دست‌انداز سودآوری
به گزارش جهان صنعت نیوز: این ریزش البته مختص گوگرد ایران نبود و دیگر تولیدکنندگان نیز با افت ملموس نرخ محصول خود روبه‌رو بوده‌اند. به ویژه قیمت گوگرد چین که بر نرخ گوگرد ایران نیز اثر بالایی دارد در همین بازه زمانی از سقف ۳۲۰ دلاری به ۱۲۰ دلار رسیده بود که افت ۶۲ درصدی را نشان می‌دهد. در این میان با نزدیک شدن به فصل سرما، چشم‌انداز تولید و مصرف کود و سموم شیمیایی به عنوان اصلی‌ترین محصولات متکی بر گوگرد کاهشی است. بر همین اساس پیش‌بینی می‌شود روند نزولی قیمت گوگرد نیز ادامه‌دار باشد. در ایران علاوه بر برخی شرکت‌های معدنی، پالایشگاه‌ها به عنوان اصلی‌ترین تولیدکنندگان کود به شمار می‌روند. شش پالایشگاه بورسی بندرعباس، تهران، اصفهان، تبریز، لاوان و شیراز از اصلی‌ترین تولیدکنندگان کود شیمیایی هستند. اکنون این سوال مطرح است که کاهش مصرف کود و در نتیجه نزولی شدن قیمت گوگرد تا چه میزان می‌تواند بر درآمد پالایشگاه‌های بورسی ایران اثرگذار باشد؟
گوگرد یا سولفور به عنوان عنصری بااهمیت در حوزه‌های کشاورزی و صنعتی نقش مهمی ایفا می‌کند. این ماده به دو صورت آزاد و ترکیبی موارد مصرف مختلفی دارد. از این ماده شیمیایی در تولید اسید سولفوریک، کبریت و سموم دفع آفات نباتی و حشره‌کش‌ها استفاده می‌شود. سولفور یا همان گوگرد همچنین در فرآیند پالایش نفت، جداسازی مس و پالایش اورانیوم، رنگ‌ها، کاغذ و خمیر کاغذ، چرم‌سازی، آبکاری، نیروگاه‌ها، صنایع قند و شکر، تهیه نشاسته، تهیه الیاف مصنوعی، مواد منفجره، دارو‌سازی و گندزدایی، مواد غیرفلزی، مواد غذایی، صنعت صابون‌سازی و شوینده‌ها و مواد پاک‌کننده، باتری‌سازی، لاستیک مصنوعی، بتون‌های گوگرد‌دار، مواد شیمیایی مختلف و همچنین به عنوان منبع ماده جوش (جوش دادن لاستیک) به کار می‌رود. با این حال این ماده بیش از همه در تولید کودهای فسفاته و صنایع کشاورزی به کار می‌رود. در این میان اگرچه گوگرد معدنی نیز نقش بسزایی در تامین نیاز این صنایع ایفا می‌کند اما گوگرد شیمیایی حاصل از نفت و گاز بیش از ۷۰ درصد از بازار جهانی گوگرد را به خود اختصاص داده است. بر همین اساس ذخایر گاز طبیعی و نفت مهم‌ترین ذخایر گوگرد جهان محسوب می‌شوند.
تولید گوگرد در ایران
از کشورهای ایالات متحده آمریکا و چین به عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان گوگرد یاد می‌شود. چین همچنین به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گوگرد به شمار می‌رود و قیمت تولید و عرضه نوع چینی این محصول به عنوان مرجع قیمت در بازارهای جهانی محسوب می‌شود. ایران نیز به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گوگرد جهان، هر ساله مقادیر قابل‌توجهی گوگرد تولید می‌کند که عموما از منابع نفت و گاز و تا حدی نیز از منابع معدنی استحصال می‌شود. بخش بزرگی از این تولیدات هم در بازار جهانی عرضه یا به عبارت دیگر صادر می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌هد کشورهای هند، چین و پ‍اکستان از مهم‌ترین خریداران گوگرد ایران در سال‌های اخیر بوده‌اند. همچنین مراکش، اردن و برخی از کشورهای شمال آفریقا و آمریکای لاتین از دیگر بازارهای هدف گوگرد صادراتی ایران به شمار می‌روند. مجید چگنی مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران به تازگی با اشاره به اهمیت گوگرد در صنایع مختلف به ویژه صنعت کشاورزی و تولید کودهای شیمیایی متنوع تاکید کرده است که بر همین اساس، پیش‌بینی شده در سال ۱۴۱۰ بالغ بر ۵ میلیون تن گوگرد تولید شود.
