اعمال محدودیت بر اینترنت؛ زیان یا منفعت؟
نادر کریمی‌جونی *
با اینکه محدودیت‌های اعمال‌شده بر اینترنت، یکی از موضوع‌های مهم مطرح این روزهای کشور است و در موضع‌گیری‌های بیان‌شده از سوی فعالان اقتصادی و تقریبا عموم شهروندان کشور، رفع این محدودیت‌ها و برچیدن فیلترهای اعمال‌شده بر شبکه‌های اجتماعی مانند واتساپ و اینستاگرام درخواست شده است، ولی سیدابراهیم رییسی در گفت‌وگوی چهارشنبه‌شب خویش با صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران ترجیح داد تا در این‌باره و تصمیم‌هایی که درباره تداوم یا رفع محدودیت‌های یادشده اتخاذ شده است، چیزی بر زبان نیاورد و سکوت کند. مجری تلویزیون ایران هم برخلاف انتظار با سکوت رییس‌جمهور همراهی کرد و هیچ سوالی درباره اینترنت و محدودیت‌های اعمال‌شده نپرسید. همین سکوت از سوی رسانه‌ای که خود را ملی می‌خواند، گمان‌ها در این‌باره که نشست خبری رییس‌جمهور با سیمای جمهوری اسلامی ایران، گفت‌وگویی تشریفاتی است که حرف‌های مهمی در آن مطرح نمی‌شود را تقویت کرد.
البته همکار رییسی، (وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات) پیش از این تکلیف شهروندان ایرانی را روشن و تصریح کرده بود که محدودیت‌های اعمال‌شده تا آینده‌ای نامعلوم ادامه خواهد یافت و اگر کاربران ایرانی ناراضی هستند می‌توانند فعالیت‌هایشان را به شبکه‌های داخلی و پلتفرم‌های ایرانی منتقل کنند. بعد از اینکه اعتراض‌ها به این اظهارنظر آقای وزیر شدت گرفت زارع‌پور از مواضع خویش عقب‌نشینی کرد و گفت که اعمال این محدودیت‌ها دستور مقامات ارشد است و رفع آن نیز به همین صورت باید انجام شود. این گفته احتمالا به این معنی است که محدودیت‌ها و فیلترهای اعمال‌شده تا هنگامی که معلوم نیست چه زمانی باشد تداوم خواهد یافت.
آیا رییسی و همکارانش از تاثیر محدودیت‌های اعمال‌شده، آگاه نیستند؟ بعید به نظر می‌رسد که رییس‌جمهور و اطرافیانش در مورد این محدودیت‌ها و تاثیرهایی که بر کار و کسب شهروندان می‌گذارد، آگاه نباشند و یا صدای مردم و درخواست‌های ایشان در این‌باره را نشنیده باشند چرا که صدای شهروندان ایرانی به گوش آقای وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات رسیده و او در این‌باره موضع‌گیری کرده است به همین سبب احتمالا رییس‌جمهور هم چه به صورت عینی یا مکتوب از تحولات و اعمال محدودیت بر اینترنت آگاه شده است. این مساله که تاثیر منفی محدودیت‌های اعمال‌شده بر اینترنت، بر اقتصاد و معیشت ایرانیان برای دولت و حکومت جمهوری اسلامی ایران اهمیت نداشته باشد نیز دست‌کم با ادعاهای مقامات حکومتی مغایر است، چراکه نه فقط مقامات همواره بر انجام فعالیت‌ها و اتخاذ تدابیری که باعث رونق و بهبود وضع اقتصادی مردم می‌شود تاکید می‌کنند بلکه صداوسیما به عنوان رسانه‌ای که نظریات حکومتی را بازتاب می‌دهد در روزهای ناآرامی، گزارش‌هایی پخش و از اینکه مغازه‌داران و فعالان اقتصادی مجبور هستند زودتر کسب‌وکار خود را تعطیل کنند و از این بابت متحمل خسارت می‌شوند ابراز نگرانی می‌کرد. پس اگر این موضع‌گیری‌ها صادقانه باشد آنگاه باید تایید کرد که خسارت‌هایی که از ناحیه محدودیت‌های اعمال‌شده بر اینترنت و شبکه‌های اجتماعی غیرایرانی متوجه مردم می‌شود هم علی‌القاعده برای حکومت و مقامات حکومتی مهم است.
با این حال نه فقط محدودیت‌ها اعمال شده که براساس اظهارات زارع‌پور تصمیم‌هایی برای دائمی کردن آن وجود دارد.
علاوه بر این اراده‌هایی وجود دارد که دسترسی شهروندان کشورمان را به اینترنت بین‌الملل قطع و آنان را به آنچه که اینترنت ملی خوانده می‌شود محدود کنند. این علاقه از ده‌ها سال پیش وجود داشته و اکنون با وقوع ناآرامی‌ها، بهانه اعمال آن فراهم آمده است. به ویژه آنکه در حال حاضر پهنای باند اینترنت بین‌الملل در ایران کاهش یافته و شهروندان به طور اجباری در آنچه که اینترنت ملی خوانده می‌شود قرار گرفته‌اند.
با این حال برخی از مقامات حکومتی می‌پرسند که چرا پایگاه‌های اطلاع‌رسانی دشمن باید بتواند ذهن شهروندان ایرانی را منحرف کند و القائات فاسد به خورد ایرانی‌ها بدهد؟ این مقامات البته می‌گویند وظیفه ما رهبران جامعه است که از نشر اطلاعات مفسده‌انگیز جلوگیری و مردم را در برابر اطلاعاتی که نباید به دستشان برسد مصون کنیم.
در این خصوص پرسش‌محوری آن است که چرا باید شهروندان را در برابر انتخاب اخبار فاسد و سالم تنها گذاشت؟ به این سوال پاسخ داده می‌شود که هیچ‌وقت حکومت دلسوز، شهروندان خود را در فضایی بی‌انتها مانند اینترنت، تنها نمی‌گذارد بلکه محدودیت‌هایی اعمال می‌کند تا آنچه به صلاح مردم است به دستشان برسد و چون مردم خود نمی‌دانند یا کمتر می‌دانند که چه چیزی به صلاح‌شان است، حکومت وارد عمل می‌شود و صلاح مردم را گزینش کرده، در اختیارشان می‌گذارد.
بنابراین همه آن آسیب‌های پیش‌گفته و زیان‌های اقتصادی ناشی از محدودیت‌های اعمال‌شده بر اینترنت بین‌الملل در ایران، در مقابل انجام این وظیفه از سوی حکومت که صلاح مردم را گزینش کند و در اختیارشان بگذارد، قابل اغماض و چشم‌پوشی است.
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :