آینده برای بازار ارز روشن است؛ اگر …

سارا پوردلچو– جهان صنعت نیوز؛ با پیروزی مسعود پزشکیان در انتخابات، از صبح روز شنبه شانزدهم تیرماه شاهد روند نزولی قیمت دلار در بازار آزاد هستیم. سوالی که ذهن همه را درگیر کرده این است که آیا این روند نزولی ادامه خواهد یافت یا شاهد شوک‌های دیگری در بازار ارز خواهیم بود.

در گفتگویی با آقای مرتضی عزتی، اقتصاددان، به سوالاتی درباره بازار ارز و آینده اقتصاد کشور پاسخ خواهیم داد.

در حال حاضر شرایط بازار را چگونه ارزیابی می‌کنید و فکر می‌کنید این روند نزولی تا چه زمانی ادامه خواهد داشت؟

مهم ترین عاملی که در این مقطع موجب بهبود بازارها می‌شود، امید به بهبود اقتصاد است. بسیاری از فعالان اقتصادی هم به بهبود وضعیت امیدوارند. بهتر شدن وضعیت اقتصادی یکی از دلایل افرادی است که در این انتخابات شرکت کرده‌اند. در حال حاضر انتخاب شدن آقای پزشکیان اثر اولیه خود را گذاشته، اما تداوم این اثر، به‌شدت به فضای سیاسی آینده بستگی دارد؛ مهم‌ترین عامل در وهله اول، انتخاب تیم اقتصادی است. اگر یک تیم اقتصادی توسعه‌گرا و متخصص در ایجاد رشد اقتصادی  با پشتیبانی یک تیم سیاسی مناسب روی کار بیاید، و سایر مدیران دولت در زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی، امنیتی و کشورداری بتوانند از آن پشتیبانی کنند، می‌توانیم انتظار ادامه  همین روند بهبود را داشته باشیم. به تعبیری هر اندازه امید برای بهبود وضعیت در مجموعه تیم اقتصادی دولت نمایان‌تر باشد، قطعا شاهد امید بیشتر به بهبود اقتصاد کشور در آینده و به تبع آن بهبود بازارها، به‌ویژه بازارهای مالی خواهیم بود که بیشتر تحت تأثیر انتظارات از آینده هستند، ولی اگر تیم اقتصادی تیم متخصص و مناسبی برای رشد و توسعه نباشد، به زودی این روند بهبود متوقف خواهد شد.

آیا کاهش فعلی نرخ ارز برای اقتصاد کشور می‌تواند مفید باشد یا باعث شوک منفی در بازارها خصوصاً در صنایع می‌شود؟

کاهش نرخ ارز را می‌توان تا حدودی نشانه‌ ثبات اقتصادی در نظر گرفت. ثبات در اقتصاد هم، به‌شدت برای تمامی فعالیت‌های اقتصادی مثبت است. نرخ ارز خودش به‌تنهایی فقط یک وسیله است نه هدف؛ اگر ثبات اقتصادی برقرار شود، این وسیله در راستای تداوم ثبات، رقم واقعی خودش را پیدا می‌کند. شکی نیست که با بهبود مجموعه عوامل، نرخ ارز هم باید در ‌راستای این بهبود حرکت کند. اگر در کنار نرخ ارز، دیگر محدودیت‌های اقتصادی نیز کاهش یابد، به‌طور قطعی صنایع، وضعیت بهتری خواهند داشت.

 چشم‌انداز روند بهبود وضعیت، در کشور آغاز شده است که همه‌چیز را از جمله امید به بهترشدن روابط خارجی را افزایش می‌دهد. البته ممکن است صادرات برخی صادرکنندگان که از نرخ ارز بازار آزاد سود می‌بردند کمی مختل شود، ولی هنگامی که هزینه‌های واردات و صادرات کاهش یابد، مجموع تغییرات، به‌نفع آن‌ها خواهد بود.

احتمال دارد کاهش نرخ ارز برای صادرات مفید نباشد اما قطعا برای واردات مواد اولیه و ماشین آلات، توسعه روابط خارجی، سفرهای سیاحتی، زیارتی و تجاری و کالاهای وارداتی دیگر مفید خواهد بود. مهم‌تر از آن اینکه در حال حاضر کاهش نرخ ارز، در بازار آزاد اتفاق افتاده ‌‌است. این کاهش، تلاطم و نابسامانی چند نرخی را از اقتصاد دور می‌کند؛ فقط آن دسته‌ از افراد که از رانت‌های وضعیت موجود سود می‌بردند، دچار ضرر و زیان می‌شوند. در وضعیت صادرکنندگانی که در چارچوب سازوکارهای رسمی فعالیت می‌کردند و ارز خود را در بازارهای رسمی عرضه می کردند، تغییری ایجاد نخواهد شد.

 ناگفته نماند که صادرات برای عده‌ای متکی به این بوده که بتوانند در همان بازارهای غیر رسمی ارز خود را بفروشند، طبیعی است با وضعیت موجود اندکی کاهش سود خواهند داشت، اما از بابت بهبود روابط اقتصادی و هزینه‌های واردات و صادرات منافع بیشتری کسب خواهند کرد.

بهترین سیاست ارزی برای دولت چهاردهم در شرایط فعلی چه می‌تواند باشد؟

عدم دخالت دولت در بازارها تا زمان تثبیت نرخ‌ها می‌تواند مناسب‌ترین سیاست ارزی برای دولت باشد. باید اجازه داد تا نرخ ارز،  به نرخ تعادلی بازار برسد و کم کم از سه ماه آینده درکنار بازکردن فضای اقتصادی و بهتر شدن روابط خارجی، با اجرای سیاست­های مکمل به تدریج (نه یکباره) به‌سوی تک نرخی شدن ارز برای عموم کالاها حرکت کنیم، ولی برای کالاهای اساسی مانند دارو و غذا باید بسیار با تامل بیشتر و مراقبت از اینکه اثری بر قیمت­ها و رفاه خانوار نگذارد حرکت کنیم.

آیا باتوجه به انتخابات پیش‌رو در آمریکا و پیروزی آقای پزشکیان در ایران، می‌توان  انتظار بهبود اقتصاد کشور را داشت؟

اگر سیاست‌گذاران و مدیران اقتصادی دولت جدید، آگاه و متخصص در زمینه رشد و توسعه اقتصادی باشند، می‌توان به بهبود اقتصاد کشور امیدوار بود. با سیاست‌گذاری‌های درست، می‌توان به‌راحتی در شرایط تحریم انتظار رشد اقتصادی ۵ درصدی را داشته باشیم؛ حتی اگر دونالد ترامپ پیروز انتخابات آمریکا باشد، اما اگر تغییرهای غیر اساسی و شوک‌های غیر متعارف مثل مسائل سیاسی و نظامی اتفاق بیافتد، نمی‌توان انتظار چنین رشدی را داشت. در صورت رفع تحریم‌ها و انجام مذاکرات، می‌توان انتظار رشد اقتصادی ۸درصدی و حتی بالاتر را داشت.

در نهایت، همه شرایط، بستگی به توانایی­های واقعی، نه شعاری، تیم اقتصادی دولت دارد که سکان اصلی سیاست‌گذاری در دولت آقای پزشکیان را به‌عهده خواهد داشت. در نزدیک ۲۰ سال گذشته، تیم‌های اقتصادی دولت‌ها در ایجاد شرایط مناسب برای رشد پایدار و بایسته و بهره مندی مردم از منافع آن، چندان موفق نبوده­اند؛ صرفا برخی اندکی در برخی اقدامات موفقیت داشته­اند. بدیهی است اگر همان روند دولت‌های قبلی ادامه پیدا کند، نمی‌توان به آینده اقتصادی کشور چندان امیدوار بود.

اقتصاد کلانپیشنهاد ویژه