سود کاسبان تحریم در عدم شفافیت آماری
اگرچه قیمت‌های جهانی محصولات صنعتی و معدنی در برخی منابع بین‌المللی اعلام می‌شود اما دستیابی به نرخ قطعی فروش صادراتی گوگرد ایران چندان آسان نیست. محمود خاقانی کارشناس حوزه انرژی بر این باور است که به دلیل تحریم‌ها، میزان و قیمت قطعی فروش محصولات پالایشگاه‌ها در بازارهای جهانی، شفاف نیست و اعلام نمی‌شود. حال چه این محصولات به صورت مستقیم فروخته شود چه به واسطه دولت به بازارهای جهانی صادر شوند. او در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» بیان می‌کند: «متاسفانه آقای اوجی وزیر نفت صراحتا و با شفافیت تمام گفتند که به دلیل تحریم‌ها هیچ اطلاعاتی را اعلام نمی‌کنیم. به عنوان مثال گفته‌اند که توانسته‌ایم بیش از ۱۶ میلیارد دلار سرمایه جدید در صنعت نفت جذب کنیم اما نمی‌گوییم که چه کسی و در کجا این سرمایه‌گذاری را انجام داده است. بنابراین سیاست دولت سیزدهم عدم شفافیت در اقتصاد خرد و کلان کشور و به ویژه اقتصاد انرژی، نفت، گاز، پتروشیمی و مشتقات پالایشگاه‌هاست.» او می‌افزاید: «بنابراین نباید انتظار داشته باشید که غیر از وزارت نفت، مرجع دیگری اطلاعات تولید و فروش را اعلام کند. به همین دلیل هم کاسبان تحریم یا به عبارت دیگر دورزنندگان تحریم در کشور ما تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر هستند و همان‌ها هستند که با وجود شعارهایی که در باب رفع تحریم می‌دهند اما در واقع به دنبال تداوم آن هستند.» این کارشناس حوزه انرژی بیان می‌کند: «بر همین اساس گوگرد و سایر مشتقات نفت و گاز توسط گروه خاصی تجارت می‌شوند که البته به بهانه تحریم‌ها و دور زدن آن، طرف‌های معاملات و درآمدهای خود را به هیچ عنوان اعلام نمی‌کنند.»
تولید و فروش گوگرد پالایشگاه‌های بورسی
اگرچه به بهانه تحریم‌ها بسیاری از آمارهای صادراتی کشور در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و عموما اعلام نمی‌شود اما دست‌کم پالایشگاه‌های بورسی در صورت‌های مالی خود میزان تولید، فروش، نرخ، درآمد، هزینه تولید و سود حاصل از تجارت محصولات خود را اعلام می‌کنند. گوگرد نیز از این قاعده مستثنی نیست و در تمامی صورت‌های مالی شرکت‌های تولیدکننده حاضر در بازار سرمایه میزان تولید و فروش آن اعلام می‌شود. گفتنی است گوگرد از جمله محصولاتی است که در بورس کالا نیز عرضه می‌شود و بر همین اساس کشف قیمت و رقابت بر سر معاملات آن با نگاه به قیمت‌های جهانی صورت می‌گیرد. اگرچه دو پالایشگاه شهید هاشمی‌نژاد و گاز ایلام از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان گوگرد هستند اما آن‌طور که بررسی‌ها نشان می‌دهد شش پالایشگاه نفت بندرعباس، تهران، اصفهان، تبریز، لاوان و شیراز نیز از جمله تولیدکنندگان بورسی این محصول به شمار می‌روند. نگاهی به صورت‌های مالی این شرکت‌ها نشان می‌دهد که گوگرد وزن بالایی در تولیدات آنها دارد. در این میان پالایشگاه نفت بندرعباس هر ساله گوگرد بیشتری نسبت به هم‌گروه‌های خود تولید کرده و فروخته است. بر اساس صورت‌های مالی منتشر شده در سامانه کدال، این شرکت در چهار ماهه نخست امسال ۱۳ هزار و ۷۹۳ مترمکعب گوگرد تولید کرده و ۵ هزار و ۳۰۳ مترمکعب از این محصول را فروخته است. بر این اساس پالایش نفت بندرعباس توانسته است طی این مدت به درآمد تجمیعی ۷۷۱ هزار و ۲۷۷ میلیون ریال از محل محصول گوگرد خود دست یابد. شرکت پالایش نفت تهران نیز در چهار ماهه نخست امسال ۱۰ هزار و ۷۴۳ مترمکعب گوگرد تولید کرده و ۱۱ هزار و ۶۴۷ مترمکعب نیز از این محصول فروخته است. بر این اساس پالایش نفت تهران از این محل توانسته است طی چهار ماه نخست سال به درآمد تجمیعی ۹۱۹ هزار و ۷۷۹ میلیون ریالی دست یابد. شرکت پالایش نفت اصفهان نیز به عنوان یکی دیگر از تولیدکنندگان گوگرد، طی چهار ماهه نخست سال جاری هفت هزار و ۱۹۵ مترمکعب از این محصول تولید کرده و ۶ هزار و ۳۰۰ مترمکعب را فروخته است. بر این اساس درآمد تجمیعی شرکت از این محل طی این بازه زمانی بالغ بر ۹۷ هزار و ۹۷۷ میلیون ریال بوده است. پالایش نفت تبریز هم در چهار ماهه نخست امسال هزار و ۹۰۸ مترمکعب گوگرد تولید کرده و ۸۲۴ مترمکعب را فروخته است. درآمد تجمیعی این شرکت از محل فروش گوگرد در چهار ماهه نخست امسال ۹۴ هزار و ۱۰۵ میلیون ریال بوده است. شرکت پالایش نفت لاوان نیز که محصول گوگرد خود را در بازارهای صادراتی به فروش می‌رساند طی چهار ماهه نخست سال هزار و ۲۸۵ مترمکعب گوگرد تولید کرده و دو هزار و ۴۵۶ مترمکعب را از دو محل تولید جدید و موجودی انبار فروخته است که برای شرکت درآمد تجمیعی ۲۴۹ هزار و ۴۹۳ میلیون ریالی را به ارمغان آورده است. در همین حال شرکت پالایش نفت شیراز هم تولید ۶۹۲ مترمکعب گوگرد را در چهار ماهه نخست ثبت کرده و هزار و ۱۰۱ مترمکعب از آن را فروخته است که بر همین اساس به درآمد تجمیعی ۹۶ هزار و ۱۷۴ میلیون ریالی از محل محصول گوگرد خود دست یافته است.
چشم‌انداز بازار گوگرد
بازار گوگرد طی هفته‌های اخیر نوسانات زیادی را تجربه کرده و شاهد سقوط قیمت‌ها بوده است. به نحوی که قیمت مناطق مختلف تولیدکننده این ماده شیمیایی کاهش ۷۸ درصدی را نیز طی یک هفته ثبت کرد. بر این اساس قیمت گوگرد ایران که تا پایان هفته نخست جولای سطح ۲۸۵ تا ۳۱۹ دلاری را حفظ کرده بود تنها طی دو هفته و تا پایان هفته سوم جولای به نرخ ۶۰ تا ۷۰ دلاری سقوط کرده بود. همچنین نرخ گوگرد cfr چین که نرخ بسیار موثری در کشف قیمت گوگرد ایران محسوب می‌شود طی همین بازه زمانی از سطوح ۲۳۰ تا ۳۹۵ دلاری به سطح ۱۰۰ تا ۱۲۰ دلار تنزل یافته بود. کارشناسان بازارهای جهانی بر این باور بودند که پس از یک دوره صعودی ۱۸ ماهه در بازار، قیمت‌ها به دلیل کاهش تقاضا کاهش یافته بودند. به ویژه آنکه تقاضای پایین‌دستی فسفات نیز افت کرده بود. بدین ترتیب قیمت‌ها در این بازه زمانی با اصلاح روبه‌رو شدند. قیمت کود که صنعت هدف بازار گوگرد است طی هفته‌های اخیر با افت مواجه بوده است. به نظر می‌رسد یکی از مهم‌ترین دلایل این افت قیمت نزدیک شدن به فصل سرما و لزوم صرفه‌جویی گاز از سوی تولیدکنندگان کود اروپایی باشد. به ویژه آنکه امسال به دلیل تنش‌ها میان روسیه و غرب، اروپا با بحران جدی گاز روبه‌رو می‌شود.
این روند به صورت زنجیروار ابتدا در بخش تولید و سپس در بازار مواد اولیه اثر خود را آشکار کرده است. بر همین اساس انتظار می‌رود کاهش سطح قیمت‌ها طی هفته‌های آتی نیز ادامه‌دار باشد. بررسی‌های آرگوس حاکی از آن است از آنجایی که تقاضای کود کاهش یافته و عرضه گوگرد FSU کاملا متوقف نشده است، تعادل بازار گوگرد به هم ریخته است. با این حال اما بررسی‌ها حاکی از روند آرام و گاه متغیر قیمت گوگرد در اولین هفته از آگوست بوده است. به نحوی که در اولین هفته از آگوست چندین پیشنهاد فروش با قیمت‌های ۱۰۵-۹۰ دلار در تن cfr مطرح شده است. با این حال اما نرخ‌ها هنوز با سقف پیش از ریزش‌ها فاصله زیادی دارند و فروش نقدی محموله‌های گوگرد به پایین‌ترین سطح خود رسیده است.
آن‌طور که تحلیلگران مطرح می‌کنند انتظار می‌رود که تقاضای گوگرد در هفته‌های آتی کاهش یابد و پالایشگاه‌ها همچنان با نرخ‌های بالا و مواد خام کود مورد نیاز خارج از فصل را تامین کنند. در این میان اما نکته حائز اهمیت بهای گوگرد cfr نقدی چین است که در هفته نخست آگوست هم در تمام گریدها بین ۱۰۰-۵۰ دلار در هر تن بوده است.
گوگرد گرانول cfr هم ۱۰۰-۹۰ دلار در تن بود که پس از فروش جدید، طی این هفته بین ۱۰-۵ دلار در هر تن افت قیمت داشت. باید تاکید کرد که نرخ گوگرد چین بر نرخ ایران نیز اثرگذار است و می‌تواند به آن جهت دهد.
لینک کوتاه :