بحران آب/پیش‌بینی‌های هواشناسی هم با خشکسالی ایران همراه نیست
به گزارش جهان صنعت نیوز: گزارش‌ها نشان می‌دهد که در حال حاضر حدود ۳۵۰ میلیون مترمکعب ذخیره آبی در تهران وجود دارد که با در نظر گرفتن مصرف روزانه حدود ۳ میلیون و ۱۰۰ هزار مترمکعب توسط مردم تهران، در صورت نداشتن بارش‌های کافی و انجام نشدن اقدامات لازم زمستان تامین آب با مشکل مواجه می‌شود. این شرایط فقط مختص به تهران نیست. از دیگر استان‌ها هم اخبار مشابهی درباره کمبود آب هر روز به گوش می‌رسد.
نتایج یک مطالعه نشان می‌دهد که با افزایش جمعیت ایران میزان آب در دسترس برای هر فرد رو به کاهش گزارش شده است. مثلا در آغاز صده ۱۳۰۰ میزان دسترسی به آب با جمعیت حدود ۲۵ میلیون نفری، ۴۵۰۰ مترمکعب بوده این در حالی است که سرانه آب در سال ۱۳۹۱ به مرز ۱۷۰۰ مترمکعب نزدیک شده است. کارشناسان می‌گویند، سرانه منابع آبی کشور هم‌اکنون کمتر از ۱۰۰۰ مترمکعب است و در نتیجه کشور دچار بحران کم‌آبی شده است. گزارش‌های رسمی وزارت نیرو هم نشان می‌دهد که در حال حاضر در ۱۷ استان کشور، بیش از ۶۰ درصد وابستگی به منابع زیرزمینی در تامین آب وجود دارد که از این ۱۷ استان، در ۸ استان وابستگی به منابع زیرزمینی در تامین آب مورد نیاز، بیش از ۸۰ درصد است. از این میزان، حدود ۵۵ درصد از نیاز آبی کشور (شرب، صنعت و کشاورزی) از منابع زیرزمینی تامین می‌شود که حدودا برابر با ۵۴ میلیارد مترمکعب در سال است. این آمار بیانگر آن است که سهم کشاورزی از برداشت مستمر آب از چاه‌ها و منابع زیرزمینی بسیار زیاد است؛ یعنی از مجموع حدود ۵۴ میلیارد مترمکعب برداشت سالانه حدود ۳/۴۸ میلیارد مترمکعب، در بخش کشاورزی مصرف می‌شود.در واقع این آمار بیانگر آن است که برداشت بی‌اندازه آب‌های سطحی و زیرزمینی، برخی شهرها کم‌آبی را تشدید کرده است.
این گزارش نشان می‌دهد، به صورت میانگین ۴۵ درصد از نیاز آبی کشور از منابع سطحی و ۵۵ درصد از منابع زیرزمینی تامین می‌شود. با این حال وابستگی تامین آب در برخی استان‌ها به منابع زیرزمینی به‌شدت زیاد است به طوری که در ۱۷ استان کشور، بیش از ۶۰ درصد وابستگی به منابع زیرزمینی در تامین آب وجود دارد که از این ۱۷ استان، در ۸ استان خراسان‌رضوی، خراسان‌جنوبی، کرمان، فارس، یزد، هرمزگان، البرز و همدان وابستگی به منابع زیرزمینی در تامین آب مورد نیاز، بیش از ۸۰ درصد است.
دردسر گرما
محمدرضا بختیاری مدیرعامل آبفای استان تهران درباره پیش‌بینی هواشناسی به ایلنا گفته است: بارندگی وضعیت خوبی ندارد، ضمن اینکه همچنان افزایش دما را در کشور شاهدیم، بنابراین اوضاع مخازن خوب نیست.او در حالی اوضاع آبی پایتخت را بسیار سخت توصیف و در عین حال تاکید کرده که گزینه‌های قطعی و جیره‌بندی آب در دستور کار نیست.
با این حال از مردم خواسته شده که در شرایط کنونی آب کمک کنند تا بحران پیش‌رو بدون چالش و قطعی آب سپری شود. اگرچه مدیرعامل آبفای تهران از برنامه‌ریزی برای شرایط خاص خبر داده، اما امیدوار است که بارندگی اتفاق بیفتد.بختیاری می‌گوید: تا چند وقت پیش بحث این بود که در تهران تا اواسط آذر بارندگی نداریم اما اخیرا اعلام کرده‌اند که داده‌هایی به دست ما رسیده که اوضاع بهتر شده و احتمال اینکه از نیمه آبان بارندگی داشته باشیم وجود دارد، اما به طور متقن نمی‌توان روی پیش‌بینی‌ها حساب باز کرد.هرچند صرفه‌جویی در مصرف آب به خصوص برای مشترکان خانگی همیشه جزو اولین توصیه‌هاست، با این حال بررسی‌ها نشان می‌دهد که بیشترین میزان مصرف آب مربوط به رعایت نکردن الگوی کشت در مناطق کم آب است. محمدرضا کاویانپور رییس موسسه تحقیقات آب دراین رابطه به مهر گفته است: پاسخ مشخص است؛ باید الگوی کشت را تغییر دهیم آب زیادی مصرف می‌کنند، الگوی اقتصادی مناسب و ارزآوری ندارند، باید تجدیدنظری در رابطه با آنها صورت بگیرد.به گفته وی راه نجات ما چیزی جز اصلاح الگو و بهینه‌سازی مصرف نیست، اعم از کشاورزی، صنعت و شرب در تمامی این بخش‌ها، ما باید تلفات خود را کاهش دهیم و برای چنین اقدامی باید روش‌های الگوی کشت و آبیاری تغییر کند. در صورتی که این اتفاقات بیفتد جمعیت بالاتری می‌توانند در این شرایط تغذیه کنند و از امکانات اولیه بهره‌مند شوند.
همه مقصرها
سیدحسین هاشمی کارشناس آب در این رابطه به «جهان‌صنعت» می‌گوید: بحران آبی که اکنون با آن روبه‌رو هستیم، وضعیتی غیر‌قابل پیش‌بینی نبوده؛ تا جایی که بنده اطلاع دارم این وضعیت ناگهانی نیست و انتظار این وضعیت را داشتیم. او اضافه کرد: بخشی از خشکسالی مربوط به اقلیم کشور ما است. کشور ما در طول زمان با خشکسالی بسیاری روبه‌رو بوده است. تغییر اقلیم روی خشکسالی تاثیر گذاشته و باعث تشدید آن شده است. بنابراین بسیاری از آسیب و اثرات نامطلوب که مشاهده می‌شود، به عملکرد و نوع مواجهه با آب برمی‌گردد؛ یعنی همان بحث مربوط به مدیریت آب که ما اشکال داریم.
این کارشناس آب با تاکید بر اینکه خشکسالی یا کمبود بارش به تنهایی می‌تواند آسیب وارد کند، اما شدت آسیب به عملکرد ما برمی‌گردد، تصریح کرد: زمانی که مواجهه مناسبی با منابع آبی نداریم، بنابراین این آسیب‌ها می‌تواند شدت بیشتری داشته باشد که گاهی جبران‌ناپذیر است. او با اشاره به دلیل کاهش بارندگی در سال‌های اخیر گفت: در این رابطه نظریه‌های متفاوتی وجود دارد؛ بخشی به تغییرات اقلیمی مرتبط است. البته گفته می‌شود که بین شدت انرژی و میزان بارش و برف هم ارتباط وجود دارد. این موضوع را نمی‌توانم تایید کنم اما به هر حال برخی‌ها چنین نظریه‌ای دارند.هاشمی با تاکید بر اینکه راهکارهای حل بحران آب بارها از سوی کارشناسان به دولتمردان گوشزد و توصیه شده است، گفت: به نظر من باید اقداماتی که در سال‌های گذشته انجام شده، یک بار مورد بررسی قرار بگیرد تا مشخص شود که این اقدامات چقدر اثربخش بوده است. اینکه همیشه راهکار داده شود ولی اقدامی صورت نگیرد، اصلا سودمند نیست. او اضافه کرد: مشکل مدیریت صحیح منابع آب مربوط به امسال و پارسال یا شخص خاصی نیست. این اتفاقی است که در طول زمان صورت گرفته و افراد بسیاری در پدید آمدن این شرایط مقصر هستند.
لینک کوتاه :