فاجعه مهندسی

هنگامی که متروپل در دست ساخت بود، چند تن از کارشناسان و اهالی رسانه با حضور میدانی در این پروژه به نشست کردن طبقه اول آن اشاره داشتند؛ انتقادی که هر بار با عناوینی نظیر سیاه‌نمایی و تعابیری از این دست به خاموشی محکوم شد. عبدالباقی، مالک متروپل در زمان احداث این پروژه با رد تمامی ایرادات و انتقادات کارشناسی به ایمن بودن آن تاکید کرده و گفته بود؛ «سازه بتنی متروپل کاملا ضدزلزله و با شمع‌های ۲۷ متری ساخته شده است و نمای آجری و سنگی با نورپردازی کاملا حرفه‌ای، جلوه خاصی به این سازه عظیم خواهد داد.»

بی‌توجهی شهرداری به گزارش مهندسان ناظر

سرپرست سازمان نظام مهندسی کل کشور با اشاره به حادثه ساختمان متروپل آبادان گفت: شهرداری آبادان به گزارش‌های سازمان نظام مهندسی درباره وضعیت ساخت‌و‌ساز این پروژه توجه نکرد. حمزه شکیب درباره حادثه فروریختن ساختمان متروپل آبادان، اظهار کرد: بر اساس گزارش مقدماتی و اطلاعات فعلی که نیاز به تکمیل دارد، ساختمان متروپل در سال ۹۶ پروانه ساخت را اخذ کرده است، اما طراحی ساختمان توسط سازمان نظام‌مهندسی انجام نشده است.

او توضیح داد: بعد از اینکه دفتر نمایندگی سازمان نظام‌مهندسی در آبادان متوجه ساخت این برج شد، ورود کرد و پیمانکار مجبور شد تا مهندس ناظر را انتخاب کند.

سرپرست سازمان نظام ‌مهندسی ساختمان توضیح داد: مهندسان ناظر، فرآیند ساخت را به‌صورت مرتب کنترل کرده و گزارش وضعیت بحرانی پروژه را داده‌ بودند؛ حتی در آخرین گزارش خود که مربوط به سال ۱۴۰۱ است، یک‌بار دیگر گزارش وضعیت بحرانی پروژه به شهرداری داده شد، اما توجهی به گزارش سازمان نظام ‌مهندسی نشد.

شکیب گفت: سازمان نظام ‌مهندسی وظیفه قانونی و ابزار توقف پروژه را ندارد و فقط می‌تواند در طول فرآیند ساخت، گزارش تخلفات را به شهرداری ارائه دهد و شهرداری می‌بایست جلوی ساخت‌وساز غیرمجاز را بگیرد. او تاکید کرد: در تخلفی آشکار سه طبقه این برج به‌صورت اضافه ساخته شده است و بی‌توجهی به گزارش مهندسان ناظر این فاجعه را رقم زد.

سرپرست سازمان نظام‌ مهندسی ساختمان گفت: این حادثه باید درسی باشد که مقررات ملی ساختمان را رعایت کنیم.

۳ طبقه اضافه؛ عامل اصلی وقوع حادثه

رییس انجمن سازندگان مسکن و ساختمان خوزستان نیز با بیان اینکه متروپل ساختمان ۷ طبقه‌ای بود که ۱۰ طبقه ساخته شد، گفت: طمع برای ساخت‌و‌ساز بیشتر و بی‌قانونی برای عدم توقف ساخت‌و‌ساز از جمله اصلی‌ترین عواملی هستند که باعث شد متروپل ریزش کند.

سیامک صادقی هفشجانی در خصوص حادثه ریزش ساختمان متروپل آبادان اظهار کرد: گروه‌های کارشناسی سازمان نظام مهندسی و دیگر بخش‌ها در منطقه در حال تهیه گزارش و جمع‌آوری اطلاعات برای بررسی دقیق علت حادثه هستند. او افزود: آنچه که تاکنون مشخص است این است که ساختمانی که باید هفت طبقه احداث می‌شد، ۱۰ طبقه ساخته شده و این به این معنا است که سه طبقه اضافه روی ساختمان ساخته شده است. رییس انجمن سازندگان مسکن و ساختمان خوزستان گفت: اینکه چرا شهرداری نیز این مساله را پذیرفته و روند ساخت را متوقف نکرده مساله‌ای است که جای سوال دارد اما احداث ۳ طبقه اضافه روی ساختمان از نظر وزن و دیگر موارد یکی از علل بسیار مهمی است که در حادثه متروپل نقش داشته است. صادقی هفشجانی عنوان کرد: بار اضافه روی ساختمان متروپل که در اثر احداث سه طبقه غیرقانونی ایجاد شده است یکی از عوامل بسیار موثر در حادثه ریزش است. او با اشاره به کج شدن و لهیدگی ستون‌های ساختمان افزود: ناظر ساختمان تذکراتی را در این زمینه پیش از وقوع حادثه ارائه کرده بود اما کار ساخت‌و‌ساز متوقف نشد و در نهایت شاهد یک رخداد بسیار تلخ در آبادان بودیم که منجر به مرگ دردناک هموطنان ما شد.

