رانت بزرگ در صدور مجوز معادن
به گزارش جهان صنعت نیوز: کارشناسان باور دارند از آنجا که زیرساخت‌ها فراهم نیست، کاداستر نتوانسته در ارائه حتی یک گزارش ساده هم به خوبی عمل کند. در حالی که قرار بود این سامانه به یکپارچگی اطلاعات کمک کند اما حالا اطلاعات را بیشتر به هم ریخته و معدنکار را سر در گم کرده است! وقتی کاداستر برخلاف شعارش شفاف نباشد؛ مسلما خروجی‌ای هم نخواهد داشت.
در میان انتقاداتی که نسبت به سامانه کاداستر وجود دارد، به مشکلات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری نیز اشاره می‌شود اما کارشناسان باور دارند که مساله جدی وجود یک رانت بزرگ پشت ماجراست. حتی این شائبه وجود دارد که مشکلات پیش‌آمده برای معدنکاران همه با قصد و غرض صورت گرفته است. مشکلی که می‌توان از آن به عنوان فاجعه در بخش معدن سخن گفت چراکه پیامدش، کاهش اعتماد و امنیت سرمایه‌گذاری و کاهش ورود سرمایه‌گذاران به بخش معدن است که هزینه‌اش را باید کشور بدهد!
نقش پررنگ سامانه کاداستر در دنیا
در این خصوص مشاور کمیسیون معادن اتاق بازرگانی اصفهان با اشاره به اهمیت سامانه کاداستر در دنیا گفت: کاداستر از واژه‌ای یونانی به معنی راه، دفترچه و مسافت گرفته شده است. این سامانه عملا در دنیا کارکردهای گسترده‌ای دارد. به طور مثال برای نقشه‌برداری، حریم و حدود ثبتی راهنمایی‌های خوبی را ارائه می‌دهد.
حسام‌الدین فرهادی با پرداختن به وضعیت این سامانه در ایران گفت: در کشور ما هم این سامانه از سال ۹۳ پیاده‌سازی شد تا وضعیت معادن شفاف شود و حریم مشخصی تعیین شود که چه محدوده‌ای برای چه شخصی باشد. دسترسی‌ها سریع‌تر و راحت‌تر باشد و اطلاعات لازم معدنی در آن بارگذاری شود که امر پسندیده و به اصطلاح یکی از الزامات تجارت سالم بود.
او با اشاره به اینکه با این روش می‌توان جلوی رانت را گرفت، تصریح کرد: این سامانه باعث می‌شد که بدون هیچ رانتی بتوان به اطلاعات شفاف و سالم دسترسی پیدا کرد. مساله‌ای که برای سرمایه‌گذار بسیار تاثیرگذار است.
مشاور کمیسیون معادن اتاق بازرگانی اصفهان درباره کارکرد این سامانه گفت: رویکرد این سامانه و برنامه کاملا مشخص است. هر فردی هر کجا که باشد می‌تواند به آن دسترسی داشته باشد که چه محدوده‌ای متعلق به چه شخصی است و چه چیزی استخراج می‌شود. این آمار از محدوده‌ها گرفته می‌شود که چند معدن فلزی و چند معدن سنگ در کشور داریم. درنتیجه همه مواردی است که در بحث اکتشاف بسیار موثر هستند.
عملکرد غیرحرفه‌ای
فرهادی درباره این پرسش که چرا در حال حاضر این سامانه کارآمد نیست، گفت: مثل بقیه طرح‌ها و کارهایی که به سرانجام نرسیده این سامانه هم نتوانسته به هدفی که برایش شکل گرفته بود، دست پیدا کند.
او ادامه داد: همیشه اسم خوبی را انتخاب می‌کنیم اما متاسفانه شرایط مناسبی برای رشد آن فراهم نمی‌کنیم. اسم کاداستر خوب است اما اگر معدنکار بخواهد وارد این سامانه شود از همان ابتدا با مشکلاتی روبه‌رو می‌شود طوری که ذوقش کور می‌شود! در ابتدا می‌توان ایرادات سایتی گرفت. به این صورت که طراحی، نحوه کار، گزارش‌گیری، وارد کردن اطلاعات و… بسیار ضعیف، ابتدایی و غیرحرفه‌ای هستند.
مشاور کمیسیون معادن اتاق بازرگانی اصفهان با اشاره به مشکل دیگر با این عنوان که وارد کردن آمار بسیار خسته‌کننده است، خاطرنشان کرد: این سامانه زیرساخت و شبکه مناسبی ندارد. به این ترتیب معدن‌دار در ورود اطلاعات معدنی سختی‌های بسیاری دارد. به این ترتیب دشواری‌های ارائه آمار روزانه، سالیانه و ماهانه معدنکار را پیر کرده است. هر لحظه هم امکان قطعی سرور وجود دارد. در نتیجه محدودیت‌ها باعث شده که این سامانه به سمتی برود که خروجی مناسبی از آن نبینیم.
