پیام نشست سازمان ملل برای اقتصاد ایران

به گزارش جهان صنعت نیوز: وضعیت مذاکرات هسته‌ای ایران در هاله ای از ابهام قرار دارد. مقامات ایرانی و غربی از ابتدای سال و با برگزاری نشست های متعدد در وین و قطر بر سر توافق هسته ای و احیای برجام چانه زنی کردند اما این گفتگوها به محلی برای اختلافات بیشتر ایران و غرب منجر شد نه زمینه سازی برای لغو تحریمها. هرچند خبرهایی که در نیمه نخست سال از برجام به گوش می رسید عمدتا امیدوارکننده بود اما پیش از پایان تابستان، امیدها به توافق کمرنگ شد و از آن زمان تاکنون بسیاری برجام را تمام شده تلقی می کنند. شاید تحریم های جدیدی که طی این مدت علیه ایران اعمال شده نیز خود نشانه روشنی از بن بست مذاکرات برجامی باشد.

اما نشست روز گذشته شورای امنیت سازمان ملل آن هم در هنگامه کمرنگ شدن باورها به احیای برجام موضوعی است که مورد توجه تحلیلگران و فعالان اقتصادی قرار گرفته است. در این نشست، اعضای شورای امنیت سازمان ملل از یک سو خواستار لغو تحریم های آمریکا علیه ایران شدند و از سوی دیگر نیز پایبندی ایران به توافق هسته ای موسوم به برجام را به مقامات کشورمان گوشزد کردند. آنطور که در خبرها آمده، اعضای حاضر در این نشست تاکید کرده اند که با وجود اختلافات موجود در روند احیای مذاکرات، هیچ راهکار دیگری برای جایگزینی گزینه دیپلماسی وجود ندارد.

این مساله از دو منظر قابل بررسی است. نخست تاکید مقامات غربی بر احیای برجام و به نتیجه رساندن مذاکرات. این موضوع به این معناست که کشورهای اروپایی خواستار تعامل سازنده با ایران و کاهش فشار تحریم ها علیه کشورمان هستند. کارشناسان می گویند که پیام روشن این مساله برای اقتصاد ایران خروج از بن بست های کنونی و کاهش نااطمینانی های اقتصادی است. از این منظر می توان پیش بینی کرد که احیای برجام آثار روانی کوتاه مدتی بر اقتصاد ایران خواهد داشت که اگر با سیاست های درست از سوی مقامات کشور همراه شود می تواند چشم انداز بلندمدت اقتصاد را نیز تغییر دهد. از جمله آثار اولیه این موضوع می توان به کاهش التهابات موجود در سطح بازار ارز، توقف سقوط پول ملی، کاهش انتظارات تورمی و حتی کاهش تورم اشاره کرد.

با این حال نکته دوم در خصوص نشست دیروز اختلافاتی است که به نظر می رسد هنوز حل نشده باقی مانده است. همانطور که اشاره شد اعضای حاضر در نشست شورای امنیت سازمان ملل خواستار لغو تحریمها شده اند با این حال از ایران نیز خواسته اند که همکاری های لازم را با آژانس بین المللی انرژی اتمی داشته باشد. برای مثال رزماری دی کارلو، معاون دبیر کل سازمان ملل در این نشست گزارشی از برنامه هسته ای ایران ارائه کرده و گفته «تهران ۱۸ برابر بیشتر از آنچه در برجام تعهد داده بود اقدام به ذخیره سازی اورانیوم کرده است».

این اختلافات حتی موجب شده که در پایان نشست دیروز، بیانیه ای از سوی تروئیکای اروپا علیه ایران صادر شود که در آن بر توقف فعالیت ‌های موشکی بالستیک و عقب‌ گرد برنامه هسته‌ ای ایران تاکید شده است. بنابراین به نظر می رسد که با وجود مثبت بودن نشست دیروز، هنوز هم فاصله زیادی تا لغو تحریم ها داریم، موضوعی که می تواند به تعمیق چالش های اقتصادی فعلی و افزایش شکاف ملت از دولت بینجامد.

سرنوشت برجام در دست مقامات ایران

جمشید عدالتیان شهریاری، اقتصاددان و عضو سابق اتاق بازرگانی ایران در این خصوص به «جهان صنعت نیوز» گفت: این روزها پول ملی با سرعت زیادی در کاهش ارزش است و این نشست اگر به احیای برجام بینجامد می تواند چراغ سبزی باشد برای احیای اقتصادی کشور و تقویت پول ملی. اما سرنوشت نهایی برجام به طرف های مذاکره کننده و راهبردی که مقامات ایرانی دنبال می کنند وابسته است.

عدالتیان در خصوص اثرات اقتصادی احیای برجام برای کشورمان اظهار کرد: واقعیت این است که حتی اگر برجام احیا شود، زمان زیادی لازم است که تحریم های آمریکا علیه ایران به طور کامل برداشته شود. بنابراین می توان گفت که ما به یک بازه زمانی بلندمدت بعد از احیای برجام نیاز داریم که بتوانیم شرایط اقتصادی را به شرایط قبل از تحریم ها برگردانیم.

وی ادامه داد: ما می دانیم که تنها دو سال و نیم تا پایان دوره ریاست جمهوری جو بایدن زمان باقی است و مشخص نیست که رئیس جمهور بعدی آمریکا چه سیاستهایی را در قبال ایران در پیش خواهد گرفت. بنابراین حتی اگر برخی از شرکتهای اروپایی خواستار همکاری با ایران باشند با نگرانی و تامل به همکاری ها نگاه خواهند کرد. این مساله به این معناست که این شرکتها حاضر نخواهند بود وارد پروژه های بلندمدت با ایران شوند چرا که احتمال به هم خوردن دوباره برجام وجود خواهد داشت.

به گفته این اقتصاددان، این موضوع موجب شده که مقامات ایرانی به دنبال گرفتن تضمین هایی در زمینه مذاکرات هسته ای از غرب باشند چون کاملا آگاه اند که اگر ضمانتی وجود نداشته باشد شرکتهای اروپایی حاضر نخواهند بود به صورت جدی با ایران تعامل و همکاری داشته باشند. در هر صورت به نظر می رسد احیای برجام گشایش هایی در زمینه ارتباط با کشورهای خاور دور برای ایران ایجاد می کند. در این حالت ایران می تواند با این کشورها ارتباطات بانکی داشته باشد و اقدام به واردات و صادرات با این کشورها کند و مسائل جابجایی پول برای کشور را نیز تسهیل کند.

عدالتیان خاطرنشان کرد: در مجموع باید گفت از زمانی که برجام امضا شود گشایش اقتصادی به سرعت ایجاد نخواهد شد اما امیدواری در فعالان اقتصادی ایجاد می شود و این امیدبخشی می تواند اثرات مثبتی در روند اقتصادی کشور داشته باشد. به عبارتی دقیق تر، این مساله آثار روانی کوتاه مدت دارد و اگر تداوم پیدا کند می توان شاهد اثرات بلندمدت آن در اقتصاد نیز بود. در حال حاضر ابهامات اقتصادی کشور بسیار زیاد است و این مساله باعث سردرگمی فعالین اقتصادی نسبت به روندهای موجود، از نرخ ارز گرفته تا تورم شده است. بنابراین می توان امیدوار بود که احیای برجام حداقل از منظر روانی با گشایش هایی در سطح اقتصاد و جامعه همراه باشد و امیدواری نسبت به آینده را تقویت کند.   

اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهسیاسی