کمک جریانات تندرو در ایران به رفع تنش عربستان و آمریکا
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه *
موضوع ادعاها درباره «حمله قریب‌الوقوع» ایران به عربستان، بیشتر در چارچوب سیاست داخلی ایالات متحده قابل ارزیابی است. به این دلیل که این کشور در آستانه انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره قرار دارد و نتایج این انتخابات به لحاظ سیاسی بسیار مهم و تاثیرگذار خواهد بود، چرا که جمهوریخواهان و محافظه‌کاران آمریکایی سعی و امید دارند که در این انتخابات شکست سیاست‌های بایدن رییس‌جمهوری ایالات متحده را به رای بگذارند. به همین جهت هرچه فضا امنیتی‌تر باشد و افرادی با نگاه امنیتی وارد کنگره شوند، به نفع نومحافظه‌کاران خواهد بود.
در مورد مناسبات میان تهران و ریاض، باید به تنش‌های موجود اشاره کرد که البته با وجود تنش‌های جاری، اما دو طرف در ماه‌های اخیر به سوی کنترل تنش حرکت کرده‌اند تا منطقه از ناحیه تنش‌های موجود بین دو کشور آسیب نبیند.
نکته‌ای که واقعیت هم هست، باید توجه داشت که در آمریکا و سرزمین‌های اشغالی(اسراییل) طرفداران جنگ سیاست‌های خودشان را پی می‌گیرند و در این میان بلاتکلیفی روابط و تنش‌زدایی بین ایران و عربستان، هیچ توجیهی نداشته و ندارد. علت هم در این موضوع است که ایران و عربستان دو کشور بزرگ و قدرتمند منطقه و جهان اسلام هستند و این اختلافات و تنش‌های موجود بین آنها، امکان برخی همکاری‌ها در جهان اسلام را سلب کرده است.
با وجود برگزاری ۵ دور مذاکره تنش‌زدایی میان ایران و عربستان، متاسفانه پیشرفتی صورت نگرفته و مناسبات دو‌جانبه شکننده شده است. در واقع به واسطه فضای غیردیپلماتیکی که بر دیپلماسی دو طرف در این موضوع حاکم است، دیپلمات‌های دو کشور در رفع تنش‌های موجود، توفیقی نداشته‌اند. این فضای غیردیپلماتیک ناشی از حضور عناصر و عواملی صاحب نقش است که باعث شده جریاناتی مبتنی بر رادیکالیسم در دنیای اسلام شکل بگیرد که همین امر باعث آسیب به دنیای اسلام شده است.
در شرایط فعلی، هیچگونه فضای جنگی میان ایران و عربستان وجود ندارد اما جنگ‌طلبان علاقه دارند که آتش این جنگ برافروخته شود. از این جهت که یک هفته پس از آنکه بایدن درباره نقش منفی عربستان در بازار انرژی گفت که باعث چالش در روابط ایالات متحده و عربستان شده است، محافلی در آمریکا وجود دارند که اراده‌شان مبتنی بر لاپوشانی چالش میان این دو کشور است و از طرفی می‌خواهند این چالش را با بحران‌زایی میان ایران و عربستان، پشت سر آن پنهان کنند.
سیاست محافل افراطی بر مبنای تنش است؛ سود و منفعت و اصطلاحا نان این عده در ایجاد بحران و تنش است؛ این محافل در ایران، عربستان و آمریکا وجود دارند. در شرایطی که برخی محافل در آمریکا برای پیروزی در انتخابات کنگره به تنش‌زایی و جنگ میان ایران و عربستان نیاز دارند، حتی دولت بایدن هم بی‌میل نیست که چون عربستان از سیاست‌های ایالات متحده در بحث انرژی پیروی نکرده، وارد جنگ شود. اما دیپلمات‌های ایرانی و عربستانی باید مراقبت کنند تا وارد این بازی نشوند.
تنش‌زدایی میان ایران و عربستان هم تا زمانی که سیاستمداران دو طرف شکست در جنگ نیابتی را قبول نکنند و پایبند به آن نباشند، صورت نمی‌گیرد. اما محافلی که علاقه‌مند به تنش هستند، ممکن است دست به اقدامات ایذایی بزنند. تنش میان ایران و عربستان نه به نفع مردم ایران است، نه مردم عربستان و نه دنیای اسلام. ایران و عربستان اگر با یکدیگر همکاری داشته باشند، هم به نفع دو طرف است و هم به نفع منطقه و دنیای اسلام خواهد بود.
تحلیل طرف ایرانی این است که سیاست خارجی عربستان در دست آمریکایی‌ها است. اما اکنون که میان عربستان و آمریکا تنش‌هایی صورت گرفته، دیپلمات‌های ایرانی باید نهایت استفاده را کنند.
در عربستان جریاناتی که برای حجاج ایرانی دردسر ایجاد می‌کنند، همان جریان‌های افراطی هستند. در ایران هم همان جریانی که سال ۱۳۹۴ به سفارت عربستان حمله کرد، با موضع‌گیری‌هایی که این روزها دارند، به رفع تنش میان آمریکا و عربستان کمک می‌کنند و باعث می‌شوند تا دو طرف پشت تنش با ایران، اختلافاتشان را لاپوشانی کنند.
در ایران همان جریاناتی که در داخل از رفع اختلافات داخلی و تنش‌زدایی در داخل ممانعت می‌کنند، مانع تنش‌زدایی با کشورهای منطقه و همچنین دنیا می‌شوند. عقل سلیم می‌طلبد که تنش‌زدایی صورت بگیرد چرا که ملت ایران از تنش هیچ سودی نبرده و نخواهد برد.
* رییس اسبق کمیسیون امنیت ملی مجلس
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :