دست‌انداز ورود خودرو به بورس کالا
به گزارش جهان صنعت نیوز: در این بین لاتاری ناعادلانه خودرو حذف شود و تکلیف تولیدکننده با بازار مشخص شود. اما این وعده به صورت قطره‌چکانی اجرا شده است. تابستان امسال چند خودرو به بورس کالا عرضه و باز جلوی آن گرفته شد. روز ۲۶ مرداد ماه عرضه خودرو در بورس کالا با دو مدل فیدلیتی و دیگنیتی آغاز شد. پس از این عرضه خودروهای شاهین، ساپیا، کارا، کامیون، گروه ایران‌خودرو و لاماری نیز وارد بورس کالا شدند. اما در این بین ایران‌خودرو موفق به عرضه تارا و ۲۰۷ نشد.
عرضه این دو محصول در بورس کالا انجام شد و قرار بود عرضه تارا و ۲۰۷ هرچه زودتر برگزار شود. اما روز دوشنبه هفته گذشته گروه صنعتی ایران‌خودرو اعلام کرد تا اطلاع ثانوی عرضه این دو خودرو امکان‌پذیر نیست و باید شرایطی را فراهم کرد تا اختلاف قیمت کارخانه و بازار کاهش پیدا کند.
این بهانه عجیب ایران‌خودرو تعجب کارشناسان را برانگیخت، چراکه عرضه خودرو در بورس کالا نهایتا به سود تولیدکننده و مصرف‌کننده نهایی تمام می‌شد و تنها گروهی که در این بین متضرر می‌شوند دلالان بازار خودرو هستند که به عنوان حلقه واسط بین ابتدا و انتهای زنجیره تولید تا مصرف با تحرکات سفته‌بازانه نه‌تنها قیمت مصرف‌کننده را افزایش می‌دهند، بلکه باعث عمیق‌تر شدن شکاف بین قیمت کارخانه‌ای و بازار هستند. از همین رو است که موضع ایران‌خودرو را نمی‌توان درک کرد، چراکه با عرضه خودرو در بورس کالا سود بیشتری عاید کارخانه شده و مصرف‌کننده نیز برای مثال لاماری را هفته گذشته ۱۰۰ میلیون ارزان‌تر از قیمت بازار خریداری کرد.
یعنی این گروه صنعتی تمایلی به عرضه خودرو در بورس کالا نداشت و تفاوت قیمتی را به عنوان یک بهانه برای عرضه خودرو در بورس کالا دانست.
هر چند طی روزهای گذشته رییس سازمان بورس گفته بود به دلیل پذیرش دو محصول تارا و ۲۰۷ در بورس کالا، مدیران ایران‌خودرو مسوولیت دارند اقدامات لازم را برای رعایت حقوق سهامداران انجام دهند، اما هنوز خبری نشده است.
به نظر می‌رسد اگر بخواهیم قدرت دلالان و سفته‌بازان را برای اعمال نفوذ در این بین نادیده بگیریم و آن را تنها یک فرضیه غلط بدانیم باید دید چه چیز مانع عرضه خودرو به بورس کالا می‌شود؟
گریز از رقابت زخم عمیق بر پیکر اقتصاد
انحصاری بودن تولید و عرضه خودرو قرار بود بعد از چند دهه با آزادسازی واردات خودرو شکسته شود. اما این مساله همچنان مانند سایر وعده‌ها نه به طور کامل اجرا شده و نه در زمان وعده داده‌شده اتفاقی رخ داده است.
به نظر می‌رسد یکی از موانع عرضه خودرو به بورس کالا تولید کم خودروسازان نیز باشد.
با این حال سعید کرداری کارشناس بازارهای مالی در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» می‌گوید: «پرواضح است که ورود خودرو به بورس کالا اثرات مثبتی خواهد داشت. در همه جای دنیا فارغ از میزان تولید، مصرف‌کننده و تولیدکننده به نوعی بی‌واسطه با هم در ارتباط هستند و خبری از رابطه، رانت و دلال نیست تا قیمت چند برابر کارخانه به فروش برسد.
وی می‌افزاید: بورس کالا در ایران چنین نقشی را برای برخی از کالاها ایفا می‌کند. خودرو هم اگر وارد بورس کالا شود چنین مزیتی را پیدا خواهد کرد که قیمت‌ها شکسته شود و محصول بدون واسطه به مصرف‌کننده برسد.
کرداری تصریح می‌کند: اما این موضوع باید در سیاستگذاری کلان دیده شود که چه از طریق بورس کالا و چه از طریق نمایندگی‌ها واسطه‌ها حذف شوند.
این کارشناس اقتصادی در ادامه می‌گوید: در حال حاضر که بحث واردات داغ است بهتر است فضای رقابتی شکل گیرد. در اقتصاد به آن می‌گویند کشف قیمت موثر که در نتیجه رقابت رخ می‌دهد و موجب رشد هم خواهد شد. اما این مساله سال‌هاست در اقتصاد مسکوت مانده است.
وی تاکید می‌کند: این معضل البته به مساله کلان اقتصادی ربط دارد اما باید پذیرفت که تنها از طریق ایجاد فضای رقابتی است که می‌توان بهره‌وری را بالا برد و این در تمام دنیا تجربه شده است.
کرداری با بیان اینکه در حال حاضر خودروها نه کیفیت و نه قیمت مناسبی دارند، می‌افزاید: به دلیل عدم رقابت مردم مجبور به خرید این خودروها هستند و این مساله از ریشه مشکل دارد که بورس کالا تنها یک وجه این مشکل است.
کرداری در پاسخ به این سوال که تولید محدود تا چه حد در عرضه قطره‌چکانی خودرو در بورس کالا موثر است، می‌گوید: عرضه و تقاضا اصول اولیه اقتصاد است. در هر حال به دلیل تولید محدود و تقاضای زیاد قیمت‌ها بالاست. با توجه به خودرومحور بودن شهرهای ایران به جای حمل‌و‌نقل عمومی طبیعی است که تقاضا بالاست. بنابراین حتی اگر واسطه‌ها حذف شوند باز هم قیمت کارخانه بالا می‌رود.
وی یادآور می‌شود: ایجاد دلالی و سفته‌بازی هم به دلیل بستر نامناسب اقتصادی و سیاسی است که بستر عفونت در اجزای اقتصادی را فراهم کرده و سیستم ایمنی بدن اقتصاد را ضعیف می‌کند.
شرایط عرضه خودرو در بورس چیست؟
خودروسازهای متعددی در بورس کالا برای عرضه خودرو مراحل پذیرش را انجام داده‌اند. اما برای رسیدن خودرو به مرحله عرضه باید تضامین را در اتاق پایاپای ارائه کنند. به نظر می‌رسد پس از سایپا که با شاهین در بورس کالا حضور دارد، خودروساز بعدی که با عرضه کامیونت و کشنده‌های خود در بورس کالا حضور پیدا کند، سیباموتور باشد که مرحله انجام تضامین را سپری می‌کند. در حوزه پذیرش نیز تاکنون علاوه بر سایپا، بهمن‌موتور، آرین پارس موتور، ایران‌خودرو، ایلیاموتور، بهمن‌دیزل، سیباموتور و کرمان‌موتور مراحل پذیرش را انجام داده‌اند.
قیمتی که توسط عرضه‌کننده در بورس کالا اعلام می‌شود قیمت پایه بدون هزینه‌های اضافی ۹ درصد ارزش‌افزوده، ۲ درصد مالیات شماره‌گذاری برحسب برچسب انرژی و همچنین یک درصد مالیات نقل‌وانتقال خودرو است که هزینه‌های بیمه نیز به این ارقام اضافه خواهد شد. این مبالغ با قیمت پایه خودرو جمع می‌شود که قیمت نهایی آن چیزی بیش از ۳۴۴ میلیون تومان است. این قیمت رقمی است که کارخانه عرضه‌کننده، خودرو را خارج از بورس کالا می‌فروشد.
هزینه‌هایی که روی قیمت خودرو اضافه می‌شود بخشی ثابت است. مانند بیمه شخص ثالث و خدمات مرتبط با شماره‌گذاری و بخش دیگر در عددی ضرب خواهد شد که قیمت نهایی خرید در بورس است؛ به این ترتیب (۹ درصد ارزش‌افزوده، ۲ درصد مالیات شماره‌گذاری برحسب برچسب انرژی و همچنین یک درصد مالیات نقل‌وانتقال خودرو است) این ۱۲ درصد به قیمت نهایی حراج اضافه می‌شود و دلایل اصلی اختلاف قیمت این هزینه‌ها هستند. اما برخی خودروها به دلیل نوع عرضه‌ای که دارند، در بورس کالا قیمت واقعی برای آنها کشف نشده و اختلاف قیمت زیادی میان قیمت بازار آزاد و بورس کالا برای این دست خودروها وجود دارد.
برای خرید خودرو، داشتن کد بورس کالا الزامی است و افراد پس از سجامی شدن، با ارائه مدارک به کارگزاری می‌توانند احراز هویت شوند. افراد جهت خرید خودرو، مدارک هویتی مانند شناسنامه و کارت ملی را در سامانه بارگذاری می‌کنند و از طریق کارگزاری کد برای آنها ارسال خواهد شد. با پر کردن فرم برای افتتاح حساب وکالتی و پس از احراز هویت، فرآیند ثبت سفارش برای شرکت در حراج خودرو البته در صورت دارا بودن مبلغ موردنیاز پیش‌پرداخت شروع می‌شود. همچنین فردی که قصد خرید خودرو دارد باید طبق فایل پیوست عرضه که در سایت بورس کالا قابل‌مشاهده است، شرایط اعلامی از سوی خودروساز را مطالعه کند تا از روند معامله و تحویل مطلع شود.
اخبار برگزیدهبانک و بیمهپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :