ناترازی توسعه خطوط ریلی، پاشنه آشیل  اهداف افق ۱۴۰۴صنعت فولاد ؟!

افق ۱۴۰۴،نامی آشنابرای دست اندرکاران صنایع معدنی وفولاد.افق وچشم اندازی که درآن قرارشده ظرفیت تولید فولاد کشور به ۵۵ میلیون تن درسال برسد.الان که درسال ۱۴۰۳ هستیم میزان تولید فولاددرکشورحدود۳۲میلیون تن هست ودرردیف نهم جهان دربین فولادسازان قرارداریم.

برای افق ۱۴۰۴ورسیدن به اهدافش عوامل وپارامترهای متعددی تعریف شده است که درجمعبندی آن بشود به موفقیت تولید۵۵ میلیون تن فولاد برسیم. یکی ازاین پارامترها توسعه خطوط ریلی برای رساندن مواداولیه درزنجیره فولاد به واحدهای تولیدی هست که عمدتا باید ازشرق وشمالشرق کشور مواد اولیه به جنوب ،مرکز وحتی غرب ایران برسد وخوراک واحدهای تولید فولاد تامین شود.دراین فرصت برآنیم که ببینیم این پارامترمهم که توسعه خطوط ریلی است همپای دیگر پارامترها رشد وتوسعه یافته است یا خیر؟

دربرنامه ششم توسعه کشور قرارشده بود که طول شبکه ریلی از۱۲هزارکیلیومتر به ۲۵هزارکیلومتر ریل درسال پایان برنامه برسد، آیا این مهم محقق شده است آیا شرکت راه آهن وشرکت توسعه زیرساخت، توانسته اند این تکلیف قانونی را به سرانجام برسانند؟

براساس مفاد برنامه ششم دولت ها مکلف بوده اند که میزان حمل بارازطریق خطوط ریلی ازکل بارحمل شده درکشورراتاسال ۱۴۰۰به ۳۰ درصد افزایش دهند.امامتاسفانه باتوجه به آمارهای رسمی نه تنها این شرط وتکلیف مهم محقق نشده بلکه فاصله قابل توجهی میان وضع موجود و هدفگذاری قانونی وجود دارد!؟

طبق برنامه می بایست بطورمتوسط هرسال حدود۵/۳درصداین سهم افزایش می یافت ودرسال ۱۴۰۰به سی درصد می رسید درحالی که متاسفانه این مهم با کاهش ۴/.درصدی (نسبت به سال ۱۳۹۵)به ۳/۱۱درصد رسیده است!!

درحقیقت به وضع موجود۱۵۰۳۷  کیلومتری که باید به ۲۵هزارکیلومتردرسال ۱۴۰۰ می رسید،فقط وفقط ۱۲۰کیلومترراه آهن توسط شرکت توسعه زیرساخت احداث گردیده درحالیکه طبق برنامه سهم خطوط ریلی برای صنعت فولاد ،۳۲۷۷کیلیومترپیش بینی وهدفگذاری شده بود،حال باتوجه به این آمارآیا واقعا به اهداف افق ۱۴۰۴ خواهیم رسید؟

بدتر از آمار فوق این است که درسال ۱۴۰۰ مجموع حمل مواداولیه مورد نیازصنعت فولاد توسط راه آهن ۲۵هزارو۷۸۷تن بوده است که این رقم درسال ۱۴۰۱به عدد ۲۴هزارو۳۱۵تن کاهش یافته است!!

این اتفاق ناراحت کننده درحالی رخ داده است که برای افق ۱۴۰۴پیش بینی شده است ظرفیت تناژجابجایی موادمعدنی به ۷۰میلیون تن برسد و تناژجابجایی محصولات میانی وفولادی به ۱۵تا۲۵میلیون تن  ودرمجموع تناژحمل مواداولیه ومحصول نهایی بین ۸۵تا۹۵میلیون تن برسد.

لذا ارقام اعلامی وپیش بینی شده براساس ظرفیت های اسمی واحدهای فولادی برآورده شده که درشرایط فعلی وبانرخ بهره وری درحدود ۶۵ تا۷۰درصدی،مشکلات ناشی ازقطعی برق،گازودرنتیجه کاهش تولید و نیزمشکلات زیرساختی راه آهن، مانند دوخطه نبودن برخی خطوط اصلی ،کمبود واگن ولکوموتیو وروند جابجایی ها درسال های گذشته تحقق اهداف افق ۱۴۰۴ دور ازدسترس می باشد وپیش بینی می شود که فقط حدود ۵۰درصد ازارقام واهداف افق ۱۴۰۴درخصوص جابجایی مواد اولیه معدنی ومحصولات زنجیره فولاد محقق شود.

لذا می بینیم با تکه برمفاد مطالعات طرح جامع فولاد کشور،متاسفانه به دلایل متعدد ناشی ازسوءتدبیر مدیریتی درسطح کلان وتصمیم گیران،تحریم ها،ناکارآمدی سطوح میانی مدیریت های مربوطه ،عدم سرمایه گذاری لازم وناتوانی درجلب سرمایه گذاران خارجی و…باعث شده است تا تحقق اهداف افق ۱۴۰۴ درمحاق فرو رود واین سوال دراذهان دست اندرکاران صنعت فولاد جاخوش کند،که بالاخره چه خواهدشد؟!

یادداشت