گندمکاران؛ بازنده بزرگ استراتژی خودکفایی

جهان صنعت نیوز – در سال ۱۹۷۳، کشورهای عرب به دلیل تحریم نفت علیه آمریکا و متحدان اسرائیل، با تهدید کمبود مواد غذایی مواجه شدند و به سمت خودکفایی در تولید گندم حرکت کردند. پس از انقلاب اسلامی، دولت‌ها در ایران نیز تلاش کردند تا خودکفایی در گندم را به عنوان یک هدف استراتژیک دنبال کنند. با این حال، شرایط آب و هوایی نامساعد و ساختار زراعی خرد در ایران باعث شده که تنها در برخی سال‌ها جشن خودکفایی برگزار شود و واردات گندم ادامه داشته باشد. مشکلات مالی و چالش‌های پرداخت به کشاورزان نیز به این مسئله دامن زده و اعتماد کشاورزان به دولت را کاهش داده است.

تحریم نفتی و خودکفایی گندم

سرویس کشاورزی: در جریان جنگ بزرگ اعراب و اسرائیل در سال ۱۹۷۳، کشورهای عرب تصمیم گرفتند صادرات نفت را به آمریکا و متحدانش متوقف کنند. این تحریم نفتی فشار زیادی به کشورهای غربی وارد کرد و آن‌ها نیز در پاسخ تهدید کردند که صادرات گندم به کشورهای عربی را محدود خواهند کرد. این سیاست به سرعت باعث شد تا کشورهای واردکننده گندم به دنبال خودکفایی در تولید این محصول استراتژیک بروند. اصطلاح “پیمانه در برابر بشکه” به خوبی نشان‌دهنده این تنش‌های سیاسی و اقتصادی بود.

تأثیر انقلاب اسلامی بر سیاست‌های خودکفایی

با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران در سال ۱۳۵۷، نگرانی از محاصره اقتصادی و جلوگیری از فروش مواد غذایی به ایران بیشتر شد. سیاستگذاران، به‌ویژه در حوزه کشاورزی، خودکفایی در تولید گندم را به عنوان یکی از اهداف کلان و استراتژیک خود معرفی کردند. هرچند که در برخی سال‌ها ایران جشن خودکفایی گندم را برگزار کرد، اما بیشتر مواقع وابستگی به واردات این محصول همچنان ادامه دارد.

چالش‌های کشاورزی و خودکفایی

ایران به عنوان کشوری با آب‌وهوای خشک و کوهستانی، همواره با چالش‌هایی در زمینه تولید گندم مواجه بوده است. خشکسالی‌های مداوم و بارش‌های ناکافی باعث شده تا کشاورزی در ایران از سطح خودکفایی فاصله بگیرد. علاوه بر این، اصلاحات ارضی در دوران پهلوی و تقسیم اراضی بزرگ به واحدهای خرد و پراکنده، مشکلات ساختاری را در کشاورزی کشور ایجاد کرده است. اکنون بیشتر اراضی کشاورزی در دست افراد سالخورده و بی‌سواد است که توانایی کافی برای بهره‌برداری مدرن از این اراضی ندارند.

سیاست‌های دولت و مشکلات پرداخت به کشاورزان

دولت‌های ایران در طول سال‌ها تلاش کرده‌اند تا با ارائه سیاست‌های تشویقی و تعیین قیمت تضمینی برای خرید گندم، تولید داخلی را افزایش دهند. اما چالش‌های مالی، از جمله کسری بودجه دولت، مانع از پرداخت به موقع مطالبات کشاورزان شده است. در دولت سیزدهم، با وجود اعلام قیمت‌های بالاتر برای خرید تضمینی گندم، هنوز بخش عمده‌ای از بدهی‌ها به کشاورزان پرداخت نشده و این موضوع باعث نارضایتی و کاهش اعتماد کشاورزان شده است.

آینده خودکفایی گندم در ایران

با توجه به شرایط فعلی، کارشناسان معتقدند که دستیابی به خودکفایی کامل در تولید گندم برای ایران بسیار دشوار است. کشاورزان خرد و پراکنده که بیشتر آن‌ها افراد مسن و بی‌سواد هستند، در شرایط سخت اقتصادی قرار دارند و ممکن است در سال‌های آینده به دلیل مشکلات پرداخت و اعتماد کم به دولت، از کشت گندم صرف‌نظر کنند.

اخبار برگزیدهکشاورزیویدئو