آزادی فراتر از هر مقوله دیگر 

محمد‌صادق جنان‌صفت *

شهروندان ایران تنها به این دلیل که در دهه‌های پرشمار سپری‌شده به هر دلیل با فایده‌های مقوله ارزشمند آزادی در نظر و در عمل آشنایی لازم و کافی به دست نیاورده‌اند، درباره این عنصر نیرومند و پیش‌برنده جامعه‌های انسانی کمتر می‌دانند. این اندک فهمی از مزیت‌های مقوله بسیار نیرومند آزادی حتی در میان سیاستمداران و مدیران اقتصادی و سیاسی کشور نیز با کمال وضوح دیده می‌شود. نزد سیاست‌ورزان ایرانی که منافع گروهی و باندی و جناحی و حکومتی آنها اقتضا می‌کند، آزادی مقوله‌ای است که در برخی از رفتارهای آدمیان و گروه‌های انسانی نمود پیدا می‌کند و عموما نیز آن را به آزادی در پوشش و رفتار با دیگران خلاصه می‌کنند. اما واقعیت آزادی بسیار فراتر از این تصورات کوته‌بینانه و خام است. آزادی یک کالای لوکس برای اشراف و صاحبان قدرت نیست بلکه یک نیروی پایان‌ناپذیر برای آزادسازی ذهن آدمی از هر اندیشه دگم و بازدارنده است. واقعیت این است که ذهن انسان در صورت وجود آزادی کامل می‌تواند راه‌های پیشرفت برای آدمیان و نیز جامعه‌های انسانی را هموار کند و شهروندان هر جامعه دارای نعمت آزادی را به رفاه مادی و نیز آرامش فکر و خیال برساند. اگرچه مقوله آزادی به مثابه یک نهاد و به دلیل نیروی آزادی‌بخشی که در ذات خود دارد در تاریخ با سرکوب‌های شدید و پرشمار روبه‌رو شده و هنوز نیز مستبدان عالم از رهبران سیاسی و دارندگان اندیشه‌های جزمی و منجمد این نهاد را سرکوب کرده و به بیراهه می‌کشانند اما تجربه نشان داده است این نیروی پیش‌برنده تاریخ انسانی از همه بندهای زورمداران رهایی را تجربه کرده و روز‌به‌روز بر شیفتگان آن افزوده می‌شود. برای اینکه مفهوم فایده آزادی را بهتر درک کنیم می‌توانیم به تاریخ معاصر رجوع کنیم. تاریخ ۳۰۰ سال  تازه‌سپری‌شده جوامع انسانی نشان می‌دهد هر جامعه‌ای به هر میزانی که از نیروی آزادی در سیاست‌، در امور اجتماعی و در اقتصاد بیشتر استفاده کرده و آزادی را به مثابه اصل و محور همه نوع قانونگذاری و فعالیت قرار داده است از لحاظ معنوی و مادی در صف جلو ایستاده است. کشورهای غرب اروپا‌ (آمریکا، ژاپن‌، استرالیا و کانادا) را با کشورهای دیگر مقایسه کنید. آمریکا الان در کجای قدرت جهان ایستاده است و آمریکای جنوبی در کجا‌؟ کره‌جنوبی در کجای بلندای اقتصاد ایستاده و کره شمالی در کجا‌؟ شیلی و کوبا را مقایسه کنید و این را ادامه دهید و ببینید که آزادی چه  پیامدهای مبارکی دارد.