بایدن زیر تیغ حقوق بشر

به گزارش جهان صنعت نیوز:  به نوشته CNN، به نظر می‌رسید که جلسات جده عمدتا با تنظیم مجدد روابط ایالات متحده با پادشاهی عربستان پس از سال‌ها تنش پس از مرگ خاشقجی همراه باشد، اما حتی بیشتر از اعلامیه‌های سیاستگذاری و بحث‌های رسمی، این تعاملات شخصی بین رییس‌جمهور ایالات متحده -که زمانی وعده داده بود عربستان سعودی را منفور کند- و حاکم واقعی پادشاهی بود که بیشترین توجه را به خود جلب کرد.

بایدن در خانه ولیعهد با خوش و بش و کوبیدن مشت‌ها به یکدیگر، با بن سلمان ولیعهد سعودی دیدار کرد؛ امری که بلافاصله در رسانه‌های جهانی خبرساز شد؛ نشستی برگزار شد که به ظاهر او را همتای رییس‌جمهور آمریکا نشان داد؛ در حالی که کاخ‌سفید تاکید داشت که بایدن عمدتا تنها با ملک سلمان پادشاه عربستان تعامل دارد.

رییس‌جمهور آمریکا به دلیل نوع تعامل با ولیعهد سعودی در نخستین دیدار حضوری توسط گروه‌های حقوق بشری، دموکرات‌ها و همچنین مدیر اجرایی واشنگتن پست به شدت مورد انتقاد قرار گرفت. این تصاویر از بایدن و ولیعهد سعودی که با نام MBS نیز شناخته می‌شود، به سرعت توسط دولت سعودی از جمله در تلویزیون دولتی عربستان سعودی و توئیتر تبلیغ شد.

بایدن به جده آمد و به دنبال راه‌حلی برای یکی از مهم‌ترین مشکلات سیاسی خود در داخل -قیمت بالای بنزین- بود، زیرا دیپلماسی با پادشاهی سعودی و سایر متحدانش در خاورمیانه به عنوان یکی از معدود مسیرهایی تلقی می‌شد که او می‌توانست برای تسکین این درد در پیش بگیرد.

منتقدان استدلال ‌کردند که ضربه اول بن سلمان را درست بیش از یک سال پس از اینکه آمریکا گزارش اطلاعاتی را از طبقه‌بندی خارج کرد که نشان می‌داد ولیعهد شخصا دستور قتل خاشقجی را صادر کرده بود، در صحنه جهانی تایید کرد. فرد رایان، مدیر اجرایی واشنگتن پست، گفت که ضربه مشت بایدن شرم‌آور بود و این دیدار حتی بدتر از دست دادن بود، زیرا سطحی از صمیمیت و راحتی را پیش‌بینی می‌کرد که به MBS رستگاری بی‌دلیلی را ارائه می‌کرد که او به شدت به دنبال آن بود. همچنین این یک ژست خیره‌کننده برای رییس‌جمهوری بود که در جریان مبارزات انتخاباتی استدلال کرد که عربستان سعودی را در صحنه جهانی منفور خواهد کرد و آنها را مجبور به پرداخت بهای آن خواهد کرد.

به نوشته ‌هافینگتون پست، رویکرد بایدن در قبال ولیعهد عربستان، حس عادی بودن روابط آمریکا و عربستان را منتقل کرد؛ موضوعی که بن سلمان از سال ۲۰۱۸، زمانی که با عصبانیت جهانی و خشم بی‌سابقه واشنگتن نسبت به قتل جمال خاشقجی توسط عوامل سعودی در ماموریتی به دستور خودش مواجه شد آن را جست‌وجو می‌کرد. ترامپ قبلا بارها از ولیعهد عربستان دفاع کرد، اما فشارهای عمومی او را مجبور کرد به برخی از حمایت‌های آمریکا از عملیات نظامی عربستان در یمن پایان دهد و سناتورهای هر دو حزب اصلی کنگره نیز به قطعنامه‌ای برای محکومیت ولیعهد عربستان رای مثبت دادند. آغوش بازی که روز جمعه به نمایش گذاشته شد، پیام بازپروری تمام و کامل ولیعهد عربستان را ارائه کرد.

در این میان، احوالپرسی بایدن با ولیعهد عربستان، از مدیرعامل واشنگتن پست گرفته تا آدام شیف، نماینده مجلس نمایندگان از ایالت کالیفرنیا را به شدت عصبانی کرد و آنها از این حرکت شرم‌آور انتقاد کردند.

آدام شیف در توئیتی نوشت: اگر به یادآوری بصری تداوم سلطه نیروهای مستبد کشورهای غنی از نفت بر سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه نیاز داشته باشیم ما امروز به آن دست یافتیم. نخستین دیدار بایدن و ولیعهد عربستان بدتر از هزار کلمه بود. اشلی پارکر خبرنگار روزنامه واشنگتن پست نیز نوشت: این اولین برخورد به جای دست دادن بود اما بایدن با کسی دیدار کرده که دستور قتل و مثله کردن روزنامه آمریکایی را داده است.

مهدی حسن مجری شبکه ام اس ان بی‌سی توئیت کرد: در ۶ ماه گذشته بایدن و آمریکا پوتین و روسیه را به خاطر حقوق بشر، جنگ غیرقانونی و استبدادگری مورد انتقاد شدید قرار داده‌اند. آمریکا اکنون شاهد سیاست دوگانه خارجی آمریکاست که به طور کامل به نمایش گذاشته شده است. کاخ‌سفید از شراکت راهبردی دولت بایدن با عربستان سعودی دفاع کرده و گفته است که رییس‌جمهور خواهان دستیابی به صلح با این کشور است.

گفتنی است، یک مسوول عربستانی با افشای جزئیاتی از دیدار رییس‌جمهور آمریکا با ولیعهد سعودی اعلام کرد زمانی که بایدن در ابتدای این دیدار به پرونده ترور جمال خاشقجی اشاره کرد، بن سلمان در پاسخ به او عملکرد آمریکا در زندان ابوغریب را یادآور شد. بن سلمان به بایدن گفت که چنین اتفاقی در هر نقطه‌ای از جهان رخ می‌دهد، همان‌گونه که در همان سالی که این اتفاق تاسف‌بار رخ داد، خبرنگاران دیگری در دیگر نقاط جهان به قتل رسیدند، آمریکا نیز مرتکب برخی اشتباهات شده مثل ماجرای زندان ابوغریب در عراق و دیگر خطاها اما آنچه انتظار می‌رود این است که کشورها به این اشتباهات رسیدگی کرده و اقداماتی را برای جلوگیری از تکرار آنها در پیش بگیرند. به گفته مسوول سعودی یاد‌شده، بن سلمان در ادامه این گفت‌وگو نیز ماجرای ترور شیرین ابوعاقله، خبرنگار فلسطینی- آمریکایی را یادآور شد و گفت، آمریکا و کشورهای جهان چه اقداماتی در این خصوص انجام دادند؟!

در این میان، نامزد خاشقجی، بایدن را بابت دیدارش با ولیعهد عربستان مورد انتقاد قرار داده و گفت که دست بایدن به خون قربانی بعدی ولیعهد سعودی آلوده است. جنگیز همچنین در توئیتی، تصویری از جو بایدن و بن سلمان را در حالی که دارند مشت‌هایشان را به هم می‌زنند، منتشر کرد. وی در ادامه تصویر نوشته است: «هی آقای رییس‌جمهوری آمریکا! این همان مسوولیت‌پذیری‌ای بود که بابت قتل جمال به من وعده داده بودی؟ دست تو به خون قربانی بعدی ولیعهد عربستان آلوده است.»

