تحولات جدید تجارت جهانی
به گزارش جهان صنعت نیوز: بر اساس این گزارش، در بخش تحولات جهان، مقامات گازپروم اعلام کردند صادرات از طریق خط لوله نورداستریم۱ که گاز طبیعی روسیه از سال ۲۰۱۱ از طریق آن به آلمان صادر میشد، برای انجام کارهای تعمیر و نگهداری برنامهریزیشده برای حدود ۱۰ روز متوقف شد. اروپا نگران است که روسیه گاز را به سلاح تبدیل کرده و تعلیق تحویل گاز فراتر از جدول زمانی ۱۰روزه تمدید شود. در تحولات منطقهای نیز امارات عربی متحده، سومین موافقتنامه مشارکت جامع اقتصادی در یک سال اخیر را با اندونزی امضا کرد. پیش از این، امارات متحده عربی با هند و رژیم صهیونیستی قراردادهای مشابه امضا کرده بود. ترکیه چهارمین کشوری است که امارات امضای قرارداد مشابهی با آن را در دست مذاکره دارد. برآوردها نشان میدهد موافقتنامههای تجارت آزاد امارات با هند، رژیم صهیونیستی و اندونزی در سال ۲۰۳۰ به افزایش ۲/۶ درصدی تولید ناخالص داخلی این کشور منجر شود. همچنین دادههای تازه نشان میدهد برای اولینبار در بیش از سه دهه، آلمان کسری تجاری ماهانه خود را ثبت کرده و بزرگترین اقتصاد اروپا به دلیل قطع زنجیره تامین و قیمتهای بیسابقه انرژی در پیامد جنگ اوکراین با دشواریهای فزایندهای مواجه شده است.
روسیه گاز را به سلاح تبدیل میکند؟
مقامات گازپروم اعلام کردهاند که صادرات از طریق خط لوله نورداستریم ۱ که گاز طبیعی روسیه از سال ۲۰۱۱ از طریق آن به آلمان صادر میشده برای انجام کارهای تعمیر و نگهداری برنامهریزیشده برای حدود ۱۰ روز تا ۲۱ جولای متوقف شد. با آغاز کار تعمیر و نگهداری خط لوله نورداستریم اگر گاز را از طریق دریای بالتیک به آلمان میرسانده اروپا آماده توقف طولانیمدت عرضه گاز روسیه است. خط لوله نورداستریم۱ بزرگترین زیرساخت واردات گاز اروپا است که سالانه حدود ۵۵ میلیارد مترمکعب گاز را از روسیه به آلمان منتقل میکند. اروپا نگران است که تعلیق تحویل گاز فراتر از جدول زمانی ۱۰روزه تمدید شود، آمادهسازی عرضه زمستانی، منطقه را از مسیر خارج کند، بحران گاز را تشدید کند، باعث افزایش سرسامآور قبوض انرژی برای خانوارها و باعث اقدامات اضطراری از سوی سیاستگذاران شود. اتحادیه اروپا تقریبا ۴۰ درصد از گاز خود را از طریق خطوط لوله روسیه دریافت میکند. برخی مقامات آلمان، معتقدند کرملین ممکن است پس از پایان برنامهریزیشده تعمیر و نگهداری، به کاهش عرضه انرژی اروپا ادامه دهد، جریان گاز روسیه به اروپا در ماههای اخیر حدود ۶۰ درصد کاهش یافته است. گازپروم، تاخیر در بازگشت تجهیزات سرویسدهی این شرکت توسط زیمنس انرژی آلمان در کانادا را دلیل کاهش جریان گاز اعلام کرده است.
