مشعل‌های زیان‌ساز
به گزارش جهان صنعت نیوز: دومین دارنده منابع گازی دنیا به روایت گزارش کمیسیون انرژی مجلس حدود ۲۶۰ میلیارد مترمکعب ناترازی گاز دارد. این عدد وقتی نگران‌کننده می‌شود که براساس گزارش مجلس، در صورت ادامه کاهش تولید گاز از سال ۱۴۰۵ تا ۱۴۱۰، سالانه ۲۵ میلیون مترمکعب و از سال ۱۴۱۰ تا ۱۴۱۵ سالانه ۵۶ میلیون مترمکعب تولید روزانه گاز کاهش خواهد یافت و مهم‌تر آنکه ادامه روند افت فشار در بزرگ‌ترین میدان گازی ایران یعنی پارس‌جنوبی که با قطر مشترک است، تولید گاز ظرف کمتر از یک دهه آینده از حدود ۶۸۰ میلیون مترمکعب تولید روزانه در سال ۱۴۰۱ به روزانه ۳۵۰ میلیون مترمکعب در افق ۱۴۱۰ خواهد رسید.
واقعیت این است که ایران دارای ۲۲ میدان گازی با حجم تقریبی ۳۴ تریلیون مترمکعب است؛ اما تمام این ذخایر از نظر عملیاتی قابل استحصال نیست. از سویی کمبود منابع برای سرمایه‌گذاری و استخراج گاز این میادین ارقام بسیار بالایی است. بنا به گفته جواد اوجی وزیر نفت فقط برای صنعت گاز نیاز به ۸۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری است.
از سویی دیگر آخرین پیش‌بینی وزارت نفت از تولید گاز طبیعی ایران حاکی از این است که تولید گاز طبیعی در کشور در بهترین حالت از ۹۵۰ میلیون مترمکعب کنونی به حدود ۴/۱ میلیارد مترمکعب در روز تا سال ۱۴۱۰ برسد و پس از آن با روند کاهشی به ۱/۱ میلیارد مترمکعب در روز در سال ۱۴۲۰ خواهد رسید.
این تصویری است که مجلس ارائه کرده است. هرچند سرمایه‌گذاری موضوع چندان ساده‌ای نیست و با توجه به باقی ماندن تحریم‌ها به نظر نمی‌رسد که به سرعت اجرایی شود، پیشنهاد برخی کارشناسان این است که گازهای موجود از جمله گازهای همراه نفت که بیهوده سوزانده می‌شود، به کار گرفته شوند.
اسفندماه سال گذشته ۸ قرارداد در راستای طرح جمع‌آوری گازهای مشعل شرق کارون با ارزش ۴۷۰ میلیون یورو امضا شد و وزیر نفت قول داد که تمام مشعل‌ها تا پایان دولت سیزدهم جمع‌آوری می‌شود. هرچند هیچ گزارشی از میزان پیشرفت و اجرای این پروژه ارائه نشده، اما با توجه به گزارش مجلس به نظر می‌رسد پیشرفت این پروژه چندان نبوده است.
قراردادهای در دست اجرا
در حال حاضر هشت قرارداد طرح جمع‌آوری گازهای مشعل شرکت پالایش گاز بیدبلند خلیج‌فارس و شرکت‌های داخلی در دست اجراست. براساس گزارش وزارت نفت، طرح‌های بزرگ جمع‌آوری گازهای همراه شامل شرکت پتروشیمی مارون، شرکت پتروشیمی خلیج‌فارس، NGL3100، NGL3200 و NGL خارگ و همچنین پروژه‌‌های کاهش مشعل‌‌سوزی و انتشار SO۲ در ۸ پالایشگاه مستقر در مجتمع گازی پارس‌جنوبی از دیگر طرح‌های جمع‌آوری گازهای مشعل است. آن‌طور که وزارت نفت پیش‌بینی کرده با اتمام طرح‌های در دست اجرا، ظرفیت جمع‌آوری گازهای مشعل به حدود ۴۲ میلیون مترمکعب در روز افزایش خواهد یافت.
علاوه‌بر این واگذاری گازهای مشعل میادین نفت‌شهر/سومار به میزان ۱۲ میلیون فوت‌مکعب در روز به یک شرکت داخلی (تحویل زمین جهت احداث تاسیسات)، گازهای مشعل میدان نفتی چشمه‌خوش به میزان ۶۷ میلیون فوت‌مکعب در روز به شرکت داخلی (پیشرفت فیزیکی ۳۷ درصد)، گازهای مشعل میادین سروستان و سعادت‌آباد به میزان ۱۴ میلیون فوت‌مکعب در روز به کنسرسیوم دو شرکت ایرانی (پیشرفت فیزیکی ۲۸ درصد) و گازهای مشعل میدان نفتی خشت به میزان ۱۰ میلیون فوت‌مکعب در روز به شرکت داخلی از دیگر اقدامات انجام‌شده در این بخش است.
تصمیم این بوده که بعد از جمع‌آوری و بازیافت گازهای آلاینده این سوخت در شبکه سوخت همان پالایشگاه (مانند بویلرها و کوره‌ها) استفاده شود؛ سوختی که می‌تواند بخشی از ناترازی گازی کشور را جبران کند. با این حال فریدون حسنوند رییس کمیسیون انرژی در این رابطه می‌گوید: هر مشعلی خاموش شود به میزان دو مجتمع عسلویه برای ما تامین گاز می‌کند که حدود ۵۰ میلیون مترمکعب می‌شود. موضوع فلر در قانون برنامه ششم توسعه و بودجه آمده اما نتایجی در بر نداشته است.
گازهای مشعل علاوه بر زیان‌های اقتصادی، به لحاظ زیست‌محیطی هم ضرر‌رسان هستند. کارشناسان محیط‌زیستی می‌گویند، سوختن گازهای مشعل سبب می‌شود در روز چند میلیون مترمکعب گاز دی‌اکسیدگوگرد و دی‌اکسید کربن رهاسازی شود که زیان زیادی به سلامت افراد و محیط‌زیست وارد می‌کند.
کار آسانی نیست
مرتضی بهروزی‌فر کارشناس انرژی درباره ضرورت جمع‌آوری گازهای مشعل در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» می‌گوید: ایران سومین کشور از نظر حجم گازهای فلر است. هرچند برنامه‌های بسیاری برای جمع‌آوری این فلرها که هم زیان اقتصادی و هم زیان محیطی دارند، وجود دارد اما اقدامات جدی در این رابطه انجام نشده و همچنان این موضوع همچنان مساله‌ساز است.او اضافه کرد: جمع‌آوری این گازهای مشعل هم به سرمایه و هم به تکنولوژی نیاز دارد. در شرایط تحریم به نظر می‌رسد که برچیده شدن همه مشعل‌های نفتی به این سادگی‌ها نباشد و نمی‌توان انتظار داشت که این مشکل یک‌شبه حل شود.به گفته وی، جمع‌آوری گازهای مشعل نیاز به برنامه‌ریزی و جذب سرمایه و تکنولوژی دارد. البته حضور شرکت‌های معتبر برای انجام این کار بسیار حائزاهمیت است.
حسن مرادی کارشناس انرژی و نماینده پیشین مجلس هم در این رابطه به «جهان‌صنعت» می‌گوید: جمع‌آوری فلرها نیاز به تکنولوژی بسیار بالایی دارد. حتی در قرارداد کرسنت هم این قرارداد به ترکیه سپرده شده بود تا در مدت کوتاهی این کار را انجام بدهد.
او افزود: متاسفانه نزدیک به ۱۶ سال از آن تاریخ می‌گذرد و میلیاردها دلار سرمایه این کشور هدر رفته و به محیط‌زیست آسیب وارد شده است.
مرادی با بیان اینکه امروز با استفاده از شرکت‌های دانش‌بنیان و توان فناوری ایرانی می‌توان این مشکل را حل کرد، خاطرنشان ساخت: اگر شرکت‌های دانش‌بنیانی در این زمینه فعال شوند می‌توان از این گاز برای پتروشیمی‌ها به عنوان سوخت استفاده کرد.
او گفت: وزارت نفت باید در این زمینه چاره‌اندیشی لازم را انجام بدهد تا این گاز‌ها جمع‌آوری شود. در این صورت این گاز می‌تواند پشتوانه مصرف داخلی شود. باید دولت تلاش کند با فراهم کردن سرمایه و تکنولوژی مورد نیاز و قراردادهای محکم از طریق شرکت‌های داخلی و حتی در صورت امکان کسب تجربه‌های خارجی گازهای فلر را به عنوان پشتوانه مصرف داخلی قرار دهد.
لینک کوتاه :