جدا از بحث‌های سیاسی و حقوق بشری در جریان سفر رییس‌جمهور آمریکا به عربستان، دو کشور در زمینه‌های مختلف همچون بهداشت، انرژی، هوا فضا و اطلاعات ۱۸ توافقنامه و یادداشت همکاری امضا کردند. از میان این ۱۸ توافقنامه و یادداشت همکاری امضاشده بین دو طرف، ۱۳ قرارداد توسط وزارت نیرو، وزارت سرمایه‌گذاری، کمیسیون سلطنتی مناطق صنعتی «جبیل» و «ینبع» و تعدادی از شرکت‌های بخش خصوصی، با گروهی از شرکت‌های پیشرو آمریکایی مانند صنایع هوافضای بوئینگ، صنایع دفاعی ریتون، شرکت مدترونیک، شرکت دیجیتال دیاگنوستیک، و شرکت اکوا در بخش مراقبت بهداشت، و تعدادی دیگر از شرکت‌های آمریکایی متخصص در زمینه‌های انرژی، گردشگری، آموزش، تولید و منسوجات، امضا شد.

بیانیه مشترک ریاض و واشنگتن

در پایان نخستین روز سفر جو بایدن، رییس‌جمهوری آمریکا به عربستان و دیدارهایش با پادشاه و ولیعهد این کشور، دو کشور بیانیه مشترکی را درباره جرئیات دیدارهای وی با مقامات سعودی صادر کردند. این نخستین سفر بایدن به عربستان از زمان آغاز ریاست‌جمهوری است. در متن بیانیه مشترک عربستان و آمریکا، آمده که بایدن و محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان جنبه‌های مشارکت راهبردی میان ریاض و واشنگتن طی دهه‌های آینده با هدف ارتقای منافع و چشم‌انداز مشترک آنها برای خاورمیانه را بررسی کردند.

در این بیانیه آمده است: دو طرف روابط تاریخی و مشارکت عربستان و آمریکا را مورد بررسی قرار دادند و رهبران دو کشور همچنین بر اهمیت ادامه تقویت این مشارکت راهبردی توافق و تاکید کردند که مشارکت عربستان و آمریکا سنگ بنای امنیت منطقه در دهه‌های گذشته بوده است. دو طرف بر اهمیت حل و فصل مناقشات بین‌المللی از راه‌های دیپلماتیک و مسالمت‌آمیز و کاهش بحران‌های انسانی از طریق ارائه حمایت‌های اقتصادی و مالی از کشورهای منطقه تاکید کردند.

انرژی

در بیانیه مشترک ریاض و آمریکا همچنین آمده است: دو طرف بر اهمیت همکاری استراتژیک اقتصادی و سرمایه‌گذاری به ویژه با توجه به بحران کنونی اوکراین و پیامدهای آن و همچنین تعهد خود به برقراری ثبات در بازارهای جهانی انرژی تاکید کردند. بایدن تعهد عربستان به حمایت از برقراری تعادل در بازارهای جهانی نفت به منظور دستیابی به رشد اقتصادی پایدار را ستود. دو طرف توافق کردند که به طور منظم درباره بازارهای جهانی انرژی در کوتاه‌مدت و بلند‌مدت مشورت کنند.

امنیت و دفاع

بایدن در ادامه بر تعهد قوی و پایدار آمریکا برای حمایت از عربستان سعودی و تسهیل روند برخورداری ریاض از امکانات لازم در مقابله با تهدیدهای خارجی تاکید کرد. در بخش دیگری از این بیانیه آمده است: دو طرف بر اهمیت حفظ تحرکات آزاد تجاری از طریق خطوط راهبردی دریایی بین‌المللی به ویژه در باب المندب و تنگه هرمز تاکید کرده و از تشکیل گروه ویژه مشترک ۱۵۳ برای تمرکز بر امنیت باب المندب استقبال کردند. بایدن همچنین بر اهمیت افزایش همکاری میان نیروی دریایی عربستان و گروه ویژه ۵۹ ناوگان پنجم آمریکا برای بهبود نظارت، امنیت دریایی و حمایت از امنیت منطقه تاکید کرد.