فرهادی ادامه داد: مشکل بزرگ‌تر اینکه برای سامانه چندین دسترسی طراحی شده که بر اساس آن باید همزمان منابع طبیعی و محیط‌زیست و… به آن دسترسی داشته باشند اما متاسفانه به هیچ عنوان این سازمان‌ها به روز نیستند. به این صورت که وقتی معدنکار با مشکل ثبت محدوده روبه‌رو می‌شود، به ناگهان متوجه می‌شود که محیط‌زیست یا منابع طبیعی به آن اجازه فعالیت نداده‌اند. به این ترتیب کمتر شاهد یکپارچگی اطلاعات و ایجاد پنجره واحد هستیم.
فاجعه در حوزه معدن
با توجه به اینکه مشکل در زیرساخت‌هاست و ازآنجاکه بعید است سازمان صمت نتواند زیرساخت‌ها را تامین کند، بنابراین تصور می‌شود که دخالت انسانی این حوزه را خراب کرده است. به این ترتیب پیش از اصلاح زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، بخش مدیریت باید از این آشفتگی درآید.
مشاور کمیسیون معادن اتاق بازرگانی اصفهان با اشاره به نبود هماهنگی‌های مناسب در این حوزه تصریح کرد: به نظر می‌رسد یک رانت بزرگ اطلاعاتی پشت ماجراست و قصد و غرض‌هایی هم وجود دارد. وقتی معدنکار متوجه می‌شود که دسترسی‌اش به سامانه در زمان ثبت پاک می‌شود و سرور قطع می‌شود در واقع نشانگر وقوع یک فاجعه در حوزه معدن است!
او با بیان اینکه سامانه در کنترل عده‌ای خاص قرار دارد، خاطرنشان کرد: یکی از ایرادات جدی که به سامانه کاداستر وارد است اینکه گویا در دستان عده‌ای خواص قرار دارد که هر زمانی هر کاری بخواهند، انجام می‌دهند.
فرهادی تصریح کرد: وقتی پارامتری را طراحی می‌کنیم وسپس اجازه دسترسی را می‌گیریم و نقصان ایجاد می‌کنیم و اجازه نمی‌دهیم که اطلاعات به درستی وارد شوند، مسلما کارکرد اصلی را از بین می‌بریم. این در حالی است که ورود سرمایه‌گذار به هر بخش نیازمند آرامش و ثبات است. به این ترتیب نمی‌توانیم از بخش معدن توقع داشته باشیم اما کمترین‌ها را برایش تامین کنیم.
سامانه ناقص
سامانه ثبت و صدور مجوز‌های معدنی با عنوان «کاداستر معدن» با اینکه حدود ۱۰ سال است راه‌اندازی شده، اما همچنان ناقص باقی مانده و باعث سردرگمی سرمایه‌گذاران بخش معدن شده است. سامانه کاداستر معدن قرار بود سازوکاری شفاف و شیشه‌ای در واگذاری معادن ایجاد کند، اما اکنون سنگری برای سودجویان شده است.
در این خصوص داریوش اسماعیلی رییس اسبق سازمان نظام مهندسی معدن ایران نیز می‌گوید: این سامانه بین ۱۰ تا ۱۵ درصد از فعالیت‌های معدنی را پوشش می‌دهد و نواقص زیادی دارد، این سامانه فقط در ارتباط با بخش اکتشاف فعالیت می‌کند و هنوز بخش استخراج در آن فعال نشده است. همچنین موضوع حقوق دولتی معادن در این سامانه فعال نیست تا بتوان از طریق آن مبالغ مربوط به حقوق دولتی معادن را تعیین کرد.
کاداستر معادن در حوزه ماشین‌آلات معدنی هم هیچ اطلاعاتی به کاربر نمی‌دهد. دراین باره احد علیخانی کارشناس صنایع معدنی می‌گوید: اطلاعات مربوط به ماشین‌آلات معدنی باید در این سامانه وارد شود و بتوان از طریق آن مشاهده کرد که چه نوع ماشین‌آلاتی در هر کدام از معادن فعال است.
همچنین در این خصوص سجاد غرقی نایب رییس کمیسیون معدن اتاق ایران گفته است: کسانی که وارد سامانه می‌شوند و می‌خواهند در مزایده‌های واگذاری معادن شرکت کنند، هیچ اطلاعاتی درباره نوع ذخایر و داده‌های اکتشافی محدوده‌ها ندارند که این موضوع می‌تواند باعث رانت اطلاعاتی شود، در حالی که باید اطلاعات در دسترس همه باشد.
همچنین گفته می‌شود که این سامانه سرمایه‌گذاران واقعی را سردرگم کرده است؛ چرا که بعد از ثبت برخی محدوده‌ها، مشخص می‌شود که سایر دستگاه‌ها اجازه اکتشاف در آن محدوده را نمی‌دهند. در این خصوص احد علیخانی می‌گوید: شرکتی که در یک محدوده سرمایه‌گذاری کرده است یکباره با سازمان محیط زیست یا منابع طبیعی دچار چالش می‌شود. این در حالی است که اگر اکتشاف در یک محدوده از نظر سایر دستگاه‌ها ممنوع است، وزارت صنعت هم نباید آن محدوده را در سامانه واگذار کند.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهصنعت و معدنلینک کوتاه :