توافق در دوردست
به گزارش جهان صنعت نیوز: اما در روند مذاکرات احیای برجام نه تنها نقاط اختلافی میان ایران و کشورهای غربی به خصوص آمریکا کم نمی‌شود بلکه هر روز یک مورد جدید پیدا می‌شود. ابتدا پافشاری بر مساله پادمانی توسط ایران و درخواست بسته شدن پرونده مطروحه در آژانش بین‌المللی انرژی اتمی و بعد هم موضوع تعلیق مذاکرات تا زمستان اروپا؛ اینها موقعیت مذاکرات را به نقطه‌ای رساند که جوزف بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در آخرین مصاحبه خود اعلام کرد اطمینان کمتری برای رسیدن به توافق وجود دارد. طبیعتا این خبر امیدوار‌کننده‌ای برای حامیان برجام نیست، ولی محمد مرندی که به مشاور تیم مذاکره‌کننده ایران مشهور است، در توییتی همچنان به رفع ابهامات توسط غربی‌ها پافشاری کرد؛ از یک طرف پافشاری ایران بر بسته شدن پرونده پادمانی و از طرف دیگر نیز حضور سناتورهای آمریکایی در اسراییل و گفته‌های رییس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا مبنی بر اینکه «تحقیقات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نباید به خاطر رسیدن به توافقی با ایران متوقف شود»، حصول توافق را بیش از همیشه در دوردست قرار داده است. در شرایطی که موضوع فعالیت‌های هسته‌ای ایران به چالشی میان ایران و آژانس تبدیل شده، محمد اسلامی رییس سازمان انرژی اتمی اعلام کرده که به دنبال گسترش سایت‌های هسته‌ای و پیشرفت در این حوزه هستند. در واقع می‌توان گفت در روزهای اخیر کمتر اظهارنظری در مسیر حل مشکلات و رسیدن به توافق دیده شده و در عوض فضای ناامیدکننده‌ای بر مذاکرات برجام سایه انداخته که نگرانی‌ها را بیشتر کرده است.
احتمال رسیدن به توافق؛ کمتر از هر زمان دیگر
گروهی از تحلیلگران سیاسی نه امیدوارند و نه ناامید؛ مثل یوسف مولایی که معتقد است متغییرهای دخیل به قدری زیاد است که پیش‌بینی نتیجه در آینده نزدیک کار دشواری است. این تحلیلگر مسائل سیاسی در این باره به «جهان‌صنعت» گفت: در مسیر فعلی مذاکرات برجام پاسخ نهایی ایران و پافشاری بر مواضع سختگیرانه‌ای مانند مساله پادمانی نشان از عدم انعطاف آن است و به طورکلی جدا از بحث حق و حقوق ایران، وقتی کشوری با اعلام مواضع خود، خواهان حصول توافق در مذاکرات باشد، سختگیری به دور از دسترس شدن نتیجه منجر می‌شود. به همین دلیل امروز شاهد سرسختی ایران در دفاع از مواضع خود و عدم انعطاف آمریکا هستیم و در چنین شرایطی امید داشتن به باز شدن گره مشکلات سخت است.
مولایی ادامه داد: از طرف دیگر نیز به دلیل نزدیک شدن به انتخابات کنگره آمریکا، امکان صرف انرژی بیشتر درخصوص مسائل برجام نیست. همچنین در این شرایط توافق آمریکا با ایران بدون انعطاف در مواضع ایران به ضرر گروه بایدن خواهد بود. بنابراین آمریکا انگیزه‌ای برای حصول توافق ندارد. این در حالی است که با گذر زمان و نرسیدن به توافق، ایران با توجه به فشار تحریم‌ها و شرایط اقتصادی فعلی‌اش ضرر و هزینه بیشتری متحمل می‌شود. بنابراین ایران باید اشتیاق بیشتری نسبت به صرف کمتر زمان داشته باشد.
این تحلیلگر مسائل سیاسی بیان کرد: شاید ایران نیز طبق محاسبات خود گمان می‌کند که با سختگیری بر مواضع خود بتواند در مسائل پادمانی از طرف آمریکایی‌ها امتیازاتی دریافت کند. در مقابل نیز آمریکایی‌ها حتما محاسباتی دارند که در مقابل این مساله ایستاده‌اند. بنابراین همان‌طور که گفته می‌شود به نظر من نیز احتمال رسیدن به توافق کمتر از هر زمان دیگری است.
وی درخصوص مسائل میان ایران و آژانس اظهار کرد: با توجه به اینکه استقلال سازمان‌های بین‌المللی نسبی است و به لحاظ حقوقی کشورها دارای رای مساوی هستند ولی به دلیل توزیع نابرابر قدرت و نفوذ، نهایتا اراده دولت‌هایی با نفوذ بیشتر در تصمیم‌گیری‌های این سازمان‌ها تاثیرگذار است. آژانس نیز چون با حوزه فعالیت شورای امنیت بین‌المللی در ارتباط است از تصمیمات اعضای دائمی شورای امنیت بیشتر تاثیر می‌پذیرد. درست است که به لحاظ اساسنامه‌ای مسائل پادمانی نباید بین ایران و آمریکا مطرح باشد ولی چون در صلح امنیتی دارای اهمیت زیادی است، طرفین نیز مطرح شدن آن را در مذاکرات خود پذیرفته‌اند.
موقعیت مذاکرات خطرناک و احتمال شکست بالا است
علی بیگدلی، کارشناس مسائل بین‌الملل نیز به «جهان صنعت» گفت: ظرف ۴۸ ساعت گذشته، هیچگاه مذاکرات هسته‌ای در چنین هاله‌ای از ابهام قرار نگرفته بود؛ به چند دلیل محاقی بر فضای مذاکرات حاکم شده که هر روز در حال بیشتر شدن است؛ نخست آنکه جناح راست افراطی در هر دو کشور ایران و آمریکا یک بار دیگر قدرتمند شدند و با هر نوع مذاکراتی در مورد برجام مخالفت کردند که ندای این مخالفت‌ها هم از مجلس و هم از شورای امنیت ملی به گوش می‌رسد. در این حین شاهد قدرتمندتر شدن کارزارهای صهیونیستی علیه مذاکرات برجام هستیم.
وی در ادامه تصریح کرد: حضور ۵ سناتور آمریکایی در اسراییل به دلیل اطمینان دادن به صهیونیست‌ها درخصوص به نتیجه نرسیدن مذاکرات است. از طرفی دیگر اتفاق بی‌سابقه و عجیب دیگر این است که کنگره آمریکا کاخ سفید را به شدت تحت فشار قرار داده که باید تصمیم نهایی بایدن در شورای مشترک کنگره مورد بررسی قرار گیرد. حتی اجرای مانورهای فعلی آمریکا در منطقه، پیام تهدیدآمیزی را به دنبال دارد.
بیگدلی با اشاره به ۳ نشست مهم در آینده نزدیک بیان کرد: اولی مساله شورای حکام، دومی مجمع عمومی سازمان ملل و سومی نیز انتخابات میان‌دوره آمریکا است. بنابراین آمریکایی‌ها به ویژه بایدن به دلیل اینکه بتوانند تمام تمرکز خود را بر انتخابات میان‌دوره بگذارند، التهاب او نسبت به برجام کاهش پیدا کرده و نمی‌خواهد فضای آمریکا را تحت تاثیر مذاکرات برجام قرار دهد تا به آسیب به دموکرات‌ها منتهی نشود.
وی افزود: نکته حائز اهمیت نیز اظهارات ایران در خصوص کوتاه آمدن آژانس در مورد تحقیقات هسته‌ای ایران است که امر محالی است و امکان ندارد آمریکایی‌ها به این نقطه نظر ایران توجه کنند. بنابراین رها شدن ایران از تعهدات پادمانی مشکل بسیار اساسی در مساله برجام است. اگرچه تا حدود زیادی در مسائل سیاسی و اقتصادی با آمریکا به توافق رسیده بودیم ولی در بخش فنی این خواسته ایران در مورد پرونده پادمانی خود، مذاکرات برجام را به محاقی فرو برده که کار را دشوار کرده است.
بیگدلی با اشاره به فاصله گرفتن آمریکایی‌ها از مذاکره گفت: قطعا مذاکرات تا بعد از انتخابات کنگره آمریکا از سر گرفته نخواهد شد و این فاصله به زیان ما تمام خواهد شد و در مشکلات اقتصادی بیشتری فرو خواهیم رفت. حتی پس از انتخابات نیز ممکن است آمریکایی‌ها با سرسنگینی بیشتری وارد مذاکرات شوند. ما در شرایط حساس اقتصادی هستیم. او همچنین با اشاره به اظهارات اخیر محمد اسلامی رییس سازمان انرژی اتمی گفت که باید کمی خویشتنداری کنیم و ناگهان دست به اقدامات تلافی‌جویانه نزنیم و منتظر خاتمه یافتن این سه رویداد مهم باشیم. ما نباید ابهامات فعلی مذاکرات برجام را افزایش دهیم. در مجموع در شرایط فعلی که بایدن نیز برای متوقف کردن مذاکرات تحت فشار بسیاری از جانب دموکرات‌ها و جمهوریخواهان است، بهترین راه برای ایران پیش گرفتن سیاست خویشتنداری است و اینکه مذاکرات در موقعیت بسیار حساس و خطرناکی قرار گرفته و ممکن است با شکست مواجه شود.
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسیلینک کوتاه :