پایه پولی در منطقه هشدار

به گزارش جهان صنعت نیوز:  بانک مرکزی گزارش تحولات اقتصاد کلان از جمله آمار تورم و متغیرهای پولی مهر ماه ۱۴۰۱ را منتشر کرد. این گزارش نشان می دهد که شتاب رشد نقدینگی کم شده با این وجود سرعت رشد پایه پولی بیشتر شده است.

بر اساس جزئیات اطلاعات منتشر شده، حجم نقدینگی با رشد ۱۷.۵ درصدی در هفت ماهه امسال به ۵۶۷۷ هزار میلیارد تومان رسیده است. رشد نقطه ای این متغیر نیز ۳۴.۳ درصد اعلام شده است. نکته قابل توجه آنکه سرعت رشد نقدینگی در مهر ماه کمتر شده با این حال، با این وجود در مقایسه با مهر ماه سال گذشته ۱۴۵۰ هزار میلیارد تومان پول جدید خلق شده است.

پایه پولی طبق آمارهای بانک مرکزی اما در وضعیت خطرناکی قرار دارد. این متغیر در هفت ماهه امسال رشد ۱۸ درصدی و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته رشد ۳۴.۵ درصدی داشته است. طبق گزارش بانک مرکزی حجم پایه پولی در پایان مهر ماه به ۷۱۳ هزار میلیارد تومان رسیده است.

نکته مهم آنکه این متغیر در سه ماهه منتهی به مهر در مسیر صعودی حرکت کرده است. در حالی که نرخ رشد پایه پولی در یک روند نزولی در تیر ماه به ۲۶.۲ درصد رسیده بود، اما در یک روند افزایشی در مرداد به ۳۰.۷ درصد، شهریور به ۳۳.۱ درصد و در مهر ماه نیز به۳۴.۵ درصد رسیده است. کارشناسان رشد پایه پولی را علامت خطر بزرگی برای اقتصاد عنوان می کنند که می تواند باعث گسترش گردش نقدینگی در اقتصاد و افزایش تورم شود.

اما مکانیسم خلق پول و افزایش تورم چگونه عمل می کند؟ در این خصوص باید به متغیری تحت عنوان ضریب تکاثری پول اشاره کرد. درحقیقت عدد این ضریب است که تعیین می کند چه میزان نقدینگی جدید خلق شود. طبق اطلاعات مقدماتی که بانک مرکزی از وضعیت نقدینگی و پایه پولی منتشر کرده، ضریب فزاینده نقدینگی در مهر ماه عقب نشینی کرده و به ۷.۹۶ رسیده است. عدد این ضریب در چند ماه گذشته به بالای ارقام ۸ واحدی رسیده بود. با نگاه به این ضریب می توان اعلام که پایه پولی با ضریب ۷.۹۶ واحدی به نقدینگی تبدیل می شود. به این ترتیب هرچه این ضریب کوچکتر شود نقدینگی کمتری وارد عرصه اقتصادی می شود.

اما این موضوع به معنای وضعیت مناسب بازار پول کشور نیست. واقعیت این است که آنچه در حوزه بازار پولی و بانکی تعیین کننده است حجم پایه پولی است. با توجه به بزرگی رقم این متغیر و درصد رشد بالای آن می توان نسبت به اثرات بعدی آن در اقتصاد احساس خطر کرد. از این منظر باید اعلام کرد که کاهش نرخ رشد نقدینگی با وجود افزایش نرخ رشد پایه پولی به دلیل کاهش ضریب فزاینده نقدینگی از ۸.۱۰ در شهریور به ۷.۹۶ در مهر بوده است نه تغییر رویکرد سیاست گذار در حوزه بازار پول.

بانک مرکزی اما در بخشی از گزارش جدید خود به وضعیت شاخص قیمت مصرف کننده نیز پرداخته است. در گزارش این نهاد، نرخ تورم ماهانه مهر با افزایش ۰.۳ درصدی همراه شده و به ۲.۹ درصد رسیده است. همچنین تفکیک تورم ماهانه به دو گروه کالا و خدمات، از کاهش ۰.۳ واحد درصدی تورم کالا و افزایش ۱.۴ درصدی تورم خدمات خبر می‌دهد. به طوری که تورم ماهانه گروه کالا به ۱.۶ درصد و گروه خدمات به ۵.۲ درصد رسیده است.

اما تورم سالانه و نقطه ای طبق گزارش بانک مرکزی با کاهش همراه بوده است. بر این اساس، در مهر ماه سال جاری نرخ تورم نقطه به نقطه به ۴۴.۷ درصد و نرخ تورم دوازده ماهه نیز به ۳۹.۶ درصد رسیده است. این دو شاخص نسبت به شهریور ماه کاهش ۰.۲ و ۰.۱ درصدی را نشان می دهند. نکته جالب توجه اما این است که مرکز آمار پیش تر نرخ تورم نقطه ای و سالانه مهرماه را به ترتیب ۴۸.۶ و ۴۲.۹ درصد اعلام کرده بود.

نرخ های تورم اعلامی از سوی بانک مرکزی در حالی پایین تر از مرکز آمار است که طبق بررسی های قبلی، آمار اعلامی این بانک همواره در سطوح بالاتری قرار داشته است. نکته مهم آنکه تفاوت آماری در داده های مرکز آمار و بانک مرکزی همچنان وجود دارد و مشخص نیست که کدام یک از داده های یاد شده را باید محور تصمیم گیری ها و بررسی های اقتصادی قرار داد.

در مجموع نیز باید اعلام کرد که داده های اعلامی مقدماتی هستند و جداول آماری از جزئیات تحولات بازار پول هنوز از سوی بانک مرکزی منتشر نشده است. با این حال تنها با استناد به حجم بالای نقدینگی و رشد نگران کننده پایه پولی می توان تورم را برای ماه های آتی افزایشی پیش بینی کرد.

اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژه