تکرار وعده‌ها برای فرار از استیضاح
به گزارش جهان صنعت نیوز: اهمیت این نشست خبری و همچنین جلسه امروز وزیر صمت با اعضای کمیسیون اصل نود نه در صحبت‌های او پیرامون مسائل، مشکلات و اقدامات صورت گرفته در بخش صنعت، معدن و تجارت، بلکه در تلاش‌های صورت گرفته طی روزهای اخیر برای از دستور کار خارج کردن استیضاح او است.
موضوع استیضاح فاطمی‌امین از زمستان سال گذشته کلید خورد؛ جایی که برخی از نمایندگان کمیسیون صنایع مجلس با محوریت لطف‌الله سیاهکلی به واسطه افزایش قیمت خودروها و نیز وضعیت صنعت و بازار خودرو امضای استیضاح وزیر را جمع‌آوری کرده و سیاهکلی نیز در گفت و گو با «جهان صنعت» گفت که تعداد امضاها از حد نصابش نیز فراتر رفته است. پس از این ماجرا دو هفته قبل به نقل از برخی از اعضای هیات رییسه مجلس عنوان شد که استیضاح فاطمی‌امین در هیات رییسه وصول شده است. این موضوع همزمان بود با استعفای وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و کارت زردی که نمایندگان به فاطمی‌امین به واسطه قانع نشدن از صحبت‌هایش دادند. به همین دلیل بود که بسیاری از ناظران و کارشناسان معتقد بودند به احتمال فراوان حالا که بحث ترمیم کابینه اقتصادی دولت مطرح است، فاطمی‌امین دومین وزیری خواهد بود که از دولت خارج می‌شود؛ حتی در این میان برخی از گمانه‌زنی‌ها حاکی از این بود که مهرداد بذرپاش گزینه اول دولت برای جایگزینی با فاطمی‌امین است.
با این حال طی چند روز گذشته و در شرایطی که مساله کنار رفتن فاطمی‌امین در حال تقویت بود، شاهد بودیم که هم دولت در حال حمایت تمام‌قد از او است و هم برخی از نمایندگان مخالف سرسخت استیضاح فاطمی‌امین بوده و از عملکرد او تقدیر می‌کنند. حتی در این میان برخی از نمایندگان امضا‌‌کننده استیضاح نیز اعلام کرده‌اند که امضای خود را پس گرفته‌اند. به همین دلیل به گفته ناظران، تمامی این تحولات به همراه برگزاری نشست خبری برای نخستین‌بار، عدم برگزاری جلسه بررسی استیضاح در کمیسیون صنایع، نشست وزیر با اعضای کمیسیون اصل نود و طرفداری رسانه‌های نزدیک به دولت از فاطمی‌امین همگی نشان‌دهنده عزم جدی برای حفظ او در کابینه است.
اصلاح ساختار در شرایط ناپایدار
در همین رابطه روز گذشته فاطمی‌امین با حضور در جمع خبرنگاران که به مناسبت فرا رسیدن دهه تولید و تجارت در محل نمایشگاه بین‌المللی تهران برگزار شد، گفت که ما با دست خودمان قیمت‌ها را به نرخ ارز متصل کرده‌ایم که به سه روش باعث بالا رفتن قیمت‌ها می‌شود. به همین دلیل هم هست که در مورد اصلاح ساختارها صحبت کرده و روی آن تاکید می‌کنیم. او با بیان اینکه اصلاح ساختاری در شرایط ناپایدار کنونی دشوار است، به موضوع تورم بالای ۳۰ درصد در ۵ سال متوالی نیز اشاره کرد و گفت: با تغییر ساز و کار منافع برخی به هم می‌ریزد و لذا برای جلوگیری از تغییرات فشار می‌آورند.
اما محوریت صحبت‌های فاطمی‌امین در روز گذشته بحث خودرو بود؛ بحثی که به پاشنه آشیل او در وزارت صمت تبدیل شده و تاکنون نیز هیچ یک از وعده‌های او در مورد صنعت و بازار خودرو محقق نشده است. در همین رابطه وزیر صمت به گام‌های بلند برداشته شده در حوزه تولید و نیز کاستن از حجم خودروهای ناقص کف پارکینگ‌ها اشاره کرد. او همچنین به درستی گفت که وضعیت امروز خودروسازی قابل قبول نیست، اما در عین حال اشاره کرد که روند آن رو به تحول است.
روند رو به تحول مطرح‌شده از سوی وزیر صمت در حالی است که خودروسازان بزرگ در زیان انباشته کلان به سر برده، تولید با نصف ظرفیت صورت گرفته، وضعیت نقدینگی قطعه‌سازان در شرایط بحرانی قرار دارد و قیمت‌ها نیز در بازار راکد در طول ۱۰ ماه گذشته افزایشی بی‌سابقه داشته است.
با این حال فاطمی‌امین بار دیگر صحبت‌های خودش مبنی بر افزایش تیراژ تولید را مطرح کرده و اتفاقا اکنون دو بار است که ترجیع‌بند جدیدی نیز به سخنان خود افزوده است. اینکه ۱۴۰۲ سال تحول در خودروسازی است و تا دی ماه نیز کیفیت خودروها افزایشی ملموس خواهد داشت. وزیر صمت این صحبت‌ها را نخستین بار چند روز پیش در شبکه خبر مطرح و دیروز نیز در نشست خبری خود تکرار کرد. وی افزود: البته برنامه ما برای تحول در صنعت خودرو یک برنامه تا سال ۱۴۰۴ است اما تا سال ۱۴۰۲ به نقطه عطف در صنعت خودرو خواهیم رسید. منظور ما هم این نیست که در آن سال همه چیز در مورد خودرو درست می‌شود اما در این سال به اصلاح ساختار مدیریتی در خصوص خودرو خواهیم رسید، ظرفیت‌های خالی را فعال خواهیم کرد، زنجیره تامین را اصلاح می‌کنیم و بدیهیات کیفیت را ارتقا می‌دهیم.
در حالی که مشخص نیست وضعیت تیراژ تولید خودرو امسال چه میزان باشد و بسیاری از کارشناسان معتقدند با توجه به موانع موجود، احتمالا در سال جاری تیراژ تولید کمتر از سال قبل خواهد بود، هنوز معلوم نیست وزیر صمت با چه برنامه و راهکاری قرار است در طول یک سال تمامی این تحولات مهم را در صنعت خودروی کشور ایجاد کند. بنابراین شاهد هستیم که با کمال تعجب و در شرایطی نوک پیکان انتقادات به وزیر صمت به خاطر وعده‌های محقق‌نشده به خصوص در بخش خودرو است، باز هم وی به تکرار این وعده‌ها اصرار داشته و پافشاری می‌کند.
از واردات خودروی ۱۰ هزار دلاری تا همکاری با روسیه
بخش دیگری از صحبت‌های دیروز وزیر صمت پیرامون واردات خودرو بود؛ موضوعی که پس از ماه‌ها کشمکش سرانجام مجلس قانون آن را به دولت ابلاغ کرده است. البته در این میان همچنان آیین‌نامه واردات تصویب نشده و به صورت دقیق نیز مشخص نیست تعرفه واردات به چه میزان تعیین شده است.
موضوع واردات خودرو از همان ابتدا برای تنظیم عرضه و تقاضا و نیز افزایش رقابت‌پذیری مورد تاکید قرار گرفته است. فاطمی‌امین هم در این مورد روز گذشته گفت: ما به واردات خودرو به دو دلیل توجه داریم. کارکرد اول برای واردات خودرو، پر کردن شکاف عرضه و تقاضا است. سال گذشته کمتر از یک میلیون دستگاه خودرو تولید شد اما برآورد ما تقاضای یک میلیون و ۵۰۰ هزار خودرو بود. همچنین مدتی است که واردات خودرو انجام نشده ضمن اینکه خودروی فرسوده وجود دارد. بنابراین انباشت تقاضا موجب شده تا قیمت بازار با قیمت کارخانه‌ای تا ۱۰۰ درصد افزایش یابد بنابراین یکی از کارکردهای ما برای واردات خودرو این است که با واردات تعدادی خودرو این فاصله قیمت را کاهش دهیم و همچنین تقاضای انباشته شده را پاسخگو باشیم.
وی همچنین افزود: کارکرد دوم اینکه سبد محصولات ناقص را کامل کنیم. در حال حاضر ۳ بن‌سازه یا پلتفرم خوب در خصوص خودرو وجود دارد که یکی از این پلتفرم‌ها شاهین، دیگری تارا و سومی نیز تندر ۹۰ است.
این سه پلتفرم خوب قیمت‌های بالایی دارند که البته قیمت تندر ۹۰ نسبت به دو مورد دیگر مناسب‌تر است. بنابراین باید یک محصول اقتصادی زیر ۱۰ هزار دلار در سبد محصولات داشته باشیم.
بحث واردات خودروی زیر ۱۰ هزار دلار در حالی از سوی وزیر صمت مطرح می‌شود که اولا کارشناسان معتقدند چنین بازاری به خصوص برای خودروهای اروپایی، ژاپنی و کره‌ای وجود ندارد. دوم اینکه در شرایط تحریمی که صنعت خودروسازی کشور نیز از آن مصون نبوده، اساسا واردات خودرو از این کشورها و داخلی‌سازی آنها نیز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. با این حال فاطمی‌امین در این خصوص می‌افزاید: قید ما در مورد واردات خودرو انتقال فناوری و دانش، کیفیت مناسب و استاندارد است. بنابراین فرقی نمی‌‌کند که خودرو را از چه کشوری وارد کنیم. برای ما اهمیت آن است که قیود مورد نظر رعایت شود و همچنین خودروی وارداتی از استاندارد مورد نظر ما برخوردار باشد.
موضوع دیگر در مورد واردات خودرو، بحث همکاری با کشور روسیه است. وزیر صمت در این مورد نیز گفت: مذاکراتی با روسیه انجام شده است اما این مذاکرات فعلا در حد مبادله قطعات خودرو است و مذاکره‌‌ای در خصوص تولید پلتفرم مشترک انجام نشده است. هم ما تولیدکننده خودروی ال۹۰ بوده‌ایم و هم روسیه این خودرو را تولید می‌کند. بنابراین مذاکرات انجام شده تا به عنوان مثال مبادلات قطعات در خصوص چنین خودروهایی انجام شود. این صحبت‌های فاطمی‌امین در حالی مطرح شد که کارشناسان معتقدند، اولا صنعت خودروی روسیه آنچنان پیشرفته نیست که بخواهد ارزش افزوده و دانش فنی به ما منتقل کند و ثانیا این کشور تحت تحریم‌های همه‌جانبه قرار داشته و هم‌اکنون برای تامین قطعه به سراغ شرکت‌های چینی و ایرانی آمده است.
توجیه افزایش قیمت خودرو و عدم توقف قرعه‌کشی
دو موضوع انتقادبرانگیز دیگر از وعده‌های محقق نشده وزیر صمت در طول یک سال اخیر نیز یکی بحث حذف قرعه‌کشی در سال ۱۴۰۱ بود و دیگری وعده وزیر صمت برای کاهش ۱۵ درصدی قیمت خودرو که هر دوی آنها به نتیجه نرسید. در مورد قرعه‌کشی خودرو، وزیر صمت وعده داده بود که در سال ۱۴۰۱ آنچنان تیراژ افزایش می‌یابد که در این سال قرعه‌کشی متوقف می‌شود. با این حال شاهد بودیم نه تنها قرعه‌کشی خودرو ادامه یافت، بلکه سامانه یکپارچه فروش خودرو هم طراحی شد که این‌بار خودروسازان خصوصی هم به آن اضافه شدند و فرآیند آن به انتقادات بیشتری دامن زد.