کانادا اخیرا اعلام کرد که یک توربین گازی تعمیرشده را برای استفاده در خط لوله نورداستریم۱ به آلمان باز میگرداند و در عین حال تحریمها علیه بخش انرژی روسیه را نیز گسترش میدهد. روسیه اعلام کرد که در صورت باز گرداندن توربین در حال تعمیر در کانادا، عرضه گاز به اروپا را افزایش خواهد داد. اگر پوتین قطع کامل گاز را فراتر از پایان برنامهریزی شده تعمیر و نگهداری خط لوله نورداستریم۱ ترتیب دهد، آلمان احتمالا مجبور خواهد شد اقدامات اضطراری برای توزیع گاز محدود در سراسر کشور اتخاذ کند. مهمتر آنکه آلمان به کانونی برای کل اتحادیه اروپا تبدیل شده است. آلمان بزرگترین جمعیت اروپا، بزرگترین اقتصاد، بزرگترین مصرفکننده گاز و بزرگترین واردکننده گاز روسیه است و ۹ مرز زمینی دارد؛ بنابراین، هر آنچه در آلمان اتفاق میافتد به بقیه اروپا سرایت میکند. در سالهای اخیر، کمبود منابع مربوط به تعمیر و نگهداری از طریق نورداستریم با افزایش جریان از طریق اوکراین با لهستان جبران شد؛ این امکان اکنون وجود ندارد.
اندکی پیش از این اقدام، روسیه انتقال نفت از طریق مهمترین خط لوله نفتی قزاقستان به اتحادیه اروپا را متوقف کرده بود. با افزایش فشارهای تحریمی بر روسیه، پوتین میکوشد از انرژی و غذا به عنوان اهرمهای فشار و چانهزنی استفاده کند. اروپا به سختی تلاش میکند برای زمستانی سخت و بدون گاز روسیه آماده شود. پوتین در مقابل تلاش دارد با پیشدستی در قطع گاز، برنامههای اروپا را با شکست مواجه کند و گاز را همچنان به عنوان اهرم فشار نگه دارد.
احتمال کاهش تعرفههای مالی علیه چین
دولت بایدن احتمالا به زودی بخشی از تعرفههای اعمالی بر کالاهای چینی را تعلیق خواهد کرد. بر مبنای دادههایی که رسانههای آمریکایی منتشر کردهاند، همچنان در درون دولت بایدن بر سر دامنه تعلیق تعرفهها و آثار آن اختلاف نظر وجود دارد. برخی گزارشها از تعلیق تعرفه بر ۱۰ میلیارد دلار از صادرات چین حکایت دارد. دولت ترامپ ۳۶۰ میلیارد دلار از صادرات چین به آمریکا را مشمول تعرفههای سنگین کرده که همچنان پابرجاست. حامیان این سیاست در درون دولت بایدن معتقدند که این اقدام به کاهش ۱ درصدی تورم و بهبود موقعیت دموکراتها در انتخابات کنگره در نوامبر ۲۰۲۲ کمک میکند. مخالفان اما از شکلگیری تصویر ضعیفی از بایدن در مقابله با چین نگرانند. از همین رو دولت بایدن به موازات این اقدام احتمالی، اقداماتی برای فشار بر چین در جهت کاهش یارانههای دولتی را نیز در نظر گرفته است.
توافق تجارت آزاد هند و بریتانیا در آینده نزدیک
وزیر بازرگانی هند اعلام کرد دهلینو در مسیر منعقد کردن یک توافق تجاری کامل با بریتانیا تا ماه اکتبر است. او تاکید کرد که مذاکرهکنندگان تقریبا نیمی از آنچه که یکی از جاهطلبانهترین توافقهای بریتانیا از زمان برگزیت خواهد بود را نهایی کردهاند. وزیر بازرگانی هند گفته است که ۱۱ فصل از ۲۶ فصل پیشنهادی این پیمان مورد توافق قرار گرفته است. هند پس از امضای موافقتنامههای تجارت آزاد با امارات متحده عربی و استرالیا به دنبال توافقات مشابه با بریتانیا، اتحادیه اروپا و کانادا است. از دیگر سو لندن توافق با دهلینو را محور استراتژی اقتصادی خود پس از برگزیت میداند. هند میکوشد ظرف ۳۰ سال آتی از اقتصادی ۳ تریلیون دلاری به یک اقتصاد ۳۰ تریلیون دلاری تبدیل شود و توافقنامههای تجارت آزاد را ابزاری در این راستا میداند.
