معادن مس نیازمند توسعه اکتشاف

به گزارش جهان صنعت نیوز:  با وجود ذخایر ارزشمند معدنی کشور اما هنوز عقب‌ماندگی‌هایی در حوزه اکتشاف و استخراج داریم. با اینکه در کشورهای توسعه‌یافته به طور میانگین بیش از ۱۰ درصد از ذخایر معدنی استخراج می‌شوند اما اعداد و ارقام در ایران به حدود ۵/۰درصد می‌رسد.در این بین معادن مس کشور از این حوزه مستثنی نیستند،‌ حتی شاید بتوان گفت وضعیت نامناسبی نسبت به سنگ آهنی‌ها و فولادی‌ها دارند. انتقادها ناشی از این است که در عرصه مس نتوانسته‌ایم هماهنگ با نرم جهانی حرکت کرده و به نحو شایسته‌ای از ذخایر معدنی بهره ببریم. کارشناسان عواملی همچون تحریم، ضعف ماشین‌آلات معدنی،‌ معارضین،‌ تسهیلات بانکی و… را موثر می‌دانند.

می‌توانستیم معادن بیشتری کشف کنیم

ما از لحاظ تولید مس رتبه پنجم ذخایر دنیا را با ۱۷ میلیارد تن ذخیره داریم، اما تولیدکننده بیستم دنیا هستیم! گفته می‌شود با اینکه امروز ایران ۱۲ معدن در کلاس جهانی دارد اما با توجه به توانمندی‌ها و در مقایسه با سایر کشورها می‌توانستیم معادن بیشتری را کشف کنیم. عملکرد غیراصولی در بخش اکتشاف و ضعف توجه به این حوزه از جمله مواردی است که باعث شده در کشور شاهد اکتشاف ذخایر کمتری باشیم. این در حالی است که اگر سرمایه‌گذاری اساسی در حوزه اکتشاف صورت گیرد، شاهد افزایش ذخایر معدنی کشور خواهیم بود.

چندی پیش بود که نماینده مردم کرمان و راور در مجلس شورای اسلامی از خیانت شرکت ملی صنایع مس ایران سخن گفت. محمدرضا پورابراهیمی تصریح کرد: سال گذشته سرمایه‌گذاری ۱۵۰ هزار میلیارد تومانی در طرح‌های توسعه‌ای استان کرمان در حوزه سنگ‌آهن آغاز شد، اما در حوزه مس متاسفانه به ‌جز خیانت اتفاقی نیفتاده است.

پورابراهیمی تاکید کرد: با اینکه در ۱۰ ‌سال گذشته باید سه پروژه ملی مس را در استان اجرایی می‌کردیم اما شاهد تنها یک مورد بودیم. این نماینده مجلس افزود: ما از لحاظ تولید مس رتبه پنجم ذخایر دنیا را با ۱۷ میلیارد تن ذخیره داریم، اما تولیدکننده بیستم دنیا هستیم!

وی همچنین گفت: در طول ۱۰ سال اخیر تولید سنگ‌آهن در استان کرمان از یک میلیون تن به ۲۴ میلیون تن، گندله از دو میلیون تن به ۱۸ میلیون تن و فولاد از صفر به شش تا هشت میلیون تن در استان کرمان رسیده ‌است و اینها در شرایط تحریم اتفاق افتاد. در این بین اگر عزم و اراده وجود داشته باشد، شبیه نتیجه سنگ‌آهن در مساله مس هم اتفاق خواهد افتاد.

با توجه به اینکه مس گرفتار سیاستگذاری‌های غلط دولت شده است، حالا گفته می‌شود حل مشکل این حوزه تلاش بازیگران و توجه دولتمردان را می‌طلبد. «جهان‌صنعت» موضوع واقعیت یا عدم واقعیت بحث خیانت شرکت مس را از بهرام شکوری رییس انجمن مس ایران جویا شد. شکوری در ابتدا با اشاره به پتانسیل‌های معدنی ایران گفت: ایران روی کمربندهای مختلفی به خصوص آلپ و هیمالیا قرار گرفته و تقریبا نزدیک شش درصد از ذخایر دنیا را در خود جای داده است. از ۱۵ هزار کیلومتری که در این کمربند قرار دارد حدود ۵/۱۲ درصد در ایران واقع شده است.