فاطمی‌امین در این خصوص روز گذشته به خبرنگاران گفت: در سیستم جدید قرعه‌کشی خودرو اقدام خاصی انجام نداده‌ایم بلکه دو سامانه‌ای که قبلا موجود بود را ادغام کردیم و در مجموع یک سامانه برای ثبت‌نام خودرو قرار دادیم. متاسفانه در سامانه‌های قبلی که برای عرضه خودرو توسط خودروسازان وجود داشت تخلفات زیادی صورت می‌گرفت و سوء‌استفاده‌هایی انجام می‌شد. لذا تلاش کردیم تا با ایجاد یک سامانه تمام ثبت‌نام‌ها را در یک سامانه متمرکز کنیم و بر نحوه قرعه‌کشی نیز نظارت داشته باشیم.
وی در مورد کاهش ۱۵ درصدی قیمت خودروها نیز بیان کرد: از گفته‌های من در این خصوص برداشت اشتباهی صورت گرفت. من گفتم در سال ۱۴۰۱ قیمت تمام‌شده خودرو با قیمت‌های ثابت ۱۵ درصد نسبت به ۱۴۰۰ باید کاهش یابد. منظور من دقیقا اینگونه بود که در سال ۱۴۰۱ قیمت تمام‌شده با قیمت‌های ثابت ۱۵ درصد کاهش می‌یابد که این اتفاق افتاده و برآورد ما این است که قیمت تمام‌شده خودرو امسال تا ۲۰ درصد کاهش یابد که البته این مسأله تاثیری برای مردم ندارد و تاثیر آن برای خودروساز است.
مشکلی برای تامین برق صنایع فولاد وجود ندارد
از طرف دیگر در شرایطی کمبود برق و خاموشی‌های ایجادشده به یکی از معضلات اصلی بخش صنعت کشور تبدیل شده و در این میان کارخانجات مواد غذایی، سیمان و فولاد بیشترین آسیب‌ها را متحمل شده‌اند و از ۱۵ خرداد نیز خاموشی‌ها برای صنایع اعمال می‌شود. وزیر صمت در این خصوص به خبرنگاران پاسخ داد: خوشبختانه با همکاری وزارت نیرو نحوه تامین برق صنایع بهبود یافته و امسال مشکلی برای تامین برق صنایع فولاد وجود ندارد. در مورد سیمان نگرانی‌هایی که القاء شد انتظاری بود البته با توجه به اینکه تصور قطع برق در صنعت ایجاد شده بود. همین موضوع تقاضا برای سیمان را افزایش داد اما با توجه به پیش‌بینی‌ها ما ۵ میلیون تن کلینگر تولید داشتیم که در صورت لزوم وارد بخش تولید می‌شود.
علاوه بر این فاطمی‌امین در مورد توقف ناگهانی عرضه خودرو در بورس نیز گفت: از یک ماه و نیم قبل با بورس کالا مذاکراتی در این‌باره صورت گرفته بود اما روال را جلو بردند. نامه یک روز قبل به بورس کالا در مورد توقف عرضه خودرو نیز در واقع یک اتمام حجت بود. بورس کالا برای عرضه کالاهای بی‌نام و نشان است. من با عرضه خودرو در بورس مخالف نیستم اگرچه این کار حرفه‌‌ای نیست. وی اظهار داشت: در مورد عرضه خودرو در بورس کالا رانت وجود داشت و کسانی که رانت آنها از بین رفت فضای رسانه‌ای را معکوس کردند.
افزایش ۴۰ درصدی صادرات
بخش دیگری از صحبت‌های وزیر صمت به موضوع رشد صادرات مربوط بود. وی در این خصوص و در زمینه تجارت خارجی توضیح داد: اتفاقات خوبی در تجارت خارجی کشور افتاده است. بهار امسال نسبت به بهار سال قبل صادرات ۴۰ درصد رشد داشته و تراز تجاری ما به میزان ۶۰۰ میلیون دلار مثبت بوده است. همچنین سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۱۳۹۹، ۴۰ درصد رشد تجارت داشته‌ایم.
وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه ترکیب صادرات موضوعی مهم‌تر از رشد صادرات است،گفت: بنابراین تمرکز ما این است که ترکیب صادرات به سمت کالاهای دانش‌بنیان حرکت کند. وی بیان کرد: ما با کشورهای مختلف روابط خوب سیاسی داریم اما این مساله برای پیوند تجاری کافی نیست زیرا لازمه پیوند تجاری پیوند کسب و کارها به یکدیگر است در نتیجه اقداماتی برای این منظور انجام شده که یکی از این اقدامات پیوند استان‌های مختلف در کشور ما با استان‌های کشورهای هدف صادراتی است و به این منظور از کمک اتاق‌های بازرگانی نیز استفاده خواهیم کرد.
وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه ۳۱۷ بخشنامه، دستورالعمل و مقرره در حوزه معدن وجود دارد گفت: برخی از این بخشنامه‌ها با یکدیگر متناقض است.
او همچنین در مورد پروژه درج قیمت تولیدکننده روی کالا اظهار کرد: از دی ماه سال گذشته این کار آغاز شد و هدف از درج قیمت تولیدکننده روی کالا این بود که مرز قیمت تولیدکننده و مصرف‌کننده شفاف شود. لذا درج قیمت تولیدکننده روی کالا اقدام بسیار مناسبی در جهت کاهش قیمت‌ها بود که قیمت ۸ هزار قلم کالا با انجام این پروژه کاهش یافت و فایل‌های مربوط به آن در رسانه‌ها منتشر شده است. وزیر صنعت، معدن و تجارت در مورد حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی نیز گفت: در چند ماه گذشته هم ارز واردات نهاده‌ها، هم ارز ۴۲۰۰ تومانی واردات نهاده‌ها و هم ارز ۴۲۰۰تومانی نرخ محاسبه تعرفه واردات حذف شد. بنابراین اصلاح ارز ۴۲۰۰ تومانی در این دو مورد باعث افزایش قیمت‌ها در بازار شد.
وی گفت: سامانه ۱۲۴ سازمان حمایت یک سامانه مرجع محسوب می‌شود که در حال حاضر قیمت ۱۰ هزار قلم کالا در آن ثبت شده است. لذا سقف قیمت برای هر کالایی قیمت درج‌شده در این سامانه است و هیچ تولیدکننده‌ای نباید در بازار قیمتی بیش از آنچه که برای کالایی در این سامانه اعلام می‌شود را اعلام کند.
انتظاری که از وزیر صمت وجود دارد
در همین رابطه و در شرایطی که برخی از نمایندگان مجلس اکنون به حمایت از فاطمی‌امین پرداخته و عملکرد او را مثبت قلمداد می‌کنند و معتقدند که استیضاح او کاری اشتباه است و باید به وی فرصت داد، برخی دیگر از نمایندگان و اعضای کمیسیون صنایع دقیقا نظر عکس داشته و معتقدند که سوال ما از وزیر صمت این است که فرجام وعده‌های او در یک سال گذشته چه شده و چه مواردی باعث شده که در برخی از حوزه‌ها مانند خودرو و کالاهای اساسی دچار عقبگرد و بدتر شدن شرایط شویم؟
در چنین شرایطی کارشناسان روی دو مساله تاکید دارند؛ نخست اینکه به درستی نمی‌توان از فاطمی‌امین انتظار معجزه در طول یک سال اخیر داشت. او وارث مشکلاتی است که حل و فصل تمامی آنها حتی در میان‌مدت نیز دشوار است. اما در عین حال حداقل از او انتظار حفظ وضع موجود را می‌توان مطالبه کرد و پرسید فرجام وعده‌های پی‌در‌پی و مختلفی که مطرح شده به کجا رسیده و چرا در برخی از موارد نتیجه معکوس به بار آورده است؟ بنابراین علی‌رغم اینکه نمی‌توان انتظار داشت با جابه‌جایی وزیر در وزارت صمت همه چیز به ناگهان متحول شود، می‌توان این انتظار را داشت که وزیر صمت در ادامه کارش تکلیف برنامه‌ها و وعده‌های اعلامی خود را مشخص کند.
لینک کوتاه :