جزیره تیران

بایدن در ادامه از تدارکات ریاض برای خروج نیروهای چندملیتی و ناظران (MFO) از جزیره تیران، به ویژه خروج نیروهای آمریکایی از این جزیره، با حفظ و تداوم همه تعهدات و رویه‌های موجود در این منطقه استقبال کرد. این منطقه از دریای سرخ برای اهداف گردشگری و اقتصادی توسعه خواهد یافت و در نتیجه به صلح، رفاه و امنیت منطقه کمک خواهد کرد.

حریم هوایی

در ادامه بیانیه عربستان و آمریکا همچنین تاکید شده است: در چارچوب تمایل عربستان سعودی به انجام تعهدات خود تحت کنوانسیون شیکاگو ۱۹۴۴، که بر عدم تبعیض میان هواپیماهای غیرنظامی مورد استفاده در ناوبری هوایی بین‌المللی تاکید دارد، اداره کل هوانوردی غیرنظامی عربستان اعلام کرد که تصمیم به باز کردن حریم هوایی این کشور به روی تمامی هواپیماهایی خواهد گرفت که الزامات اداره کل هوانوردی غیرنظامی را برای عبور از حریم هوایی رعایت می‌کنند.

همکاری منطقه‌ای و یمن

رهبران آمریکا و عربستان همچنین درباره برخی پرونده‌های منطقه‌ای بین‌المللی رایزنی کردند. دو طرف بر حمایت خود از آتش‌بس در یمن با میانجیگری سازمان ملل و اهمیت تداوم این آتش‌بس برای تبدیل آن به یک توافق صلح پایدار تاکید کردند. بایدن نیز از نقش ملک سلمان و محمد بن سلمان در دستیابی به آتش‌بس در یمن و تمدید آن قدردانی کرد. رهبران عربستان و آمریکا همچنین بر هدف خود برای پایان دادن به جنگ یمن تاکید کردند و از جامعه بین‌المللی خواستند که با اتخاذ یک موضع یکپارچه از انصارالله یمن بخواهد که به روند مذاکرات بازگردد.

دو طرف در ادامه بر حمایت از شورای ریاستی یمن تاکید و از این شورا به دلیل پایبندی آن به آتش‌بس تشکر و قدردانی کردند. دو طرف همچنین بر رفع تمامی موانع برای ورود کالاهای اساسی و انتقال کمک‌ها در داخل یمن تاکید کردند. آمریکا و عربستان همچنین تمامی طرف‌های منطقه‌ای را به ارائه کمک در راستای تثبیت آتش‌بس در یمن فراخواندند.

عراق

بایدن از نقش عربستان در تقویت روابط با عراق و توافقات در زمینه شبکه‌های برق که قرار است در حاشیه اجلاس امنیت و توسعه جده میان ریاض و شورای همکاری خلیج‌فارس به منظور تامین منابع جدید و متنوع برق برای عراق و مردم آن امضا شوند، استقبال کرد.

مساله فلسطین

طبق این بیانیه، بایدن و ملک سلمان در رابطه با مساله فلسطین بر پایبندی همیشگی خود به راه‌حل دو کشوری برای حل‌وفصل منازعه میان رژیم صهیونیستی و فلسطینی‌ها تاکید کردند. دو طرف همچنین راه‌حل «دو کشوری» را تنها راه‌حل و فصل درگیری میان فلسطینی‌ها و رژیم صهیونیستی خواندند. رهبران دو کشور درادامه بر عزم خود برای هماهنگی تلاش‌ها به منظور تشویق طرفین برای نشان دادن تعهد خود به راه‌حل دو کشوری تاکید کردند.