نشست زمین؛ مزید بر علت ریزش ساختمان

رییس انجمن سازندگان مسکن و ساختمان خوزستان گفت: سازمان نظام مهندسی در چنین مواردی قدرت اجرایی ندارد و شهرداری‌ها باید روند ساخت‌و‌ساز را متوقف کنند و به نظرات ناظر ساخت توجه داشته باشند اما در ساختمان متروپل علی‌رغم تذکرات داده شده، کسی به این تذکرات توجه نکرده است. صادقی هفشجانی ادامه داد: در تولید فلز، بتن و دیگر مصالح ساختمانی در کشور و استان خوزستان مشکلاتی وجود دارد و از این رو باید پیش از استفاده از نظر کیفی کنترل شوند. در این راستا استفاده از مصالح نامرغوب و نامناسب نیز می‌تواند یکی دیگر از عوامل ریزش متروپل باشد.

او گفت: پیمانکار اجرایی متروپل ممکن است در روند اجرا مشکلاتی داشته و یا بر انجام کار خود مسلط نبوده است و این مساله باعث شده باشد که چنین حادثه‌ای رخ دهد. در مجموع عوامل مختلفی می‌تواند در این حادثه نقش داشته باشد که همه دست به دست هم داده‌اند و این اتفاق تلخ را رقم زده‌اند.

رییس انجمن سازندگان مسکن و ساختمان خوزستان گفت: براساس بررسی‌های انجام شده در منطقه نشست زمین نیز رخ داده است و این مساله مزید بر علت شده تا متروپل ریزش کند.

صادقی‌هفشجانی ادامه داد: طمع برای ساخت‌و‌ساز بیشتر و بی‌قانونی برای عدم توقف ساخت‌و‌ساز از جمله اصلی‌ترین عواملی هستند که باعث شد متروپل ریزش کند و تعدادی از هموطنان ما جانشان را از دست بدهند. او با بیان اینکه متروپل ساختمان ۷ طبقه‌ای بود که ۱۰ طبقه ساخته شد، گفت: براساس قوانین کشوری، نظام مهندسی قدرت اجرایی ندارد و برای توقف ساخت‌و‌سازهایی که قوانین را رعایت نمی‌کنند شهرداری‌ها باید ورود و کار را متوقف کنند.

تخلفات محرز فنی در ساخت پروژه متروپل

صادق خلیلیان استاندار خوزستان نیز در محل ریزش ساختمان متروپل آبادان با بیان اینکه مجوز احداث این ساختمان قبل از سال ۹۸ برای شش طبقه صادر شده که بعدا سه و دو طبقه به آن اضافه شده است، اظهار داشت: قطعا با کسانی که در صدور مجوز و ساخت این ساختمان دست داشتند برخورد خواهد شد.

رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان خوزستان در خصوص حادثه ریزش ساختمان متروپل گفت: سازمان نظام مهندسی از نظر قانونی تنها اختیار اعلام وضعیت را از نظر فنی داشته و هشدار و تذکر فنی می‌دهد.
کوروش خواجوی بیان کرد: پس از ارائه تذکر فنی، سازمان نظام مهندسی استان خوزستان مسوولیت توقف پروژه را ندارد، در قانون نیز اختیار و امکانات را نداریم. او به تذکرهای نظام مهندسی ساختمان استان خوزستان در سال ۱۴۰۰ اشاره کرد و گفت: در سال گذشته پنج هزار تذکر جدی به شهرداری‌های این استان با موضوع ناایمن بودن برخی ساخت‌و‌سازها داده شد که بخش زیادی از آن سبب توقف پروژه می‌شود.

خواجوی بیان کرد: در موارد استثنایی است که متاسفانه مالکان برخی طرح‌ها به هشدار و تذکر توجه نداشته و به طور نامحسوس ادامه کار می‌دهند.

رییس نظام مهندسی ساختمان استان خوزستان گفت: درمان اصلی این مشکل این است که تمام سازندگان و سرمایه‌گذاران صنعت ساختمان باید بپذیرند که گزارش‌های فنی، بررسی‌های نقشه و ایرادهای فنی مهندسان ناظر صوری نیست و ضرورت دارد به تذکرهای سازمان نظام مهندسی توجه شود. همان طور که توصیه و تذکر پزشک مورد توجه قرار می‌گیرد، باید این تذکرها نیز برای حفظ جان مورد توجه قرار گیرند.

لزوم پاسخگویی مسوولان

سوال اساسی در اینجاست که نهادهای نظارتی و فنی با سرکشی چندباره و تحت پوشش رسانه‌ای از این پروژه، چطور و با کدام انگیزه نسبت به ایرادات فنی در طبقه اول و فرونشست آن هشدار نداده و جلوی این ساخت‌و‌ساز ناایمن را نگرفتند؟

چطور این نهادهای نظارتی که گاه برای برداشتن یک دیوار از پارکینگ یک منزل سه طبقه مسکونی، ماه‌ها رفت و آمد و رفع نقص را به مالک حکم می‌کنند، نسبت به جانمایی غیراصولی این ابرپروژه هشدار نداده و در قبال آن سکوت پیشه کردند؟ چطور چنین پروژه عظیمی در حالی به مرحله احداث و بهره‌برداری رسید که خیابان مجاور آن، تنها ۳ متر عرض دارد و اکنون هم شاهد زحمت فراوان و مشکل دسترسی برای نیروهای امدادرسانی هستیم؟ چه شخص و نهادی، مجوز ساخت این پروژه را به هلدینگ عبدالباقی به‌رغم همه این موانع داده است؟ آیا شهرداری آبادان در قبال این فاجعه عظیم که امروز افکار عمومی همگان را درگیر خود کرده و بر تن چند خانواده رخت عزای از دست دادن عزیزانشان را نشانده، پاسخگو خواهد بود؟