یارانه نقدی یا کالابرگ؟

به گزارش جهان صنعت نیوز:  کوپن در راه است؛ این را به تازگی سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس اعلام کرده است. براساس گفته مهدی طغیانی، زیرساخت کالابرگ الکترونیک در حال آماده‌سازی است و براساس وعده داده شده، در شهریور ۱۴۰۱ آماده می‌شود.

طغیانی طی مصاحبه‌ای با ذکر این نکته که کالابرگ الکترونیک، مصوب بودجه سالانه مجلس است، گفته که دولت در اجرا، به دلیل اتفاقات اردیبهشت ماه و نیز اجرای حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، تفاوت‌هایی صورت داد، چون اوضاع آن گونه که تصور می‌شد، پیش نرفت.
وی عنوان کرده، براساس وعده داده شده، زیرساخت کالابرگ الکترونیک در شهریور ۱۴۰۱ آماده می‌شود و کالای اساسی و ضروری با توجه به قول دولت، به صورت کالابرگ ارائه می‌شود. طغیانی متذکر شده که مشمولان یارانه در قانون مشخص شده است و همین دامنه‌ای که مشمول یارانه هدفمندی شدند، کالابرگ نیز دریافت می‌کنند.

البته محمد سبحان حسنی، معاون سیاسی استانداری ایلام اعلام کرده بود: پرداخت کالای یارانه‌ای در شهر ایلام به طور آزمایشی اجرایی خواهد شد. پس از آن نیز اعلام شد که طرح کالابرگ در سه شهر گرمسار، آبیک و ایلام اجرا می‌شود.

اقلام مشمول طرح کالابرگ

سیدکریم حسینی نماینده مردم اهواز در مجلس نیز گفته که قرار است نرم‌افزاری را اجرایی کنند که پرداخت ۶ تا ۸ قلم کالا در قالب این نرم‌افزار به شکل الکترونیکی انجام شود، یعنی مشمولان این طرح وارد نرم‌افزار می‌شوند و فروشگاه‌هایی که برای فروش تعیین شدند هم این نرم‌افزار را دارند. اتفاقی که پس از اجرای این طرح خواهد افتاد، این است که مردم این اقلام موجود در نرم‌افزار را به قیمت شهریور ۱۴۰۰ خریداری و مبلغ را پرداخت می‌کنند و مابه‌التفاوت این مبلغ را دولت به فروشنده پرداخت می‌کند.

عضو کمیسیون اجتماعی مجلس اضافه کرده: این نرم‌افزار می‌تواند از تزریق پول به جریان اقتصادی کشور جلوگیری کند و راه‌حلی است که دولت وعده داده کار به این شکل اجرایی شود.

حسینی در پاسخ به این سوال که زمان اجرای این طرح نرم‌افزاری چه زمانی خواهد بود؟ عنوان کرد: من شنیده بودم که این طرح قرار بود از تیر ماه اجرایی شود که نشد و تیر هم به صورت نقدی پرداخت شد اما با صحبت‌هایی که شده ‌به‌نظر می‌رسد در روزهای نزدیک اجرا و پیاده‌سازی آن انجام شود و برای ماه مرداد به بهره‌برداری برسد.

وی تصریح کرد: اجرای این طرح تاثیر مثبت خود را خواهد داشت و قیمت‌ها واقعی می‌شوند اما نگرانی‌ای که وجود دارد برای کالاهایی است که خارج از این نرم‌افزار هستند که ما به دولت تذکر لازم را دادیم تا سازوکار نظارتی در مورد سایر اقلام هم وجود داشته باشد که جلوی این مساله گرفته شود و سایر اقلام قیمت‌هایشان بدون تغییر بماند.

در این میان، علیرضا قادری کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس نیز گفته که مهم‌ترین نکته در مورد پرداخت یارانه‌ها اطمینان از این مساله است که کم‌درآمدترین خانوارها نیز از آن بهره‌مند شوند. در بحث یارانه‌های نقدی، نکته یادشده وجود دارد و تقریبا می‌توان با اطمینان بالا مطمئن بود که یارانه به جامعه هدفی که دولت مدنظر داشته، اصابت کرده است.