هند در پی سهم بیشتر در منابع نفتی روسیه
رسانههای هندی از کوششهای هند برای افزایش حضور در صنعت نفت روسیه خبر دادهاند. شرکت نفت و گاز طبیعی هند (ONGC) در حال اعزام نیروی انسانی بیشتری برای ایفای نقش بزرگتر در بهرهبرداری از میدان نفتی ساخالین -۱ پس از خروج اکسونموبیل است. این شرکت ۲۰ درصد از سهام این پروژه انرژی را در خاور دور روسیه در اختیار دارد.ONGC همچنین در حال بررسی خرید سهام بیشتر در میادین نفت و گاز روسیه از شرکتهای غربی است که قصد خروج از این کشور را دارند. این شرکت قصد دارد برای ۳۰ درصد سهام اکسون در ساخالین-۱ و ۵/۲۷ درصد سهام شل در پروژه ساخالین-۲ در مناقصه شرکت کند.
تسریع صادرات غلات از اوکراین
جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اخیرا از دو برابر شدن صادرات غلات اوکراین از طریق اتحادیه اروپا در ماه ژوئن در مقایسه با مدت مشابه در ماه می خبر داد. به گفته وی، از آوریل ۸/۵ میلیون تن غلات اوکراین توسط اتحادیه اروپا به بازارها منتقل شده است. او مسکو را متهم کرد که میلیونها تن غلات را در انبارهای اوکراین مسدود کرده و از غذا به عنوان سلاح جنگی استفاده میکند. بورل نوشت: «۲/۱ میلیارد نفر به شدت در معرض آسیبهای ناشی از افزایش قیمت مواد غذایی و انرژی و سختتر شدن شرایط مالی قرار دارند.» روسیه اما این اتهامات را رد کرده است. غرب، روسیه را به دلیل مسدود کردن بنادر اوکراین که حمل غلات این کشور را غیرممکن میکند، مقصر میداند. مسکو پاسخ داده است که اگر کییف بنادر خود را از مین پاک کند، عبور امن محمولههای غلات را تضمین میکند. اوکراین که یکی از تولیدکنندگان عمده محصولات کشاورزی است، به دلیل درگیریها قادر به صادرات غلات خود از طریق دریا نیست و تخمین زده میشود که در حال حاضر ۲۲ تا ۲۵ میلیون تن غلات در بنادر این کشور، انبار شده است.
وضع قوانین پرداخت جدید صادرات غلات توسط روسیه
روسیه صادرات غلات را فقط به کشورهای «دوست» و در ازای دریافت روبل محدود کرده است. تاکنون مصر بزرگترین مشتری غلات روسیه بوده است. افزون بر این روسیه چندین قرارداد با شرکای خود امضا کرده که ارزش این قراردادها مجموعا ۳ میلیارد روبل (بیش از ۴۷ میلیون دلار) است. پوتین اخیرا مدعی شد که برداشت غلات امسال میتواند بزرگترین برداشت باشد، زیرا انتظار میرود این کشور ۱۳۰ میلیون تن غلات از جمله ۸۷ میلیون تن گندم، برداشت کند. بازار جهانی غلات به شدت تحت تاثیر اختلال در صادرات از اوکراین و سایر تولیدکنندگان عمده گندم، هند و قزاقستان قرار گرفته است. هند و قزاقستان، صادرات گندم را برای تضمین امنیت غذایی در داخل، ممنوع کردهاند. این تحولات منجر به افزایش قیمت غلات و هشدارهایی درباره بحران جهانی غذا شده است.
