علل سرگردانی زائران اربعین

به گزارش جهان صنعت نیوز:  اولین چالش در خصوص برگزاری مراسم اربعین امسال، بالا گرفتن اختلافات داخلی در عراق بود؛ موضوعی که سبب شد تا مرزهای ایران و عراق برای مدتی بسته شود و متقاضیانی که در تدارک رفتن به مراسم اربعین بودند سرگردان شوند.

متقاضیان سفر به عراق برای تهیه بلیت هواپیما هم دچار سردرگمی شده و با کمبود بلیت رو‌به‌رو شدند. طبق اعلام قبلی مصوبه ستاد مرکزی اربعین، فروش بلیت پروازهای رفت‌ و برگشت اربعین از ساعت ۸ صبح روز شنبه ۱۲ شهریور آغاز شد، اما از همان ابتدا، ضمن اینکه این بلیت‌ها در سایت شرکت‌های هواپیمایی ناموجود بود، فروش حضوری بلیت در دفاتر شرکت‌های هواپیمایی نیز طبق تصورات پیش نرفت و دفتر هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران که با مدیریت دولتی اداره می‌شود، به روی زائران بسته شد.

حمل‌و‌نقل هوایی کشور قادر به تامین حجم بالای تقاضای سفر به عراق نبود. در این شرایط تناسب میان عرضه و تقاضا بر هم خورد و مشکل پروازهای اربعین مانند سال‌های گذشته تکرار شد. حمل‌و‌نقل هوایی کشور در بیشترین حالت قادر به پوشش دادن صد‌ هزار تقاضا برای پروازهای اربعین است. در چنین شرایطی با توجه به برآورد حدود پنج میلیون نفری زائران اربعین، طبیعی بود چنانچه تنها دو درصد زائران خواستار سفر با هواپیما باشند، کل ظرفیت پر شود.

خیل عظیم زائران در حالی راهی مرزهای عراق شدند که در آنجا وسایل نقلیه و امکانات رفاهی فراهم نبود. در روزهای گذشته نیز با سرازیر شدن خیل زائران اربعین به سوی مرزهای غربی شاهد بروز نابسامانی و مشکلات فراوانی در پایانه‌های مرزی ایران و عراق بودیم. دولت با تبلیغات فراوان اقدام به تشویق مردم برای رفتن به سفر اربعین و پیمودن کیلومترها مسیر کرده بود، بدون آنکه حداقل امکانات را برای آنها فراهم کرده باشد. دولت بدون توجه به وجود ضعف در زیرساخت‌های حمل‌و‌نقلی کشور، نداشتن برنامه مدون و برآورد دقیق از میزان تقاضا و همچنین با بی‌توجهی به وضعیت نامناسب مسیرهای مواصلاتی موجود در داخل خاک عراق موجبات سرگردانی زائران اربعین را فراهم کرد.

وجود مشکلات اساسی در مرزها

روز گذشته دبیر اجرایی ستاد اربعین وزارت‎ راه اعلام کرد: درخواست و خواهش ما از مردم و زائران این است که با توجه به بسته بودن مرز زمینی از مراجعه به فرودگاه‎ها از جمله فرودگاه امام خودداری کنند.

سفیر ایران در عراق نیز از زائران خواست اقامت در کربلا و نجف را کوتاه کنند. محمدکاظم آل‌صادق گفت: زائران ایرانى سفر خود برای شرکت در راهپیمایی اربعین حسینی را مدیریت کنند و مدت اقامت‌شان را در کربلا و نجف کوتاه کنند. از زائران کشورمان تقاضا می‌کنیم به دلیل گرماى زیاد، کمبود آب، یخ و عدم وجود زیرساخت‌هاى کافى، سفرشان برای شرکت در راهپیمایی اربعین حسینی را مدیریت کنند و هم مدت اقامت‌شان را در کربلا و نجف کوتاه کنند، تا دیگر زائران عزیز و هموطنان‌مان بتوانند به فیض زیارت نائل شوند.

گرمای بی‌سابقه هوا نیز بر مشکلات زائران افزود. سخنگوی اورژانس گفت: بیشترین مراجعات مربوط به گرمازدگی است و شاهد افزایش تعداد مراجعه‎کنندگان به اورژانس هستیم.

طبق اعلام رییس جمعیت هلال‌احمر تا زمان تنظیم این گزارش تعداد ۳ هزار و ۷۶۴ نفر از زائران در کربلا به مراکز درمانی که تحت پوشش هلال‌احمر جمهوری اسلامی هستند مراجعه کرده‌اند. بیشترین مراجعه زائران در کربلا به دلیل تزریقات، سرم‌تراپی و تست قند خون بوده است.

پیرحسین کولیوند افزود: تعداد ۳ هزار و ۵۴۵ نفر هم در نجف به مراکزی که نیروهای هلال‌احمر در آنجا حضور داشتند به جهت انجام خدمات درمانی مراجعه کردند که البته در نجف مهم‌ترین علت مراجعه زائران، تزریقات و بعد از آن دریافت سرم بوده است. همچنین در کربلا ۱۸ نفر از بیماران برای دریافت مراقبت‌های پزشکی بیشتر و در نجف ۱۴ نفر به بیمارستان عراق اعزام شدند. متاسفانه ۹ نفر از زائران ایرانی در کربلا جان باختند.

فرمانده انتظامی استان کرمانشاه نیز از مردم خواست تا از حضور در مرز خسروی خودداری کنند و گفت: در حال حاضر تناسبی میان ظرفیت پذیرش زائران از سوی دو کشور ایران و عراق وجود ندارد. با توجه به گرمای هوا، زائرانی که فعلا موفق به خروج از مرز نشده‌اند دچار مشکل هستند و به همین دلیل از زوار تقاضا می‌کنیم فعلا به سمت مرزها خصوصا خسروی در قصرشیرین حرکت نکنند. حدود ۳۰ هزار زائر در شهرهای قصرشیرین و سرپل ذهاب حضور دارند و منتظر فراهم شدن شرایط برای خروج از مرز هستند و قطعا حضور تعداد بیشتر زائر تنها باعث کند شدن کار خدمات‌رسانی و معطلی آنها در پشت دروازه مرزها خواهد شد.

رییس ستاد مرکزی اربعین نیز گفت: پلیس اجازه دارد گاردریل‌های مسیر اربعین را بردارد. خودروهای شخصی به مرزها مراجعه نکنند. میراحمدی گفت: اتوبوس و وسیله نقلیه لازم برای بازگشت زوار اربعین تا پایان اربعین وجود دارد. خودروهای شخصی زوار مانع حرکت اتوبوس‌ها است که پلیس در تلاش است آنها را از مسیر‌ها بازگرداند. پلیس اجازه دارد گاردریل‌ها را بردارد اما نیازی به اقدام شخصی زوار نیست.

او همچنین از وجود مشکلات بنیادین در مرزها خبر داد و گفت: در آن سوی مرز چذابه عراقی‌ها خودرویی برای انتقال زائران ندارند و در حال جبران این کمبود هستیم. از نجف پیام‌هایی به ما دادند که با کمبود آب مواجه هستند. زوار ایرانی حاضر در عراق هرچه زودتر سفر زیارتی خود را پایان دهند، چراکه سفر اربعین باید ۵ روز و مدت ماندگاری در کربلا تنها یک روز باشد.

از طرفی مشاور وزیر کشور و رییس کمیته اربعین عراق از امکان ورود اتوبوس‌های ایرانی به خاک عراق خبر داد و گفت: اتوبوس‌های ایرانی می‌توانند برای انتقال زوار از مرز‌ها تا محدوده برخی شهر‌های عراق وارد این کشور شوند. سرلشگر مهدی الفکیکی افزود: به دلیل ازدحام زوار و کمبود امکانات داخلی، اتوبوس‌های ایرانی می‌توانند برای انتقال زوار از مرز‌ها تا محدوده برخی شهر‌های عراق وارد عمل شوند. این اتوبوس‌ها از مرز شلمچه تا بصره، از مرز چذابه تا منطقه المرشح از مرز مهران تا کوت و از مرز خسروی تا منطقه جدیده‌الشط در استان دیاله تردد کنند. با ارگان‌های مختلف عراقی در این‌باره هماهنگ شده و وزارت کشور عراق پیگیر هرگونه مشکل حمل‌و‌نقل زوار خواهد بود.

رییس‌جمهور نیز ضمن دریافت گزارشی از آخرین توافقات وزیر کشور با مقامات عراقی برای تسهیل سفر زائران اربعین، دستوراتی برای رفع مشکلات موجود در مسیر پیاده‌روی زائران صادر کرد.

ابراهیم رییسی در تماس تلفنی با احمد وحیدی، وزیر کشور در مرز مهران که به کشور عراق سفر کرده بود، ضمن دریافت گزارشی از گفت‌وگوها و توافقات وزیر کشور با مقامات عراقی در جهت سهولت و تسهیل سفر زائران، آخرین وضعیت و شرایط حمل‌و‌نقل زوار اربعین به ویژه شرایط عبور و مرور در مرزهای زمینی را پیگیری کرد.

رییسی در همین راستا، با صدور دستوراتی خطاب به مسوولان دولتی، بر خدمات‌رسانی بهتر و رفع مشکلات موجود در مسیر زائران عتبات تاکید کرد.

ضعف مدیریتی و زیرساختی

سرهنگ علیرضا اسماعیلی، فرمانده پیشین پلیس راه کشور در خصوص بروز نابسامانی و ایجاد مشکلات گوناگون برای زائران اربعین به «جهان‌صنعت» گفت: در کنار ضعف در زیرساخت‌ها، شاهد ضعف در مدیریت نیز هستیم. هر جاده‌ای اعم از شهری و برون‌شهری دارای یک ظرفیت مشخص است. به عنوان مثال در جاده چالوس امکان تردد ۲۰ یا ۲۱ هزار خودرو در طول ۲۴ ساعت وجود دارد. هنگامی که این ظرفیت به خاطر سوءمدیریت افزایش یابد، امکان وجود بحران وجود دارد.