وی همچنین گفته «نکته دیگری که در این زمینه وجود دارد آن است که وقتی دولت می‌خواهد حمایتی انجام دهد مطمئن شود و بداند کالری خانوار تامین خواهد شد و خانوار آن را خرج مصارف دیگر نخواهد کرد، همچنین فقر غذایی گریبانگیر خانوارها نشود؛ اما نکته این است که نه تنها کالابرگ که حتی اگر خود کالا را هم مستقیم به خانوار بدهید و خانوار نخواهد آن را مصرف کند، انگیزه بازفروش همچنان جود دارد؛ مثل زمانی که برخی اقلام در کشور با کوپن توزیع می‌شد و خانوارها به محض دریافت کالای کوپنی آن را می‌فروختند و وجه آن را دریافت می‌کردند. این موضوع نشان می‌دهد که حتی اگر خود کالا را هم در اختیار جامعه هدف بگذارید و جامعه هدف نخواهد از کالا استفاده کند و به پولش بیشتر احتیاج داشته باشد، بازفروش می‌کنند. لذا به نظر می‌رسد اینکه با کالابرگ اطمینان حاصل کنیم مواد غذایی به دست خانوار برسد، شدنی نخواهد بود.»

سکوت دولت درباره زمان اجرای طرح کالابرگ

اما این اظهارات درباره کالابرگ در حالی است که تاکنون مقامات دولتی عنوان می‌کردند به هنوز کالابرگ آماده نشده و هنوز موضع رسمی از سوی دولتی‌ها درباره زمان اجرای طرح کالابرگ اعلام نشده است.

محمد مخبر، معاون اول رییس‌جمهور اواسط خردادماه به این موضوع اشاره کرده و گفته بود: به دلیل اینکه هنوز کالابرگ آماده نشده است، ناچاریم یارانه نقدی پرداخت کنیم و این را ادامه بدهیم.

علی بهادری‌جهرمی، سخنگوی دولت نیز عنوان کرده بود: تا زمانی که زیرساخت فراهم نشود، پرداخت یارانه‌های کمک معیشتی ماهانه، به شیوه کنونی که نقدی و واریز به حساب سرپرستان خانوار است، تداوم خواهد داشت.

سیداحسان خاندوزی وزیر امور اقتصادی و دارایی نیز به تازگی درباره سرانجام کالابرگ الکترونیکی گفته، دولت هنوز تصمیم نهایی درباره کالابرگ الکترونیکی اتخاذ نکرده است و پس از آماده شدن مقدمات، رییس‌جمهور در یکی از جلسات رسمی تصمیم نهایی را ابلاغ خواهد کرد.

این در شرایطی است که نمایندگان مجلس پانزدهم اسفندماه ۱۴۰۰ و در جریان بررسی لایحه بودجه ۱۴۰۱، ضمن موافقت با حذف کالاهای اساسی از سبد ارز ترجیحی، تصویب کردند که دولت باید کالاها و خدماتی که ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی آنها را حذف می‌کند، از طریق کالابرگ الکترونیک و با نرخ پایان شهریور ۱۴۰۰ در سقف سهمیه تعیین‌شده، به مردم عرضه کند.

از سوی دیگر، شامگاه دوشنبه نوزدهم اردیبهشت‌ماه، ابراهیم رییسی رییس دولت سیزدهم طی گفت‌وگوی زنده تلویزیونی، از حذف ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی خبر داده و گفته بود که تاثیرات تورمی این تصمیم، با ارائه کالابرگ الکترونیک که بعدا توزیع خواهد شد، جبران می‌شود.

پرداخت یارانه ادامه دارد؟

در این میان، دو هفته آینده چهارمین مرحله یارانه نقدی باید به حساب سرپرستان خانوار واریز شود و سوالی که وجود دارد، این است که بالاخره دولت چه موضعی در قبال طرح کالابرگ خواهد داشت؛ اینکه آیا دولت به قانون بودجه عمل می‌کند و کالابرگ را جایگزین یارانه نقدی می‌کند یا اینکه ممکن است به طرقی مجلس را متقاعد کند تا همچنان به پرداخت یارانه نقدی ادامه دهد. البته برخی از کارشناسان اعتقاد دارند بعید است که دولت بخواهد و بتواند یارانه نقدی را حذف کند. چون زمانی که پرداخت نقدی به مردم انجام می‌شود، حذف و جایگزینی آن واکنش‌های منفی به همراه دارد.