برنامه امارات برای تجارت ۱۰ میلیارد دلاری با اندونزی
هفته گذشته امارات عربی متحده، سومین موافقتنامه مشارکت جامع اقتصادی در یک سال اخیر را با اندونزی امضا کرد. با اجرایی شدن این موافقتنامه، دو کشور امیدوارند حجم تجارت دوجانبه را تا سال ۲۰۳۰ به ۱۰ میلیارد دلار در سال افزایش دهند. موافقتنامه تجارت آزاد در کانون این توافق جامع قرار دارد. بر مبنای این موافقتنامه حدود ۹۴ درصد از تعرفههای موجود در مبادلات تجاری دو کشور حذف خواهد شد. دولت اندونزی مدعی است که با اجرایی شدن این توافق صادرات این کشور به امارات عربی متحده طی یک دهه منتهی به ۲۰۳۰ حدود ۵۴ درصد رشد خواهد کرد. این توافق جامع، سومین پیمان تجاری بزرگ امارات عربی متحده از زمان اعلام برنامه گسترش روابط اقتصادی کشور در سال ۲۰۲۱ است. پیش از این، امارات متحده عربی با هند و رژیم صهیونیستی قراردادهای مشابه امضا کرده بود. ترکیه چهارمین کشوری است که امارات امضای قرارداد مشابهی را با آن در دست مذاکره دارد. برآوردها نشان میدهد موافقتنامههای تجارت آزاد امارات با هند، رژیم صهیونیستی و اندونزی در سال ۲۰۳۰ به افزایش ۶/۲ درصدی تولید ناخالص داخلی این کشور منجر شود. پیشبینی میشود حجم تجارت امارات و اندونزی در سال ۲۰۲۲ به ۴ میلیارد دلار افزایش یابد و در پیامد آن ۵۰ هزار شغل در دو کشور ایجاد شود.
صنایع اولویتدار در این موافقتنامه مشارکت جامع اقتصادی شامل گردشگری، ارتباطات، ساخت و ساز و خدمات تجاری است. افزون بر این دو کشور بر تجارت کالاهای حلال نیز تاکید کردهاند. اندونزی با جمعیتی ۲۷۳ میلیون نفری که ۸۰ درصد آن را مسلمانان تشکیل میدهند، بزرگترین بازار اقتصاد حلال در جهان است. بر اساس گزارش بانک مرکزی این کشور، هزینههای داخلی محصولات و خدمات حلال در سال ۲۰۲۰ به ۱۸۴ میلیارد دلار رسید و پیشبینی میشود تا سال ۲۰۲۵ نزدیک به ۱۵ درصد افزایش یابد. افزون بر این در قالب این توافق جامع امارات عربی متحده متعهد شده است ۱۰ میلیارد دلار در صندوق ثروت حاکمیتی اندونزی سرمایهگذاری کند تا به واسطه آن پروژههای زیرساختی در این کشور شتاب گیرد.
توافق حملونقل هوایی رژیم صهیونیستی و ترکیه
رژیم صهیونیستی و ترکیه، توافقنامه دوجانبه هوانوردی غیرنظامی امضا کردند. این اولین توافقنامه دوجانبه از سال ۱۹۵۱ است و به شرکتهای هواپیمایی رژیم صهیونیستی اجازه میدهد پس از ۱۵ سال پروازهای خود را به ترکیه از سر بگیرند. شرکتهای هواپیمایی رژیم صهیونیستی از سال ۲۰۰۷ تاکنون به ترکیه پرواز تجاری نداشتهاند، در حالی که شرکتهای هواپیمایی ترکیه روزانه ۱۶ پرواز به اسراییل انجام میدهند. ترکیش ایرویز سومین شرکت هواپیمایی بزرگ در اسراییل است که ۷ درصد از سهم بازار فرودگاه بن گوریون را در نیمه اول سال ۲۰۲۲ به خود اختصاص داده است. پگاسوس ترکیه با ۴ درصد سهم بازار در رتبه ششم قرار دارد. رژیم صهیونیستی همچنین اعلام کرده که دفتر اقتصادی و تجاری خود را در ترکیه بازگشایی خواهد کرد. دو طرف اخیرا تلاشها برای احیای روابط تیره شده را افزایش دادهاند. با وجود سالها تنش، دو طرف روابط تجاری خود را حفظ کردهاند و ترکیه یکی از مهمترین شرکای رژیم صهیونیستی است. تجارت دوجانبه در سال ۲۰۲۱، ۳۰ درصد افزایش یافت و به ۷/۷ میلیارد دلار رسید. رژیم صهیونیستی معتقد است این اقدام به بیش از ۱۵۰۰ شرکت رژیم صهیونیستی که در حال حاضر به ترکیه صادرات دارند کمک خواهد کرد.
سومین خط ریلی بین چین و قزاقستان در مسیر اجرا
سفیر قزاقستان در چین اعلام کرد که چین و قزاقستان به دلیل افزایش تقاضا برای حملونقل ریلی، ساخت سومین راهآهن در مرز بین دو کشور را در دستور کار قرار دادهاند. خط آهن چین – قزاقستان – ازبکستان موسوم به CKU، به ویژه در زمانی که تقاضا برای حملونقل ریلی در حال افزایش است، مفید است. سومین خط آهن مرزی چین و قزاقستان همچنین به این کشور آسیای مرکزی کمک میکند تا نقش برجستهتری را به عنوان هاب لجستیکی در امتداد شبکه قطارهای باری چین – اروپا ایفا کند. بر اساس آمار وزارت بازرگانی چین، در سال ۲۰۱۹، بیش از ۹۰ درصد قطارهای باری چین – اروپا از قزاقستان عبور کردهاند. بر اساس دادههای کمیسیون توسعه و اصلاحات ملی چین (NDRC) در پنج ماه اول سال جاری، ۶۱۵۷ رام قطار باری چین- اروپا از مسیر قزاقستان عبور کرد که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳ درصد افزایش داشت. راهآهن CKU به مدت دو دهه به دلیل اختلافات سیاسی و مشکلات فنی در مرحله مذاکرات باقی مانده بود.
CKU به قسمت جنوبی پل قارهای اوراسیای جدید تبدیل میشود و یک کریدور حملونقلی را تشکیل میدهد که شرق و جنوب شرق آسیا را به آسیای مرکزی و غربی، شمال آفریقا و جنوب اروپا متصل میکند. طول مسیر راهآهن CKU حدود ۵۲۳ کیلومتر است که ۲۱۳ کیلومتر در چین، ۲۶۰ کیلومتر در قرقیزستان و حدود ۵۰ کیلومتر در ازبکستان است. این راهآهن کوتاهترین مسیر برای حمل کالا از چین به اروپا و خاورمیانه خواهد بود که مسیر انتقال بار را ۹۰۰ کیلومتر کاهش میدهد و ۷ تا ۸ روز در زمان نقل و انتقال صرفهجویی میکند. انتظار میرود عملیات اجرایی این مسیر در بهار سال آینده آغاز شود. ذکر این نکته مفید است که قرقیزستان کوهستانی است و این خط به حفاری بیش از ۹۰ تونل نیاز دارد که زمستانهای سخت قرقیزستان نیز عملیات اجرایی را پیچیده میکند.
اتصال چین به این خط از پایانه راهآهن کاشغر در استان سین کیانگ خواهد بود که به شبکه ریلی ملی چین متصل است. این خط از ازبکستان، میتواند با راهآهن ازبکستان- ترکمنستان به بندر ترکمنباشی در دریای خزر متصل شود و با بندر باکو در آذربایجان و مسیرهای حمل ونقلی گرجستان، ترکیه و کشورهای اتحادیه اروپا در دریای سیاه بلغارستان و رومانی تلاقی کند. این خط همچنین میتواند به سمت جنوب به بنادر ایران مانند انزلی رفته و از طریق کریدور حملونقل بینالمللی شمال- جنوب (INSTC) به بنادر جنوب ایران متصل شود و نهایتا به دسترسی دریایی به خاورمیانه، شرق آفریقا و هند منتهی میشود.
اولین کسری تجاری آلمان پس از ۳۰ سال
برای اولین بار در بیش از سه دهه، آلمان کسری تجاری ماهانه خود را ثبت کرده است و بزرگترین اقتصاد اروپا به دلیل قطع زنجیره تامین و قیمتهای بیسابقه انرژی در پیامد جنگ اوکراین با دشواریهای فزایندهای مواجه شده است. صادرات برای سالها موتور اقتصادی آلمان بوده است، اما افزایش شدید قیمت انرژی ناشی از اقدامات روسیه برای محدود کردن میزان گاز طبیعی صادراتی به اروپا، قیمت محصولات تولید شده در آلمان را افزایش داده است. بر اساس آمار منتشر شده توسط اداره آمار فدرال، صادرات در ماه می ۵/۰ درصد نسبت به آوریل کاهش یافت، در حالی که واردات ۷/۲ درصد افزایش یافت و شکافی یک میلیارد دلاری ایجاد کرد. از سال ۱۹۹۱، این اولین بار است که واردات از صادرات پیشی میگیرد. این تغییر ناگهانی میتواند نشاندهنده چالشهای جدی در بخشهایی از اقتصاد آلمان باشد؛ جایی که از هر چهار شغل، یک شغل به صادرات متکی است. اتکا به انرژی وارداتی (قبل از شروع جنگ، روسیه بیش از نیمی از گاز طبیعی کشور را تامین میکرد) فشار هزینهها بر شرکتهای آلمانی را افزایش داده است.
کاهش فروش کالاهای آلمانی در روسیه از جمله دلایل کاهش صادرات بوده است. روسیه برای سالها بازار قدرتمندی برای تولیدکنندگان آلمانی بود اما از زمان تهاجم به اوکراین، روند صادرات به این کشور نزولی بود، زیرا شرکتها فعالیت تجاری خود را در این کشور متوقف کردند. در مقایسه با یک سال گذشته، فروش به روسیه بیش از ۵۰ درصد کاهش یافته است، اگر روسیه تصمیم بگیرد تحویل گاز خود را به طور کامل قطع کند، وضعیت اقتصادی آلمان میتواند حتی وخیمتر شود. در ماه ژوئن، گاز پروم، میزان گاز تحویلی به آلمان از طریق خط لوله نورد استریم ۱ را ۶۰ درصد کاهش داد.
رشد یک تریلیون دلاری تجارت جهانی در سه ماهه اول ۲۰۲۲
گزارش جدید آنکتاد در مورد تجارت جهانی نشان از رشد یک تریلیون دلاری در مقایسه با مدت مشابه سال ۲۰۲۱ دارد. ارزش تجارت جهانی در سه ماهه اول ۲۰۲۲ به رکورد ۷/۷ تریلیون دلار رسید که در مقایسه با سه ماهه اول ۲۰۲۱ حدود یک تریلیون دلار افزایش داشت. این رشد که نشاندهنده افزایش حدود ۲۵۰ میلیون دلاری نسبت به سه ماهه چهارم ۲۰۲۱ است، با افزایش قیمت کالاها همراه است، زیرا حجم تجارت به میزان بسیار کمتری افزایش یافته است. اگرچه انتظار میرود که روند رشد تجارت جهانی مثبت بماند، رشد تجارت در سه ماهه دوم ۲۰۲۲ به کندی تداوم خواهد یافت. این گزارش تاکید کرده که جنگ در اوکراین عمدتا از طریق افزایش قیمتها شروع به تاثیرگذاری بر تجارت بینالملل کرده است. از منظر این گزارش افزایش نرخ بهره و پایان دادن به بستههای محرک اقتصادی احتمالا تاثیر منفی بر حجم تجارت برای مدت باقی مانده سال ۲۰۲۲ خواهد داشت. نوسانات قیمت کالاها و عوامل ژئوپلیتیکی نیز همچنان تحولات تجاری را با پیشبینیناپذیری مواجه خواهد کرد. نمودارهای ذیل دادههای گزارش جدید آنکتاد را نشان میدهند.
بخش دیگری از دادههای قابل تامل این گزارش معطوف به تحول در تجارت روسیه و اوکراین با سه اقتصاد بزرگ جهان، آمریکا، چین و اتحادیه اروپا است. بررسیها نشان میدهد، تجارت اوکراین با این قدرتها به شدت کاهش یافته است، اما در مورد روسیه داستان متفاوت است. در حالی که صادرات روسیه به این کشورها افزایش یافته، اما واردات از این کشورها به صورتی چشمگیر کاهش یافته است. واردات روسیه در ماههای مارس و آوریل ۲۰۲۲ از چین، اتحادیه اروپا و آمریکا نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۲۱ به ترتیب ۱۸ درصد، ۵۹ درصد و ۸۳ درصد کاهش یافته است.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانلینک کوتاه :