رییس سابق کمیسیون معادن اتاق ایران در ادامه به نقاط ضعف معدنی ایران پرداخت و تصریح کرد: با اینکه معادن ارزشمندی در کشور وجود دارد اما به لحاظ اکتشاف کار اساسی‌ای در این زمینه صورت نگرفته است. ایران ۱۲ معدن در کلاس جهانی دارد؛ در حالی که در مقایسه با سایر کشورها می‌توانستیم معادن بیشتری را کشف کنیم. در واقع به دلیل اینکه اکتشافات در کشور به درستی صورت نگرفته و در آن سرمایه‌گذاری‌های لازم انجام نشده؛ در نتیجه ما شاهد اکتشاف ذخایر کمتری در کشور هستیم.

شکوری تصریح کرد: در این روند اگر سرمایه‌گذاری اساسی در حوزه اکتشاف صورت گیرد، شاهد افزایش ذخایر معدنی کشور خواهیم بود؛ طوری که سهم یک درصدی‌مان از ذخایر دنیا می‌تواند به چندین برابر ارتقا پیدا کند.

وضعیت معادن مس کشور

رییس سابق کمیسیون معادن اتاق ایران با اشاره به مشکلاتی که حوزه مس در کشور دارد، گفت: متاسفانه نتوانسته‌ایم به شکل هماهنگ با نرم جهانی و به نحو درستی از ذخایر فعلی استفاده کنیم. این در حالی است که فرآوری و تولید محصول با ارزش افزوده بالاتر در حوزه مس جای کار بیشتری دارد.

شکوری تصریح کرد: در حالی که در صنایع پایین‌دستی مثل کابل و مفتول و… می‌توانستیم بهتر از اینها حرکت کنیم و نهایتا به کالاهای مصرفی پیشرفته همچون خودروهای برقی دسترسی پیدا کنیم اما چنین جایگاهی داریم.

رییس سابق کمیسیون معادن اتاق ایران با بیان اینکه نرم متوسط استخراج در دنیا از مجموع ذخایر بین سه تا پنج درصد است و در مقایسه ایران جایگاه بسیار پایین‌تری دارد، ‌ادامه داد: متاسفانه در ایران حدود نیم درصد از ذخایر استخراج می‌شود. این در حالی است که در برخی از کشورهای توسعه‌یافته این میزان به بیش از ۱۰ درصد هم می‌رسد. به این ترتیب حوزه مس تلاش بازیگران این عرصه را می‌طلبد تا بتوان نسبت به ذخایر تولید بیشتری را سامان داد.

رییس انجمن مس ایران با اشاره به فعالیت‌هایی که در معادن مس کشور صورت گرفته، گفت: در حوزه مس اخیرا فعالیت‌های زیادی صورت گرفته و ذخایر جدید زیادی به ذخایر قبلی اضافه شده است‌. به این ترتیب رتبه ما در ذخایر مواد معدنی این حوزه تغییر کرده است. اما انتظار این است که شرایط به نحو بهتری شود.

اهمیت سرمایه‌گذاری در عرصه مس

رییس انجمن مس با اشاره به اهمیت سرمایه‌گذاری فعالان حوزه مس تصریح کرد: افزایش سهم ایران در تولید این ماده معدنی به لزوم سرمایه‌گذاری‌ها در این عرصه برمی‌گردد. باید مبالغ بیشتری برای سرمایه‌گذاری در نظر گرفت و به این حوزه توجه بیشتری کرد.
شکوری با اشاره به مشکلاتی که در کشور وجود دارد، اظهار کرد: اگر نقیصه‌ها برطرف نشود نه تنها در حوزه مس بلکه در سایر مواد معدنی هم شاهد موفقیت و افزایش تولید نخواهیم بود. در این رابطه به معارضین،‌ منابع طبیعی و… می‌توان اشاره کرد که عامل مهمی در عقب‌ماندگی بخش معدن در حوزه استخراج هستند.

عوامل عقب‌ماندگی

رییس سابق کمیسیون معادن اتاق ایران در ادامه با اشاره به تحریم‌ها و ضعف تسهیلات بانکی نیز گفت: تحریم‌ها موجب عدم ارتباط مالی فعالان معدنی با دنیا شده است. متاسفانه باعث شده که سرمایه‌گذار خارجی نتواند در این عرصه ورود کند و هر چه بیشتر در این حوزه عقب بماند.

شکوری خاطرنشان کرد: در ادامه وقتی پروانه بهره‌برداری معادن از سوی بانک‌ها مورد پذیرش قرار نمی‌گیرد؛ در نتیجه فعالان بخش خصوصی از گرفتن تسهیلات بی‌بهره می‌مانند. در این بین بانک‌ها بنگاه‌دارانی هستند که امکان ارائه تسهیلات برای فعالان ندارند.

رییس انجمن مس در ادامه با اشاره به محدودیت ورود ماشین‌آلات معدنی خاطرنشان کرد: با وجود تحریم‌ها انتظار می‌رود که فعالان اقتصادی مورد حمایت دولت قرار گیرند اما محدودیت‌هایی که با شعار حمایت از تولید داخلی صورت می‌گیرد عملا بخش معدن را زمین‌گیر کرده است. به این ترتیب این حوزه گرفتار سیاستگذاری‌های غلط دولت شده است.

سیاست‌های متناقض

رییس انجمن مس در ادامه با مقایسه وضعیت مس و فولاد، این عرصه‌ها را در سیاستگذاری متفاوت از یکدیگر دانست و با اشاره به اینکه فولاد بیشتر مورد توجه مسوولان است،‌ اظهار کرد: با توجه به اهمیتی که دولت به فولاد داده،‌ شاهد هستیم که این حوزه بیشتر مورد توجه دولتمردان بوده است. ایمیدرو هم از این حوزه حمایت کرده و چشم‌انداز تعریف‌شده‌ای برای آن در ۱۴۰۴ دارد.

شکوری با اشاره به تفاوت اهداف و دستاوردهای حوزه مس در کشور گفت: از ۸۰۰ هزار تن چشم‌اندازی که برای مس تعریف شده هنوز کمتر از ۳۰۰ هزار تن کاتد مس داریم. به این ترتیب طبیعی است که سرمایه‌گذاری بیشتری در استخراج معادن مس انجام دهیم. او در ادامه لازمه این امر را همراهی و کمک سازمان‌ها، فعالان و حاکمیت دانست.

کمک مس به اشتغالزایی

گفتنی است چندی پیش امام جمعه رفسنجان نیز از کمبود سرمایه‌گذاری در استخراج معادن مس گلایه کرد. اصغر عسکری با اشاره به وجود نیروی انسانی مستعد، خلاق و کارآمد در این منطقه که نیازمند کار و شغل هستند، ‌خاطرنشان کرد: چرا سرمایه‌گذاری لازم برای استخراج معادن مس انجام نمی‌شود؟ او ادامه داد: مطالبه جدی از مسوولان شهرستانی، استانی و کشوری داریم که بر روی این بخش سرمایه‌گذاری کنند.

وی تصریح کرد: اگر خطوط استخراج راه‌اندازی شود و در کنار استخراج صنایع پایین‌دستی و فرآوری هم ایجاد شود بسیاری از افراد بیکار جذب شده و رونق اقتصادی رقم می‌خورد.

عسکری بیان کرد: با این کار کمک به اشتغال، دولت و صادرات می‌شود زیرا بخشی از درآمد این معادن به صورت مالیات به خزانه دولت واریز می‌شود و از طرفی نیاز جهانی هم برطرف می‌شود چراکه دنیا خواستار مس است.