سوریه

دو طرف بر تعهد خود به حفظ وحدت، ثبات و تمامیت ارضی سوریه و حمایت از تلاش‌های فرستاده ویژه دبیرکل سازمان ملل به سوریه برای یافتن یک راه‌حل سیاسی در سوریه طبق قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت صادر سال ۲۰۱۵ تاکید کردند. رهبران عربستان و آمریکا همچنین بر لزوم جلوگیری از تجدید خشونت، حفظ توافقات آتش‌بس و اجازه ارسال بلامانع کمک‌های بشردوستانه و رسیدن آن به دست تمامی سوری‌های نیازمند این کمک‌ها تاکید کردند.

لبنان

در ادامه این بیانیه آمده است: دو طرف حمایت مستمر خود را از حاکمیت، امنیت، ثبات و نیروهای مسلح لبنان که از مرزهای این کشور محافظت می‌کنند، اعلام کردند. دو کشور با اشاره به موضوع تشکیل دولت لبنان نیز بر اهمیت تحقق این هدف و اجرای اصلاحات سیاسی و اقتصادی همه‌جانبه به منظور غلبه بیروت بر بحران‌های موجود تاکید کردند. دو طرف در ادامه خواستار گسترش دامنه تسلط دولت لبنان بر تمامی اراضی این کشور و اجرای تصمیمات مربوطه شورای امنیت و توافقنامه «طائف» در راستای حفاظت از حاکمیت خود شدند.

اوکراین

دو طرف با تاکید بر اهمیت احترام به اصول حقوق بین‌الملل، تمامیت ارضی و حاکمیت ملی بر اصول مندرج در قطعنامه شماره ES-1/11 مجمع عمومی سازمان ملل مصوب ۲ مارس ۲۰۲۲ میلادی، که مورد حمایت همه اعضای شورای همکاری خلیج‌فارس بود، تاکید کردند. آمریکا و عربستان همچنین در این باره بر تعهد خود برای ارائه کمک‌های بشردوستانه حیاتی به مردم اوکراین و تضمین صادرات بلامانع غلات و گندم برای کاهش بحران‌های غذایی جهانی که تعدادی از کشورهای خاورمیانه و آفریقا را تهدید می‌کند، تاکید کردند.

سودان و لیبی

در این بیانیه همچنین آمده است که بایدن و مقامات عربستان به پرونده چند کشور آفریقایی نیز پرداختند. دو طرف بر اهمیت گفت‌وگو میان طرف‌های سودانی و احیای روند سیاسی در این کشور تاکید کردند. ریاض و واشنگتن همچنین از تلاش‌های هیات سازمان ملل برای حمایت از راه‌حل سیاسی در سودان تشکر و قدردانی کردند. آنها همچنین بر حمایت از ملت لیبی و برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری و پارلمانی این کشور در سریع‌ترین زمان ممکن و همچنین حمایت از توافق آتش‌بس در لیبی تاکید کردند.

افغانستان

طبق آنچه در بیانیه ریاض و واشنگتن آمده است، عربستان و آمریکا بر ضرورت حمایت از امنیت افغانستان و مقابله با تهدید تروریست‌های مستقر در این کشور تاکید کردند. دو طرف ضمن تاکید بر اهمیت تداوم ارائه کمک‌های بشردوستانه به کابل، اعلام کردند که از برآورده شدن حق و حقوق ملت افغانستان؛ ازجمله حقوق زنان برای برخورداری از آموزش و تعلیم و همچنین حق کار کردن حمایت می‌کنند.

مقابله با تروریسم

دو طرف بر اهمیت مقابله با تروریسم و افراط‌گرایی و تعهد مستمر خود به مقابله با دو گروه القاعده و داعش، مبارزه با تبلیغات افراط‌گرایان و قطع کانال‌های تامین مالی تروریسم تاکید کردند. آمریکا و عربستان همچنین موفقیت ائتلاف بین‌المللی در زمینه شکست داعش را ستودند و بر ادامه فعالیت این ائتلاف و تلاش مداوم آن برای بازگرداندن بازمانده‌های داعش و خانواده‌های آنها به کشورهای اصلی‌شان تاکید کردند.

اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسی