خلیج فارس قربانی نفت شیل

جهان صنعت نیوز|   در بحبوحه تنش ها در منطقه به خصوص در خلیج فارس آمریکا با استقبال شاه سعودی تصمیم گرفت تا حدود ۵۰۰ نیروی نظامی به ریاض بفرستد. این موضوع گمانه زنی ها برای تقابل با ایران را در منطقه بیشتر کرده است. برخی از کارشناسان نیز معتقدند که این اقدام در راستای حفظ حاکمیت ریاض صورت می گیرد و عده ای دیگر نیز آن را به دلیل ناکامی های پی در پی عربستان در جنگ یمن می دانند. برای بررسی این موضوع با قاسم محبعلی کارشناس مسائل خاورمیانه و دیپلمات اسبق وزارت خارجه کشورمان، گفت و گو کرده ایم که در ادامه آن را می خوانید :

تصمیم آمریکا برای اعزام نیرو به عربستان با چه هدفی صورت می گیرد؟ آیا این اقدام در راستای کارزار فشار حداکثری ترامپ علیه ایران انجام گرفت؟

آمریکا درصدد این است تا حضور نظامی اش را در منطقه گسترش دهد. آنها این اقدام را بازدارندگی در قبال سیاست های ایران می دانند. آنها در این راستا با توسل به ایران هراسی به دنبال بازگشت به خاورمیانه هستند.

آیا مساله اصلی فقط افزایش حضور نظامی آمریکا در منطقه با استفاده از ایران هراسی است یا مسائلی چون سیاست داخلی عربستان و قوت گرفتن مرگ پادشاه سعودی هم مطرح است؟

به نظر من این موضوع جز فرعیات است و آن چه که حضور آمریکایی ها را در منطقه توجیه می کند مسائلی چون فشار و تحریم علیه ایران و همچنین به گفته خودشان بازدارندگی است. عربستان نیز ممکن است دچار بحران های داخلی شود که جزئی از مسائل خاورمیانه به شمار می رود که هر کدام به طور مجزا قابل بحث است.

آیا آمریکا با اتکا به ۵۰۰ نیرو می تواند بازدارندگی ایجاد کند و با ایران مقابله کند؟

این تعداد از نیروها را افراد متخصص تشکیل می دهند که لزوما برای انجام عملیات های زمینی به کار گرفته نخواهند شد و ممکن است وظایفی چون مدیریت و کنترل پایگاه ها، پروازها و غیره را بر عهده داشته باشند. ضمن اینکه ما باید به صورت کلی تر پایگاه ها، جنگنده ها و تجهیزات نظامی آمریکا در منطقه را که عواملی بهم پیوسته هستند در نظر بگیریم.

آیا تشدید تنش ها در خلیج فارس هم حضور آمریکا در پایگاه عربستان را توجیه می کند؟

آمریکا از وجود تنش در خلیج فارس همواره سود برده است. پرواضح است که فروش اسلحه یکی از آن موارد است. به طور طبیعی با افزایش سطح تنش ها در منطقه کشورهای نفت خیز مانند عربستان،امارات و قطر شروع به خرید اسلحه می کنند و قراردادهای بزرگی با آمریکا می بندند. موضوع مهم دیگر  آمریکاست که در حال تبدیل شدن به بزرگترین تولیدکننده نفت است. خب برای صادرات آنها نیازمند هستند هزینه را کاهش دهند تا تولید نفت شیل به صرفه باشد. از همین روی تشنج سبب می شود تا قیمت نفت نیز بالا رود. در همین حال برخی از تولیدکنندگان نیز باید از بازار بروند تا جا برای آمریکا به منظور صادر کردن نفت باز شود. از همین رو اگر کشورهایی چون ایران، ونزوئلا و غیره از این بازار خارج شوند آمریکا و متحدانش می توانند بازار را کنترل کنند. موضوع بعدی که مطرح است بحث مدیریت رقبای آمریکا است که مهمترین آنان چین، ژاپن، هند و اتحادیه اروپا به شمار می روند که به نفت خلیج فارس وابسته اند. این در حالی است که آمریکا به نفت خلیج فارس وابستگی ندارد. بنابراین اگر صادرات نفت در خلیج فارس با مشکل مواجه شود هم قیمت آن بالا می رود و هم باعث ایجاد مشکلاتی برای  رقیب اصلی آمریکا یعنی چین می شود.

در موضوع قیمت و صادرات نفت که عنوان کردید گفته می شود در صورت ایجاد اختلال در صادرات و بالارفتن هزینه های امنیتی در تنگه هزمز ایران می تواند برگ برنده را داشته باشد، چرا که بدون بستن این تنگه می تواند به خواسته اش برسد.

موضوع تنگه هرمز می تواند به یک بحران بین المللی تبدیل شود چرا که تنها مساله آمریکا نیست بلکه مساله امنیت بین الملل و تامین انرژی است و برای کشورهای اروپایی نیز اهمیت دارد. در این راستا واشنگتن هم بدش نمی آید تا متحدانش را در برابر ایران قرار دهد و از این فرصت استفاده کند تا اجماعی بین المللی علیه ایران شکل بگیرد. در این بین کشورهایی چون عربستان و امارات وابستگی زیادی به تنگه هرمز ندارند و این ایران و عراق هستند که دارای بیشترین وابستگی هستند و در صورت بسته شدن این تنگه تهران و بغداد از صادرات محروم خواهند شد.

آیا ارتباط خاصی بین اعزام نیروهای آمریکایی به عربستان و همچنین مشکلات و موانع ریاض در جنگ یمن وجود دارد؟

در حال حاضر جنگ یمن برای عربستان تبدیل به یک باتلاق شده است که آینده را نیز مبهم کرده است، از طرفی نیروهای درگیر این جنگ هم نمی دانند که این وضعیت تا کجا ادامه خواهد یافت. اما تداوم این وضع باعث بهره بردن آمریکا از این جنگ می شود چرا که این جنگ سبب شده تا هزینه های نظامی عربستان و اتکای این کشور به آمریکا افزایش پیدا کند که در این وضع ریاض به راحتی نمی تواند جنگ را خاتمه دهد و این روند موجب بهره برداری هر چه بیشتر میلیتاریست های آمریکا از ریاض می شود. وقتی که عربستان نیز از آمریکا تقاضای کمک می کند تحت فشار آمریکا قرار می گیرد و مجبور است امتیاز بدهد. موضوع فلسطین یکی از مواردی است که می توان از آن نام برد.

با توجه به تحولات اخیر در منطقه فکر می کنید در آینده از شدت تنش ها کاسته شود و یا اینکه اوضاع بهبود یابد؟

اگر وضع کنونی کنترل نشود می تواند خطرآفرین باشد، چرا که بازیگران متعددی با منافع مختلف وجود دارند. البته ایران، اروپا، آمریکا و کشورهای منطقه علاقمند نیستند تا بحران بیش از این افزایش پیدا کند، اما حادثه ممکن است هر لحظه ای رخ دهد با توجه به این که آرایش نظامی و تعداد نیروها در منطقه رو به افزایش هستند و ممکن جنگ ناخواسته ای اتفاق بیفتد و همه طرف ها را درگیر کند.

سیاسی