مدیریت ارزی با اهرم سرکوب
به گزارش جهان صنعت نیوز: نگاهی به تابلوی تغییرات قیمت ارز نیز به ما می‌گوید که دلار در طول یک ماه اخیر عمده در محدوده قیمتی ۳۲ هزار و ۵۰۰ تا ۳۳ هزار تومانی در نوسان بوده و رشد و یا عقب‌گرد قابل‌توجهی در قیمت آن دیده نشده است. سوالی که در این میان مطرح می‌شود این است که آیا ثبات نسبی این روزهای بازار ارز محصول سیاستگذاری بانک مرکزی است؟ براساس گفته‌های رییس بانک مرکزی، آرامش در بازار ارز برقرار است و این روند تا پایان سال نیز تداوم خواهد داشت. سیاستگذار چنین آرامشی را نتیجه مداخلات بجای خود در حوزه قیمت‌گذاری بازار ارز اعلام می‌کند، کارشناسان اما سرکوب تقاضا برای ارز را دلیل اصلی یخ‌زدگی بازار ارز اعلام می‌کنند. با توجه به فعال بودن موتور تورم به عنوان یکی از پیشران‌های اصلی رشد قیمت دلار، آیا سیاستگذار قادر به حفظ ثبات قیمتی بازار ارز تا پایان سال خواهد بود؟
بررسی تابلوی معاملات قیمت دلار نشان می‌دهد که دلار طی بیش از یک ماه اخیر نرخ ثابتی داشته است به طوری که بازه نوسان قیمت آن نیز از ۳۲ هزار و ۵۰۰ تا ۳۳ هزار تومان متفاوت بوده است. محدود بودن نوسان قیمت ارز در بازار در حالی است که پیش از این شاهد رفت‌وبرگشت‌های مکرر دلار در بازار بودیم. برای مثال در دوره‌هایی که خبرهای منفی از مذاکرات می‌رسید دلار روند صعودی به خود می‌گرفت و در صورتی که خبرهای رسیده از مذاکرات مثبت می‌شد دلار نیز به استقبال این اخبار می‌رفت و به زیر کانال ۳۰ هزار تومان نفوذ می‌کرد. پایین‌ترین نرخ ثبت شده برای دلار از ابتدای سال و در واکنش به اخبار سیاسی نیز ۲۸ هزار تومان بوده است. هرچند دلار مدت زیادی در این کانال قیمتی ماندگار نشد و به سرعت به نرخ‌های بالای ۳۰ هزار تومان رسید. اما آن‌طور که بررسی‌ها نشان می‌دهد بازار طی بیش از یک ماه اخیر شرایط جدیدی را تجربه می‌کند. برای مثال در شهریورماه اخباری از جنس به بن‌بستن رسیدن مذاکرات منتشر شد که تصور می‌شد دلار را به نرخ‌های بالای ۳۳ هزار تومان برساند اما برخلاف پیش‌بینی‌ها دلار محدوده قیمتی خود را تاکنون حفظ کرده است. به نظر می‌رسد معامله‌گران نسبت به اخبار برجام و مذاکرات نیز بی‌حس شده‌اند و با وجود افزایش ابهامات نسبت به آینده سیاسی کشور، رغبتی برای خرید و فروش‌های هیجانی ارز ندارند.
در این میان اما رییس بانک مرکزی به کرات از سیاست‌های خود در زمینه مدیریت بازار ارز دفاع و اعلام می‌کند که این بازار در وضعیت باثباتی قرار دارد. وی در تازه‌ترین اظهارات خود نیز به این موضوع اشاره کرده و گفته است: «خوشبختانه در حوزه ارزی آرامش خوبی را شاهد هستیم و از ابتدای امسال تا اواخر مهرماه حدود ۲۵ میلیارد دلار در سامانه نیما ارز عرضه شده تا به خوبی نیازهای واردکنندگان کالاهای مختلف کشور را در این سامانه تامین ارز کنیم. خوشبختانه منابع ارزی بانک مرکزی، دولت و صادرکنندگان غیرنفتی به گونه‌ای است که همان‌طور که آمار هر روز منتشر می‌شود، حجم عرضه‌های ما از تقاضاها فزونی دارد و با مازاد عرضه در بازار نیما روبه‌رو هستیم و این حجم از معاملات قابل توجه است. در بازار متشکل ارزی که اسکناس ارزی معامله می‌شود شاهد افزایش حجم معاملات اسکناس هستیم.» وی همچنین اعلام کرده «معاملات توافقی ارز در صرافی‌ها عمق خوبی یافته است. اکنون آمار مربوط به این نوع معاملات به صورت روزانه و شفاف در سامانه متشکل ارزی اعلام می‌شود. طی چند هفته اخیر هر صرافی موظف است تا قیمت عرضه و تقاضای ارز خود را در سامانه بازار متشکل ارزی وارد کند و اکنون صرافی‌ها به صورت لحظه‌ای این آمار را ارائه می‌کنند به طوری که حجم معاملات ۳ آبان به ۱۷ میلیون دلار در بازار متشکل ارزی رسیده است. نوسانات نرخ ارز در بازار متشکل بسیار پایین بوده و در بازار آزاد هم نوسانات محدود است. در سامانه نیما هم نوسان محدودی دارد و بازار متعادل است.»
اما سوال این است که آیا محدود بودن نوسانات قیمتی در بازار ارز را می‌توان نشان‌دهنده آرامش ارزی در بازار دانست؟ برای این منظور لازم است تغییرات قیمت ارز از سال گذشته را زیر ذره‌بین قرار دهیم. بر اساس آمارهای موجود، دلار در مردادماه سال گذشته، یعنی درست زمانی که دولت سیزدهم کار خود را آغاز کرد در محدوده کانال ۲۶ هزار تومان قرار داشت. در سال جاری اما در سایه سیاست‌های این دولت دلار تا کانال ۳۳ هزار تومان نیز بالا رفت. به این ترتیب می‌توان گفت که در بازه زمانی یادشده شاهد افزایش ۷ هزار تومانی قیمت دلار و به عبارتی رشد ۲۶ درصدی نرخ این ارز خارجی بوده‌ایم. این مساله نشان می‌دهد که با وجود دفاع بانک مرکزی از مدیریت ارزی خود، کماکان شاهد افت ارزش ریال از سال گذشته بوده‌ایم. به نظر می‌رسد یکی از ریشه‌های اصلی افزایش قیمت دلار در اقتصاد ایران فشارهای خارجی و افزایش محدودیت‌های اقتصادی است. این مساله از یک سو مانع از صادرات نفت و درآمدزایی در سایه آن شده و از سوی دیگر نیز موانع بر سر صادرات غیرکالایی را نیز بیشتر کرده است. فاکتور مهم دیگری که قیمت دلار را تحت تاثیر قرار می‌دهد شرایط اقتصادی کشور است. طبق آمارها، نقدینگی مرز ۵۴۰۰ هزار میلیارد تومان را رد کرده و تورم نیز همچنان بر فراز قله ۴۰ درصدی قرار دارد. به این ترتیب می‌توان گفت که فاکتورهای اثرگذار بر رشد قیمت دلار در بازار فعال هستند و می‌توانند جهش قیمتی در بازار ارز را رقم بزنند. با این وجود کارشناسان محدود بودن تقاضای ارز در بازار را یکی از دلایل اصلی یخ‌زدگی دلار در بازار عنوان می‌کنند. بدیهی است اگر شرایط تورمی و اقتصادی و در عین حال فشارهای سیاسی بر تقاضای ارز در بازار غلبه کند، به این معنا که شاهد شکل‌گیری تقاضاهای جدید برای ارزهای خارجی باشیم حرکت دلار بر مسیر صعودی و رسیدن به نرخ‌های نزدیک به ۴۰ هزار تومان طبق پیش‌بینی کارشناسان اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :