انقلاب صنعتی نسل۴ در صنایع معدنی

هما میرزایی – جهان صنعت نیوز : نوسازی و هوشمندسازی معادن با استفاده از نسل ۴ صنعت، به تازگی در دستور کار سازمان نوسازی معادن قرار گرفته است. سخنگوی ایمیدرو از همکاری این سازمان با وزارت ارتباطات در جهت تامین زیرساخت‌های مربوط به این هوشمندسازی توسط این وزارتخانه خبر داده است. دستیابی به این هدف زمینه ساز بهبود شرایط معدنکاران را فراهم آورده و به بهبود بهره وری کلی صنایع معدنی خواهد انجامید. همچنین هرگونه اقدام در جهت توسعه صنایع معدنی می‌تواند به افزایش تولید ناخالص داخلی بینجامد؛ چراکه معادن غنی ایران از مس، آهن، و طلا تا روی و سرب و زغال سنگ در حال حاضر سهم کوچکی در تولید ناخالص داخلی دارند.

انقلاب صنعتی نسل ۴؛ از اینترنت اشیا تا هوش مصنوعی

نسل ۴ صنعت به استفاده تولیدکندگان صنعتی از فناوری‌های جدید همچون محاسبات ابری و پردازش داده، اینترنت اشیا و هوش مصنوعی در روند تولید محصول اشاره دارد. مهم‌ترین ویژگی‌های انقلاب صنعتی نسل ۴ را می‌توان در موارد زیرخلاصه کرد:

• به کارگیری هوش مصنوعی برای پیش‌بینی پذیر کردن و خودکارسازی عملیات تولید
• به کارگیری اینترنت اشیا (IOT) برای انتقال اطلاعات و داده‌ها میان دستگاه‌ها
• تحلیل داده‌های بزرگ (Big Data) برای بهبود روند جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها و تصمیم‌گیری صحیح
• رایانش ابری برای ذخیره و پردازش داده‌ها در پلتفرم‌های ابری برای دسترسی آسان
• سیستم‌های سایبری-فیزیکی در جهت ادغام فرایندهای فیزیکی و دیجیتال برای ایجاد کارخانه‌های هوشمند

از ایمنی معدنکاران تا کنترل کیفی خروجی

صنایع معدنی در ایران با چالش‌های بسیاری از فرسودگی زیرساخت‌ها و تجهیزات، بهره‌وری پایین، هزینه‌های بالای تولید و کمبود نیروی انسانی متخصص وبه‌رو است. در صورت تامین زیرساخت‌های موردنیاز توسط وزارت ارتباطات و سایر نهادهای ذینفع به کارگیری ابزارهای صنعتی نسل ۴ می‌تواند به بهبود این صنعت حیاتی در کشور کمک قابل توجهی کند. افزایش ایمنی معادن و کاهش مخاطرات از طریق سیستم‌های هوشمند که امکان نظارت لحظه‌ای بر محیط و گازسنجی را فراهم می‌اورند، در جلوگیری از مرگ و میر کارگران معدن نقش به سزایی ایفا خواهد کرد. علاوه بر مسائل ایمنی، هوش مصنوعی می‌تواند بر کنترل کیفیت مواد معدنی استخراج شده و شناسایی ناخالصی‌ها نظارت کرده و ارزش افزوده محصولات را بالا ببرد.

استفاده از ظرفیت تنوع محصول و گستردگی خریداران در گرو توسعه تکنولوژیکی

دستیابی به این چشم‌انداز، نیازمند تامین زیرساخت‌های دیجیتال و تجهیزات مدرن از طریق جذب سرمایه‌گذاری‌های گسترده داخلی و خارجی است. ایجاد بستر مناسب و مشوق‌های کافی برای سرمایه‌گذار خصوصی، همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه فناوری، و آموزش نیروی کار ماهر و متخصص در کنار توسعه شبکه‌های اینترنت پرسرعت و پایدار پیش‌نیازهای اصلی رسیدن به این هدف هستند. صادرات صنایع معدنی ایران به دلیل تنوع محصول و همچنین تنوع خریداران ظرفیت بالایی برای ارزآوری دارند، اما بهره‌گیری حداکثری از چنین ظرفیتی نیازمند اصلاحات بنیادین و توسعه همه‌جانبه تکنولوژیکی و انسانی است. استفاده از صنایع نسل ۴ به تامین این منافع کمک قابل توجهی خواهد کرد.