آن در دولت رییسی تفاوت کرده است؟ گفت: «بلکه کاملا فرق کرده است. اگر خاطرتان باشد آقای احمدی‌نژاد هم می‌گفت این قطعنامه‌ها کاغذپاره است اما دیدیم که قطعنامه‌ها و تحریم‌ها چه تاثیری بر اقتصاد کشور داشت. در دولت روحانی هم مدام می‌گفتند که مشکلات ناشی از بی‌عرضگی دولت است و تحریم‌ها اثری ندارد. حتی برخی از آنها می‌گفتند که تحریم برای ما نعمت است و عده‌ای هم که از تحریم کاسبی می‌کردند. حالا اما نظرشان عوض شده و البته درباره تغییر این رویکرد خودشان باید توضیح بدهند.»
وی تاکید کرد: «به هر روی مشکلات کشور هم ناشی از تحریم است و هم بی‌کفایتی مدیران. به هرصورت مدیران توانمند می‌توانند بهتر کشور را اداره کنند. آثار تحریم مشخص است و هیچ‌وقت هم قابل انکار نیست. آنهایی که منکر آثار تحریمی بودند هم می‌دانستند که تحریم چقدر بر مردم و اقتصاد کشور فشار می‌آورد اما نمی‌پذیرفتند و سیاسی‌کار می‌کردند. حالا اما دولت عوض شده و نیازی به این رویکردها نمی‌بینند.»
انکار یا اعتراف شجاعانه
جلال جلالی‌زاده فعال سیاسی اصلاح‌طلب و نماینده پیشین مجلس نیز برخورد اصولگرایان با این موضوع و سهمی که برای تحریم در مشکلات کشور قائل هستند را ناشی از سیاسی‌کاری می‌داند. او به «جهان‌صنعت» گفت: «هر آدم عاقلی می‌داند که مشکلات اقتصادی و معیشتی ما اکثرا تحت تاثیر تحریم‌ها حاصل شده است. اصولگرایان نیز این را به خوبی می‌دانند. آنها در شرایط موجود اما نمی‌توانند مثل قبل این سهم را انکار کنند چون در این صورت گفته می‌شود که مشکلات ناشی از ناکارآمدی و بی‌لیاقتی دولت است. از آنجایی که دولت هم برآمده از اراده اصولگرایان است، ضعف و ناتوانی آنها در اداره کشور و رفع مشکلات نمود خواهد کرد.»
وی افزود: «بنابراین اگر بگویند مشکلات ناشی از تحریم نیست باید پاسخ بدهند که چرا قادر به حل آن نیستند. البته اگر هم بپذیرند که مشکلات تا حدی ناشی از تحریم است، باید پاسخگو باشند چون رفع تحریم و حل مسائل مربوطه نیز اکنون در اختیار آنها است. این شرایط در واقع ناشی از یکدستی حاکمیت است.»
گزینه ناگزیر
اینکه جریان مستقر به ناکارآمدی اعتراف کرده و به قول جلالی‌زاده شجاعت به خرج دهد البته قابل انتظار نیست چون هر جریان سیاسی که در قدرت باشد، چنین نخواهد کرد. تاکید بر نقش عنصری مثل تحریم که حل و فصل آن خارج از اختیار دولت‌ها است نیز از جریان مستقر برنمی‌آید چون مثل دولت روحانی و حامیانش نمی‌توانند با اتخاذ این موضع دست به فرافکنی زده و مسوولیت مشکلات را از سر خود باز کنند. لذا برخورد فعلی دولت و حامیانش با تحریم و سهمی که به آن در مشکلات کشور می‌دهند، به نظر منطقی می‌رسد و ناشی از بزنگاه و موقعیت خطیری است که در آن گیر افتاده‌اند. آنها به این کج‌دار و مریز ناگزیر هستند.
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسیلینک کوتاه :