فرمانده پیشین پلیس راه کشور در ادامه افزود: برای مراسم اربعین تقاضای چند میلیونی وجود داشت. قاعدتا همه زائران می‌خواستند در یک تاریخ خاص که اربعین است، به کربلا بروند. تقاضای بسیار زیاد، سوءمدیریت و ضعف در زیرساخت‌ها همگی دست به دست هم دادند تا زائران دچار مشکل و سرگردانی شوند.

سرهنگ اسماعیلی خاطرنشان کرد: متاسفانه پیش‌بینی عرضه صورت نگرفته بود. در این خصوص بحث‌های مدیریتی نقش بیشتری نسبت به موضوع زیرساخت‌ها دارد. به عنوان مثال برای n میلیون نفر باید ظرفیت‌های حمل‌و‌نقل هوایی، زمینی و ریلی برآورد شده شود تا شاهد بروز مشکل در زمینه ترددها نباشیم.

لزوم پیش‌بینی بحران‌های احتمالی

فرمانده پیشین پلیس راه کشور همچنین گفت: بحران‌های دیگری نیز در آن سوی مرزها پیش می‌آید. به صورتی که دیگر بحث ضعف در زیرساخت‌ها مطرح نیست. اگر در عراق مشکلی وجود نداشت و تمام مشکلات به ایران مربوط می‌شد، می‌توانستیم از ضعف‌های زیرساختی حرف بزنیم.

سرهنگ اسماعیلی خاطرنشان کرد: بحث‌های مدیریتی و زیرساختی به صورت همزمان باید مورد توجه مسوولان قرار گیرد. شایسته بود دولت با تدبیر جلو می‌رفت و حتی بحران‌های احتمالی در عراق را نیز پیش‌بینی می‌کرد تا شاهد مسائل اینچنینی نباشیم. مردم با عشق برای زیارت به این مراسم می‌روند اما متاسفانه پشت مرزها می‌مانند و دچار سردرگمی می‌شوند.

ضرورت ایجاد امکانات بیشتر و یا کاهش میزان تقاضا

فرمانده پیشین پلیس راه کشور خاطرنشان کرد: عرضه و تقاضا همواره باید متعادل و متوازن باشد؛ این یک اصل است. با بررسی میزان تقاضا و امکانات موجود می‌توان از وقوع دوباره چنین بحران‌هایی جلوگیری کرد. به غیراز دوران همه‌گیری کرونا، هر ساله مراسم اربعین برگزار می‌شود؛ موضوعی که نشان می‌دهد ما باید آمادگی لازم در زمینه فراهم کردن امکانات و تقویت زیرساخت‌ها را داشته باشیم.

سرهنگ اسماعیلی اذعان داشت: پیش‌بینی برای ایجاد امکاناتی در حوزه‌های ریلی و جاده‌ای باید در دستور کار قرار گیرد. از طرفی چنان‌چه این امکانات در اختیار نیست می‌توان تعداد تقاضا را کاهش داد. به این معنی که تعداد متقاضیان برای سفر به عراق را کاهش دهیم. اینها همگی بحث‌های مدیریتی هستند. بحث‌های غیرترافیکی در آن سوی مرزها نیز نیاز به هماهنگی‌های لازم دارد.

راهکار برای جلوگیری از وقوع بحران‌های مشابه

فرمانده پیشین پلیس راه کشور خاطرنشان کرد: تنها راهکاری که به ذهن می‌رسد، این است که ما باید ببینیم امکان میزبانی چه تعدادی از مردم را داریم. این موضوع بسیار حائز اهمیت است. تعداد زائران بر اساس امکانات و زیرساخت‌های موجود باید تعیین شود. قطعا در صورت برآورد دقیق و داشتن برنامه مشخص دیگر شاهد سرگردانی و تحمیل آسیب به کسانی که برای انجام یک امر مقدس به مراسمی اینچنینی می‌روند، نخواهیم بود.

سرهنگ اسماعیلی در پایان گفت: به نظر من اولا لزوم توسعه و تقویت زیرساخت‌های ریلی در این زمینه به شدت حس می‌شود. تردد زائران با قطار در چنین زمان‌هایی می‌تواند کمک فراوانی کند. دوما بهتر است برنامه سفرهای مردم توسط مسوولان مدیریت شود. دولت می‌تواند برای هر گروه از متقاضیان برنامه زمانبندی‌شده‌ای برای سفر به عراق ارائه کند. با این شیوه مدیریتی در کنار تقویت زیرساخت‌ها قادر خواهیم بود عرضه و تقاضا را متعادل نگه داریم.

اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژه